Buoyancy/Freedom (2019) ***½ recensie

Buoyancy / Freedom (2019) is de aangrijpende debuutfilm van Rodd Rathjen, bekijkt de moderne slavenhandel in de visindustrie in Zuidoost-Azië door de ogen van een 14-jarige jongen die gevangen wordt gehouden op een boot. Het is niet alleen aan onthutsend beeld over deze gruwelijke toestanden maar ook over de keerzijde van ons kapitalistisch systeem. Het personage is fictief, maar hij zou net zo goed een van de naar schatting 200.000 mannen en jongens kunnen zijn die momenteel tot slaaf zijn gemaakt op de vissersschepen van de regio.

Korte inhoud: Een 14-jarige Cambodjaanse jongen (Sarm Heng) verlaat zijn huis om op zoek te gaan naar een beter leven. Hij wordt echter verkocht aan een Thaise mensenhandelaar en moet als slaaf aan de slag op een vissersboot. Terwijl de andere slaven worden gemarteld en vermoord, realiseert de jongen zich dat hij zal moeten ontsnappen.

Deze verontrustende statistiek van 200.000 jongeren die momenteel tot slaaf zijn gemaakt op de vissersschepen en dat zelfs niemand echt weet heeft van hun situatie is schokkend en had op zich al een pakkende documentaire kunnen zijn. En dat verlammende gevoel van isolatie en anonimiteit wordt perfect in beeld gezet in Buoyancy, met de hulp van een cast van niet-professionele acteurs, waaronder hoofdrolspeler Heng, wiens geïnterioriseerde uitvoering bijna uitsluitend worden bepaald door pure lichamelijkheid.

Het leven van Chakra wordt kort omschreven in het begin, inclusief zijn gespannen relatie met zijn heerszuchtige vader (Sareoun Sopheara), die hem dwingt harder te werken in de lokale rijstvelden. Het is een brutaal, eentonig bestaan waarvan zelfs de jonge Chakra weet dat hij moet ontsnappen, zelfs als dat betekent dat hij grootse risico’s moet nemen door ver weg te reizen op zoek naar betere kansen.

Nadat Chakra de baan in de fabriek heeft aanvaard, beschrijft de film nauwkeurig de angstaanjagende reis van de jongen van land naar zee, terwijl hij en andere toekomstige arbeiders van de ene persoon naar de andere worden doorgegeven en uren achtereen werkuren opstapelen zonder te weten waar ze zijn, waar ze naar toe gaan of wanneer ze op hun bestemming aankomen. Het desoriënterende karakter van deze tocht maakt deel uit van het plan van de slavenhandelaren om de arbeiders volledig afhankelijk te maken van hun hulp – een langdurig hersenspoelproces dat resulteert in de volledige, onbetwiste gehoorzaamheid van de arbeiders.

Het zijn de details van de reis deze deze film zo boeiend en authentiek maken. De jongen is tevens een aanstekelijk figuur die zowel sympathie opwekt en opwinding door zijn rebelse karakter. Het is een meeslepend, aangrijpend en emotioneel rijk portret van gevangenschap en tevens een waarheidsgetrouwe weergave van de vele processen die betrekking hebben met de wijdverbreide mensenhandelprogramma’s. Regisseur Rodd Rathjen omzeilt op bewonderenswaardige wijze de voor de hand liggende clichés die dergelijke tragische onderwerpen vaak vergezellen, met een zeer minimaal gebruik van muziek en meestal ingetogen uitvoeringen, waardoor de film nooit overgaat in melodrama. Op dit ogenblik zijn nog geen releasedatums bekend voor België. De film kwam in Japan uit op 7 augustus 2020, en dat is tot nu toe de enige officiële bioscooprelease na Frankrijk en Australië.