Nieuwe scenaristenstaking staking laat van zich horen

In 2007 kreeg Hollywood voor het eerst te maken met een syndicale scenaristen actie waarbij zowat 12’000 leden van de Writers Guild of America op straat kwamen voor een beter loon en betere werkcondities. Studio’s en de nieuwe streamingdiensten gingen er fors op vooruit, maar de creatieven die aan het roer stonden van heel wat tv en filmproducties bleven ter plaatste trappelen. De staking duurde uiteindelijk 14 weken en dat bracht vooral veel problemen met zich mee in tv-land, waarbij tv-series en late night shows op droog zaad kwamen te zitten. En het ziet er naar uit dat 165 jaar na de feiten opnieuw zoiets in de maak is.

De leden van de Writers Guild eisen deftige contracten. Het werk van een scenarist is geen flexi-job waar je voor een dag ergens gaat schrijven. Zo’n 11.500 film- en televisieschrijvers, vertegenwoordigd door de vakbond, legden hun pennen en laptops neer nadat ze er niet in waren geslaagd een nieuw contract te sluiten met de brancheorganisatie die Hollywood-studio’s en productiebedrijven vertegenwoordigt. De vakbond streeft onder meer naar een hoger minimumloon, meer schrijvers per show en kortere exclusieve contracten – alle voorwaarden zijn naar eigen zeggen verminderd in de content-explosie die wordt aangedreven door de streaming-diensten. Het kan allemaal niet snel, uitgebreid en goedkoop genoeg zijn. ‘Te veel werk voor te weinig loon’.

Afhankelijk van hoe lang de staking duurt zal dit op termijn ook wel zijn gevolgen hebben op filmproducties die in de maak zijn, en niet alleen filmstudio’s zullen hieronder leiden maar ook hun streamingdiensten. Zij hebben immers wekelijks content nodig om hun abonnees te bedienen en als die machine plots tot stilstand komt zullen klanten afhaken. Maar het eerste slachtoffer van dergelijke stakingen zijn de avond shows zoals NBC’s “The Tonight Show” en Comedy Central’s “Daily Show” die de actualiteit gebruiken om content te schrijven en het bijgevolg moeten hebben van zij die vandaag hun kat sturen naar het werk, maar ook ABC’s Jimmy Kimmel Live, CBS’s “The Late Show” en NBC’s “Late Night”. Zij zijn overgeschakeld op ‘herhalingen’. De impact van de staking op series en films zal langer op zich laten wachten. Mocht een staking de hele zomer aanhouden, kunnen de tv-programma’s in de herfst in problemen komen. In de tussentijd mogen degenen met afgewerkte scripts alsnog in productie treden, de rest zal moeten wachten.

In 2007 had je wel een aantal presentatoren van komedie shows die plots hun eigen teksten begonnen te schrijven, zoals Jay Leno. Iets waarvoor hij in de problemen kwam bij zijn Writers Guild die vond dat hij het stakingsrecht met de voeten had betreden als lid van de organisatie. Nee, je hoeft geen lid te zijn van de Writers Guild of America (WGA) om scenario’s te schrijven. Iedereen kan een scenario schrijven, maar als je professioneel aan de slag wilt als scenarioschrijver in de Verenigde Staten, is het ten zeerste aangeraden om lid te worden van de WGA. De WGA is een vakbond die scenarioschrijvers vertegenwoordigt, en als je lid wordt, krijgt je toegang tot bepaalde voordelen en bescherming. WGA-leden krijgen bijvoorbeeld gegarandeerd een minimumloon voor hun werk en worden beschermd door de contractbepalingen van de WGA, die bijdragen aan een eerlijke behandeling en vergoeding. Lidmaatschap van de WGA is echter geen vereiste voor het schrijven van scenario’s, en er zijn veel succesvolle scenarioschrijvers die geen lid zijn van de vakbond (met name Diablo Cody of een Quentin Tarantino). Het is mogelijk om een scenario te verkopen of ingehuurd te worden om een script te schrijven zonder lid te zijn van de WGA, hoewel het moeilijker kan zijn om dit te doen zonder de steun en middelen die de vakbond biedt.

De brancheorganisatie zei in een verklaring dat ze bereid was haar aanbod te verbeteren “maar niet bereid was dit te doen vanwege de omvang van andere voorstellen die nog op tafel liggen waarop de gilde blijft aandringen.” Het protest was in ieder geval al aangekondigd en streamingplatforms als Netflix hebben al voorzorgsmaatregelen genomen, of waarom dacht je dat ze onlangs 2,5 miljard hebben geïnvesteerd in Koreaanse content? De schrijvers stemden vorige maand met een overweldigende meerderheid om een staking goed te keuren, met 98% van de leden die het steunden. Schrijvers zeggen dat hun salaris geen gelijke tred houdt met de inflatie, dat de ‘writer-rooms’ voor tv-schrijvers te veel zijn geslonken en dat de oude berekening voor de uitbetaling van residuen opnieuw moet worden opgesteld. Scenaristren zeggen dat ze minder verdienen dan vroeger terwijl ze onder meer gespannen omstandigheden werken, zeker na de komst van de streamingdiensten. De gilde streeft er ondermeer voor om die writer rooms groter te maken en een minimum aantal schrijvers per schrijverskamer vast te leggen en een betere arbeidsovereenkomst af te dwingen voor de duur van de job. En met de komst van AI die niet alleen het werk van grafische vormgevers en illustrators afpakt, zijn de scenaristen misschien binnenkort het volgende slachtoffer. Een pure devaluatie van menselijke inspanning, vaardigheid en talent ten gunste van automatisering en winst. Benieuwd hoe dit allemaal zal uitdraaien.