Top 10 Meest Unieke Filmsets

Een belangrijk onderdeel van een film is de set. Het spreekt voor zich dat een filmlocatie een enorme invloed heeft op de gehele filmbeleving. Een realistische en/of sfeervolle omgeving kan het verhaal kracht bijzetten of bepalend zijn voor de toon, daar waar een slechte of fake filmset de filmervaring kan verzuren. Toch is een unieke filmlocatie niet meteen een garantie op een geslaagde film, kijk maar naar The Tree of Life (2011) met prachtige fotografie van de zoutvlaktes in Utah of de shots in de Goblin Valley State Park. Het was allemaal mooi om naar te kijken, maar meer was het ook niet.

© Fox Searchlight Pictures

Het uitzoeken van een passende locatie is de taak van een location scout, ook al blijft hij ondergeschikt aan de production designer die een bepalende rol heeft. Hij zal uiteindelijk de sfeer vastleggen (in samenspraak met de regisseur) van datgene wat zich voor de camera bevindt. Een art director en set decorator zullen de plannen in uitvoering brengen, maar hebben ook behoorlijk wat creatieve inbreng. Soms speelt een verhaal zich af in een welbepaald land of stand, maar kan de filmploeg omwille van omstandigheden niet op deze locatie draaien (te druk, te gevaarlijk, …) Bijgevolg is het soms wel uitkijken naar visueel interessante alternatieven. Dat de termen wel eens door mekaar worden gebruikt is een feit. The Academy had vroeger een Oscar voor Best Art Direction-Set Decoration, maar sinds 2012 is dat Best Achievement in Production Design. De production designer is in ieder geval diegene die de visie van de regisseur vertaalt in sets, ook al kent bijna niemand van het doorsnee bioscooppubliek hun namen. Daarom vond ik het misschien wel eens leuk een Top 10 samen te stellen met een aantal unieke filmsets en hierbij ook eens de production designer in de aandacht brengen.

10. Raiders of the Lost Ark (1981)
        production designer Norman Reynolds

Het meest betoverende uit de sets van Indiana Jones is dat ze dat avontuurlijk en exotische karakter hebben, maar tevens die dramatische grootsheid. De tropische filmscènes in Peru in de Raiders of the Lost Ark (1981) zijn eigenlijk opgenomen in Kauai, Hawaii, maar dit maakt het niet minder mooi! En de locaties die zich eigenlijk in Egypte hebben moeten afspelen werden voornamelijk gedraaid in Tunesië, waar de gehele filmploeg tevens zwaar ziek is geworden van het eten, met uitzondering van regisseur Steven Spielberg die zijn eigen eten liet invliegen vanuit de States. Twee scènes bleven nazinderen, zoals de begin scène in een Mayan tempel waar Indiana Jones verschillende vallen moet ontwijken en uiteindelijk moet lopen voor een gigantische bol. En uiteindelijk ook de eindscène waar de ark in een doos in een gigantische opslagruimte wordt gestockeerd.

© Paramount Home Entertainment & Lucasfilm

9. Raiders of the Lost Ark (1981)
        production designer John Myhre

Een andere film die geprezen is voor zijn filmdecor is Memoirs of a Geisha (2005) van Rob Marshall. Het was in eerste instantie de bedoeling dat de film werd opgenomen in Japan, maar de filmmakers konden niet precies vinden waar ze naar zochten. Tijdens het scouten van locaties bleek al snel dat er niet veel was overgebleven van de jaren ‘30 in Japan. Daarom is er besloten om door middel van veel foto’s en experts de filmsets te bouwen in Californië. De set bestond onder andere uit een geheel dorp inclusief gebouwen van drie verdiepingen, een rivier van 75 meter en vijf keistenen wegen. Wellicht niet een film dat op locatie is geschoten, maar dat je wel direct weet mee te nemen in het Japanse leven tijdens de jaren 30.

