In een tijdperk waarin wereldwijde politiek steeds meer samenkomt, bevindt de Amerikaanse filmindustrie zich op een wankel evenwicht. Terwijl president Trump de tarieven op Chinese goederen verhoogde tot 125% – een zet die bedoeld was om Beijing tot economische concessies te dwingen – ziet Hollywood de lucratieve Chinese markt steeds verder wegdrijven en dat zou wel eens een zware impact kunnen hebben. Prognoses laten zien dat de Chinese box office in 2025 kan oplopen tot bijna 7,6 miljard dollar. Elke verstoring in de invoer van films naar China zou een verwoestende financiële klap voor Hollywood kunnen betekenen.
artwork Davian
De laatste jaren heeft Hollywood zijn formule voor wereldwijde blockbusters afgestemd op de Chinese markt. Van het aanpassen van karakterdetails (cf. Top Gun Maverick) tot het herontwerpen van posters, Amerikaanse studio’s hebben nauwgezette aanpassingen doorgevoerd om tegemoet te komen aan de eisen van Chinese toezichthouders en het publiek. Op het hoogtepunt bracht een enkele film, zoals de Marvel-epos Avengers: Endgame (2019), meer dan 600 miljoen dollar op in de Chinese markt. Marvel heeft zelfs films gemaakt die bijna volledig afgestemd waren op de chinese markt, met name Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings (2021).
De Chinese overheid was nooit een grote fan van deze evolutie. Nu en dan werden films wel gecensureerd, maar over het algemeen kreeg Hollywood toegang tot de bioscoopcomplexen. Een opschorting of vermindering van de invoer van Amerikaanse films als gevolg van politieke vergelding zou niet alleen kunnen leiden tot een verlies van hoog renderende kaartverkoop, maar ook tot een cruciale verschuiving in de balans tussen Hollywood-blockbusters en lokale Chinese producties. Naar aanleiding van Trumps tarieven (eerst 25%, dan 54%, dan een sprong naar 104% en ondertussen aan 125%) heeft de Chinese overheid haar bereidheid getoond om terug te vechten met een klacht bij het IMF en een 84% tarief-tax op alle Amerikaanse invoer. Invloedrijke stemmen op de Chinese sociale media, waaronder een senior redacteur van het staatsmedium Xinhua en een prominente blogger met diepe politieke familiebanden, hebben mogelijke tegenmaatregelen geschetst die onder meer zouden kunnen bestaan uit het “verminderen of geheel verbieden” van de invoer van Amerikaanse films. Deze berichten hebben in Hollywood de nodige zorgen gewekt, aangezien de toegang tot de Chinese markt lange tijd als een cruciaal ingrediënt voor het succes van blockbusters werd beschouwd. En gezien de dalende recettes na Covid en het feit dat studio’s in hun eigen voet hebben geschoten met hun streaming-platformen, zou deze nieuwe klap voor nog meer onrust kunnen zorgen.
Indien Beijing daadwerkelijk een dergelijk verbod doorzet, zouden Amerikaanse studio’s een cruciale inkomstenstroom verliezen. Hoewel Hollywood-films geclassificeerd worden als diensten in plaats van fysieke goederen – een status die hen oorspronkelijk heeft geholpen directe tariefimpact te vermijden – betekent het unieke systeem van filmdistributie in China dat de toegang tot de markt afhankelijk is van staatsgebonden kanalen. Met maatregelen die mogelijk gericht zijn op het beschermen en prioriteren van binnenlandse films tijdens lucratieve feestdagen, loopt Hollywood het reële risico buiten spel gezet te worden in een van haar meest winstgevende exportmarkten. De gevolgen van deze handelsfricties reiken veel verder dan louter de onmiddellijke box office-cijfers. De industrie kampt al met gecombineerde druk van zware schulden, arbeidsconflicten en de kostbare strijd om dominantie op streamingplatforms. Het afsnijden of beperken van de Chinese markt zou de financiële uitdagingen voor studio’s die afhankelijk zijn van grote buitenlandse markten om hun torenhoge productiebegrotingen terug te verdienen, alleen maar verergeren.
Hoewel insiders opmerken dat sommige Hollywood-films – zoals Marvel’s Thunderbolts* – ondanks de spanningen nog steeds releasedata in China weten te bemachtigen, blijven de waarschuwingssignalen luid en duidelijk. De handelsoorlog is meer dan een geïsoleerd politiek geschil; het heeft de bezorgdheid aangewakkerd dat het ooit zo geprezen Hollywood-model, vanwege zijn wereldwijde aantrekkingskracht, misschien niet langer houdbaar is in een steeds gefragmenteerdere wereldmarkt. En Disney zit nu met de handen in de haren want als dat conflict niet wordt opgelost zou China nog Thunderbolts en de Lilo & Stitch film nog uit zijn zalen kunnen schoppen. Of Hollywood zich kan aanpassen aan een snel veranderend geopolitiek klimaat, zal niet alleen over haar eigen voortbestaan bepalen, maar ook over de aard van de wereldwijde culturele uitwisseling in de komende decennia.
En dan is er nog de gehele discussie over het beschermen van Intellectual Property, iets wat China respecteert voor eigen producten maar in conflict is met EU en de VS op tal van vlakken. Mocht deze handelsoorlog verder gaan, dan zouden Amerikaanse films ook massaal gepirateerd kunnen worden. Als de dialoog verdwijnt dan glijden we gewoon verder in de afgrond. En wat met Europa? Amerikanen klagen dat er weinig tot geen Amerikaanse voertuigen rijden in Europa, wel ja, er zijn zo goed als geen Europese films in de Amerikaanse bioscopen. Europa heeft nu een 10% tarief gekregen, niet belet de EU om ook tarieven op te leggen op Amerikaanse productien. Tock denk ik niet dat de EU dat zou doen op Amerikaanse films, want deze films blijven volk lokken naar de bioscoop. Maar in tijden van een handelsoorlog is alles mogelijk.