Herinneren jullie nog de controverse rond Ridley Scott’s Exodus: Gods and Kings (2014)? Je kon niet voorbij een Amerikaanse krantenkop of we zagen iets in de stijl van Forbes met “Exodus didn’t need to get whitewashed” of ScreenRant met “whitewash controversy” of CNN met “whitewashing the Bible” of nog via MSNBC “racial casting controversy is a familiar one“. Diezelfde controverse zagen we met de Cleopatra docu maar dan omgekeerd, ook al had het Egypte nodig om de bal aan het rollen te brengen. En net als Netflix niets heeft geleerd uit het verleden met Cleopatra of hun Vikings serie waarin ze de zwarte krijgster Jarl Haakon wilden opvoeren ook al is er geen enkel wetenschappelijk bewijs dat er zwarte mensen waren tussen het Noorse volk, zijn ze nu van plan een film uit te brengen waarin Denzel Washington de Carthaagse generaal Hannibal zal vertolken in hun strijd tegen de Romeinse Republiek tijdens de Tweede Punische Oorlog. Klein detail, Hannibal was niet zwart.
Hannibal was een Carthaagse generaal en Carthago, een gebied gesticht door de Feniciërs met een oude Semitische beschaving en die zich uitstrekte van Noord Afrika tot Oost-Spanje, Sicilië, Corisica en Sardinië. De Feniciërs stamden af van het huidige Libanon. We hebben geen precies idee hoe Hannibal eruit zag maar er zijn wel heel wat munten met de beeltenis van zijn familieleden, zoals zijn vader Hamilcar of zijn broer Hastrubal. En zij hebben heel wat Semitische trekken, en in geen geval sub-Sahara trekken.
En net zoals bij Napoleon zal deze film nog een ander probleem hebben, met name de leeftijd. Denzel is 68 jaar oud, Hannibal was er 29 toen hij over de Alpen trok en was 31 toen hij zijn grootste zegen won bij de Slag van Cannae. Ik vermoed dat regisseur Antoine Fuqua en scenarist John Logan dit wel in hun film willen.
In alle eerlijkheid lig ik er zelf niet echt wakker van dat een niet-homoseksuele acteur een homoseksuele rol speelt, of een zwarte mannelijke acteur die de rol van een blanke vrouw speelt, of nog een niet transseksueel die een transseksueel speelt. Voor zover (1) de vertolking door deze acteur een meerwaarde biedt aan het verhaal, én dat we te maken hebben met een (2) fictiefilm. Het is en blijft problematischer wanneer het over een documentaire gaat. Echter moet je als filmmaker wel een waarschuwing geven in het begin van de film die is gabseerd op waargebeurde feiten of persnages, dat welbepaalde karakters werden aangepast – zowel in hun daden als voorkomen. Het is een kleine moeite maar met zo’n label verwijder je elke controverse. En ja, er zullen altijd mensen kwaad zijn op social media, maar deze zullen er altijd zijn. Sommigen kunnen geen dag doorkomen zonder ergens de moraalridder uit te hangen, te schelden of terecht te wijzen. Het enige wat je als filmmaker kan doen is geen poging ondernemen om de geschiedenis te herschrijven, maar duidelijk te zijn in jouw keuzes en intenties. En ja, ik denk dat Denzel wel een uitstekende vertolking kan neerzetten.