© Sony Pictures Releasing

8. Jurassic Park (1993)
        production designer Rick Carter

Hoewel je misschien niet direct in Jurassic Park zelf zou willen zijn, geven de films jaloersmakende beelden van de uitgestrekte groene velden, de dichte jungle en prachtige berg pieken. In de film is het park gelegen in Costa Rica, maar de scènes zijn hier niet opgenomen wat destijds voor veel controversie leidde. Steven Spielberg had er vanwege de meer toegankelijke infrastructuur voor gekozen te filmen in Hawaii op het eiland Kauai (net als The Raiders of the Lost Ark). Controversie of niet het heeft in ieder geval tot iconische beelden gezorgd.

© Universal Pictures Benelux

7. Gladiator (2000)
        production designer Arthur Max

Een van de betere voorbeelden van production design is te zien in Gladiator. De film werd overladen met Oscars en met reden, want ook al speelde het grotendeel van het gebeuren zich af in Rome werd heel wat nauwkeurig gebouwd in Marokko, maar tevens ook in de regio van Toscane waar regisseur Ridley Scott zijn hart heeft verloren. De film kreeg 5 Oscars, maar Arthur Max greep naast het beeldje ten voordele van Crouching Tiger, Hidden Dragon. Bij deze wilden we toch wat aan ere herstel doen via deze weg.

© Universal Pictures Benelux

6. Harry Potter and the Sorcerer’s Stone (2001)
        production designer Stuart Craig

Ook de filmsets van Harry Potter weten je direct mee te nemen in de magische tovenaarswereld van J.K. Rowling. Alle scenes zijn opgenomen in het Verenigd Koninkrijk, wat zorgt voor spectaculaire en authentieke beelden! Zo is een van de bekendste scènes, waar de Hogwarts Express door het groene landschap over een viaduct rijdt opgenomen in Schotland. Deze treinreis kun je zelf ook dagelijks ervaren! Ook zijn er zo’n 10 kastelen, kathedralen en andere gebouwen gebruikt voor zowel binnen als buiten scènes van Hogwarts, zoals de Gloucester Kathedraal, het Alnwick Kasteel en de Bodleian bibliotheek van de Oxford Universiteit. Echter is de meest bekende Harry Potter filmset wellicht toch Kings Cross. Dit trein- en metrostation dat in 1852 geopend werd dient als de locatie waar Harry Potter en zijn schoolgenoten van Londen de trein naar Hogwarts nemen. Vind je het niet erg om in rijen te staan? Dan kun je een foto nemen op platform 9¾ met een karretje dat door de muur lijkt te gaan!

© Warner Bros.

5. Blade Runner 2049 (2001)
        production designer Dennis Gassner

In principe had ik evengoed het origineel van Ridley Scott in deze lijst gezet, maar zo konden we eigenlijk evengoed de gele Top 10 wijden aan Ridley Scott films, want ook Alien, The Martian, Prometheus of Hannibal heeft buitengewone set design. En toch wil ik deze Blade Runner 2049 van Denis Villeneuve in de aandacht brengen, want deze film is wat ondergesneeuwd geweest na de wat tegenvallende box-office cijfers. De 300 verdiepingen tellende Wallace building is één van de knapste designs van de laatste jaren. Hij lijkt bij momenten als een soort Japanse versie van een Egyptische tempel. Het kernwoord was “scale”. Het leek wel of de ruimtes eindeloos ver van mekaar lagen. Er is zo goed als geen zonlicht in de film, met uitzondering van het artificiële licht in dit complex, ironisch genoeg gebouwd in supervisie van een blinde man. Het leek er bij momenten op dat de locatie toegang bood tot de hemel. Anderzijds is ’the red desert’ ook een fascinerende locatie. Het leek wel op Las Vegas van de jaren 40, maar dan met futuristische desolate invloeden en bizarre beelden.

