The Woman King flopt aan de box-office

Na zijn tweede release week zien we dat The Woman King (2022) zijn initiële productiebudget van 50 miljoen dollar niet kan terugwinnen in de States en zelfs blijft steken op 37 miljoen. Het zag er zelfs naar uit dat mensen meer interesse hadden in de re-release van Avatar (2009) dan in dit ambitieus historisch epos, en de film heeft een slordige 100 miljoen dollar nodig voor nog maar een break-even op wereldschaal, iets wat het vermoedelijk niet zal halen, tenzij de online discussies over de historische dwalingen van het verhaal wat gaan liggen op sociale media, want in tegenstelling tot wat veel reporters eerder hadden beweerd heeft dit wél degelijk een impact op de recettes.

Korte inhoud: De film concentreert zich op generaal Nanisca (Viola Davis) van de Dahomey Amazons, een volledig vrouwelijk militair regiment van het koninkrijk Dahomey. We krijgen ook Nawi (Thuso Mbedu) te zien, een ambitieuze rekruut. Het toont hoe ze “vochten tegen vijanden die hun eer schonden, hun mensen tot slaaf maakten en dreigden alles te vernietigen waarvoor ze geleefd hebben. Maar Nanisca is een vrouw die klaar staat om te sterven voor haar koning Ghezo (John Boyega) en land.

Ik ben van mening dat een film geen geschiedenis-les moet zijn en dat elk “fictie project” gebaseerd op waar gebeurde feiten altijd wel een loopje zal nemen met de waarheid ten voordele van de dramatische/emotionele curve in de film. Ook Schindler’s List (1993), grotendeels gebaseerd op getuigenissen van overlevers van de Holocaust heeft met zijn film dramatische vrijheden genomen met zijn karakters zonder de authenticiteit van het portret te beschadigen. Maar het zijn en blijven films. Dat veel mensen denken dat Jack en Rose echt op de Titanic hebben rondgelopen is teleurstellend maar dat is nu eenmaal de kracht van het medium. Mocht echter Schindler’s List een verhaal hebben opgehangen dat de nazi’s eigenlijk best wel leuke kerels waren, dan kom je terecht in een meer revisionistische cinema, en zoiets is behoorlijk negatief wanneer je als auteur zonder enige grond historische gebeurtenissen naast je gaat neerleggen en de geschiedenis gaat inkleuren zoals je het denkt het allemaal had moeten zijn of omdat je hiermee een zeker politiek statement wil brengen.

Het is voor filmmakers een kleine moeite om echte namen te vervangen met fictieve namen en zo niet de illusie wekken dat dit een “historisch accuraat portret is” – iets wat in het verleden al teveel is gebeurd. Het zijn allemaal ongeschreven wetten maar in een tijd waar het steeds moeilijker wordt om feitelijke gebeurtenissen te dissociëren van desinformatie is het vandaag de dag wel een verdomde morele plicht om eerlijk te zijn tegenover jouw publiek. En blijkbaar was dat toch niet het geval met The Woman King, die zich voordeed als een historische film “die een discussie op gang wou brengen” met bestaande karakters en zich profileerde als edu-tainment, maar die zwarte slavendrijvers meer ging omschrijven als vrijheidsvechters. Een toch wel controversiële stelling als je meer gaat lezen over deze stam.

De Dahomey-mensen in de film zijn idealen van vrijheid tegenover Westerse invloeden en een eerbetoon aan vrouwen die de patriarchale samenleving gingen omver werpen. Een mooie slogan in het huidige politiek post-koloniaal-woke-klimaat. De Dahomey-bevolking waren echter niet alleen een belangrijke speler in de trans-Atlantische slavenhandel, maar waren zelf ook slaveneigenaar. Terwijl ze in de film vochten tegen de “westerse indringers die hun vrijheid wilden afnemen”, vochten ze in werkelijkheid tegen de Franse troepen die probeerden de stam tot inzicht te brengen om slavernij af te schaffen. Deze West-Afrikaanse stam zou zelfs heel wat slavenaanvallen hebben uitgevoerd. Een andere dwaling in de film is dat de stam een beduchte tegenstander was voor de buitenlandse troepen. In realiteit hadden de Fransen geen moeite om de 6000 vechters te reduceren tot 1200. De stam had echter wel een zekere reputatie als militaire troepenmacht tegenover andere stammen.

Maar de grootste kritiek kwam toch van de afschildering als “helden” in plaats van “gemene schurken”. Hun praktijken op kleinere schaal moesten niet onderdoen voor de regimes van Pol Pot of Idi Amin. In de film werd deze stam afgeschilderd als een fatsoenlijk volk met een mooie manier van leven, maar in werkelijkheid leefden ze volgens de code: maak iemand tot slaaf of wordt zelf een slaaf. Ze stonden erom bekend dorpen tot de grond af te branden, naar huis terug te keren met de onthoofde hoofden en geslachtsdelen van hun vijanden, en hun stam te verrijken via slavernij en slavenhandel. Volgens sommige verhalen drinken ze het bloed van hun vijanden, brengen ze mensenoffers en maken ze kinderen tot slaaf. Een dergelijke film zou zelfs geen R-rating kunnen krijgen. Deze film is PG-13 en wou een zo groot mogelijk publiek aanspreken met een romance tussen een jonge Agojie, Nawi (Thuso Mbedu) en een Portugese jonge slavendrijver, maar ook al is het personage een fictief karakter had zoiets in realiteit nooit kunnen plaatsvinden omdat de Agojie eigenlijk al getrouwd waren met de leider van de stam.

Maar goed, het hoofdpersonage Nanisca is fictief (ook al was ze half gebaseerd op een veel jonger iemand uit een andere periode) en misschien moeten we deze film dan ook meer zien als een fictie actiefilm, en gewoon genieten van de toch wel knappe vertolking van Viola Davis. Dat de actrice op social media nu het gevecht wil aangaan met “zij die de film niet goed vonden” en hen afdoet als “trollen” of “racisten” is eigenlijk bijzonder contraproductief. Ook de bewering dat ze er geen documentaire van wilden maken als excuus voor hun loopje met de waarheid is wat kort door de bocht. Ook het feit dat ze zich volledig laat leiden door haar volgers is teleurstellend. Viola had haar wensen geuit tegenover de overleden koningin Elizabeth, maar heeft onder druk haar bericht nadien verwijderd, zogezegd omdat de koningin toch aan het hoofd stond van een Britse macht die ook aan kolonialisme deed. Elizabeth was niet Leopold II maar dat is dan weer een compleet andere discussie. In ieder geval toont het aan dat de filmmakers niet op de politieke #MeToo #BlackLivesMatter kar hadden moeten springen en elke verwijzing naar historische personages misschien beter hadden gewijzigd. Dan hadden ze denk ik evengoed hun ideologische boodschap kunnen brengen zonder een al te evident prooi te worden voor critici alom, want de geschiedenis is complex en social media is nu niet meteen de plaats voor nuance.