© Sony Pictures Releasing

4. 2001: A Space Odyssey (1968)
        production designer Ernest Archer & Anthony Masters

Als we spreken over setdesign kunnen we niet anders dan een film van Stanley Kubrick in de aandacht brengen, en wat beter dan 2001: A Space Odyssey, ook al zijn veel van zijn andere films ook wel een vermelding waard. De aandacht voor detail van de regisseur is van die orde dat over elk frame wel iets te vertellen is. Kubrick wou de ultieme science-fiction film maken, en ik denk dat hij daar behoorlijk is in geslaagd. De man zocht zelfs hulp bij space shuttle bouwers van NASA om zijn shuttles te ontwerpen. De sets blijven in ieder geval op ons netvlies plakken, en ik denk dan aan de 360° rotatie band, de pod waarin de twee bemanningsleden complotteren tegen de moeder-computer, of nog de tijdloze slaapkamer.

© Sony Pictures Releasing

3. Star Wars (1977)
        production designer John Barry

Op 13 december is het zover. Dan kunnen we in België allen de nieuwe Star Wars: The Last Jedi in de bioscopen aanschouwen! Hoewel ik eerder schreef dat ik nog niet geheel onder de indruk was van de trailer, is dit natuurlijk wel een film die ik ga kijken aankomende maand. Een van de dingen waar de Star Wars bekend om staan zijn de unieke en diverse filmlocaties. Van de vulkanische zwarte planeet Mustafar waar Obi-Wan Kenobi het opnam tegen Anakin Skywalker (gefilmd op de Etna in Sicilië) tot de geheime rebellenalliantie basis op de ijzige planeet Hoth (gefilmd in Noorwegen), Luke, Leia, Han Solo en alle andere karakters legde heel wat lichtjaren af tussen alle planeten. Een paar van de meest memorabele filmlocaties zijn; Redwoods State Park in Californië, dit national park diende als de set voor ‘the land of Endor’ waar de rebellen en de Ewoks samen tegen the Empire vochten. Het dorp Medenine in Tunesië, dat gebruikt werd voor de exterieur shots van Anakin Skywalker’s huis en Plaza de España in Sevilla, waar Anakin, Padme en R2-D2 overheen lopen en fungeerde als de set voor de planeet Naboo. Maar de toon werd gezet met Star Wars (1977).

© Lucasfilm

2. Inception (2010)
        production designer Guy Hendrix Dyas

Van een film gesproken waar de sets blijven nazinderen kan je nauwelijks omheen Inception van Christopher Nolan. De scene die zich afspeelt, in een scene die zich afspeelt in nog een andere scene is op zich al boeiend, maar wanneer de rijd trager wordt naarmate je dieper graaft en wanneer de zwaartekracht ook nog eens speelt met de perceptie, dan krijg je van die hallucinante scènes zoals de hotelgang scène die plotseling begint te tollen terwijl twee mannen een vuurgevecht aangaan. Maar uiteraard ook de sequenties in Parijs waar Leonardo DiCaprio zijn pupil de knepen van ‘Inception’ leert, zijn van het beste van wat cinema ons heeft voorgeschoteld de laatste 20 jaar.

© Warner Bros.

1. The Lord of the Rings (2001)
        production designer Grant Major

Maar de saga die zowel van op vlak van locatie keuze als op vlak van setdesign in onze ogen onovertroffen blijft, is toch deze van Lord of the Rings, waarbij The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring de toon heeft gezet voor alle vervolgfilms, alsook voor de HBO serie Game of Thrones. Van The Shire tot Mount Doom, de Lord of the Rings films zijn allemaal geheel opgenomen in Nieuw Zeeland. Het land is de perfecte platform om J.R.R. Tolkiens Middle Earth weer te geven. Veel filmsets kun je op de dag van vandaag nog bezoeken. Zo is het Kaitoke Regional Park tijdens het filmen omgetoverd tot het adembenemend mooie Rivendell en hoefde er niet al te veel te gebeuren om de schattige en groene Waikato Town of Matamata te veranderen in The Shire. Maar de meest unieke locaties uit de Lord of the Rings trilogie is Mordor, de plek die werd geregeerd door Sauron en waar de ring uiteindelijk is vernietigd. Deze scènes werden gefilmd in het prachtige Tongariro National Park, welke op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat.

© New Line Cinema