Wie dacht dat de Canadese regisseur David Cronenberg minder controversiële films zou maken naarmate hij ouder wordt, beseft na het zien van Crimes of the Future (2022) dat je een oude vos zijn streken niet afleert. Hoewel hij de laatste decennia met o.a. Eastern Promises en A History of Violence iets conventionelere films afleverde, grijpt de 79-jarige regisseur met Crimes of the Future helemaal terug naar de bodyhorror waarmee hij in de jaren ’80 naam en faam maakte (zoals Scanners, Videodrome, The Fly). Maar veertig jaar later is het publiek meer gewoon en blijft de kijker toch wat op zijn honger zit. Crimes of the Future werpt interessante thema’s op, maar echt beklijven doet de film helaas nooit.
Korte inhoud: Saul Tenser (Viggo Mortensen) is een performance artist die zich in een dystopische nabije toekomst toelegt op het groeien van nieuwe organen in zijn lichaam. Door de vervuiling van de aarde door de mens, is het menselijk DNA immers veranderd. Zo belandt veel plastic in de oceaan en terug in de voedselketen waardoor het menselijk spijsverteringsstelsel ook plastic moet kunnen verteren. Er zijn al mensen die zich laten opereren hebben zodat ze enkel nog plastic kunnen eten. Er heerst een bizar klimaat waar Tenser samen met zijn partner Caprice (Léa Seydoux) gretig gebruik van maken.
Het groeien van nieuwe organen is een pijnlijk proces van lange duur dat veel vraagt van het lichaam van Tenser. Daarom slaapt hij in een speciaal bed, een soort levende schelp die constant zijn lichaamfuncties monitort en bijstuurt. Ook eten doet Tenser in een speciale futuristische stoel die constant beweegt en daardoor de spijsvertering bevordert. Tijdens hun optredens verwijdert Caprice, een voormalige chirurg, de nieuwe organen die Tenser in zijn lichaam heeft laten groeien.
Door hun performances komen de artiesten in het gezichtsveld van Wippet (Don McKellar) en Timlin (Kristen Stewart), twee overheidsambtenaren die instaan voor de registratie van nieuwe organen. Daarnaast is er ook nog detective Cope (Welket Bungué) die onderzoek doet naar een rebellengroep en wordt Tenser benaderd door Lang Dotrice (Scott Speedman) die ervan overtuigd is dat zijn zoon de volgende stap in de menselijke evolutie is. En tenslotte zijn er nog Router (Nadia Litz) en Berst (Tanaya Beatty) twee technici van de firma die Tensers bed en eetstoel produceerden en een eigenaardige interesse ontwikkelen voor Tenser.
Wie dacht met Crimes of the Future een hapklare brok voor de kiezen te krijgen, is eraan voor de moeite. De film presenteert zijn wereld als een nieuw gegeven, en doet weinig moeite om dit te verklaren. We leren dat de mensheid het grondig verpest heeft in het verleden, maar Cronenberg blijft hier vrij vaag over. Nu met de huidige klimaatcrisis, oorlogen, energiecrisis en andere inflaties, is het niet moeilijk om je hier iets bij voor te stellen.
In zekere zin neemt Cronenberg met Crimes of the Future weer netjes de draad op die hij eind jaren ’90 na Crash en eXistenZ had laten liggen. Ook in Crimes of the Future herken je de stokpaardjes van Cronenberg, zijn persoonlijke obsessies en maatschappelijk thema’s die hem na aan het hart liggen. En uiteraard zijn de operaties die Tenser en Caprice uitvoeren een vervanging voor seks. “I’m afraid I’m not very good at the old Sex”, zegt Tenser tegen Timlin. Ook nu ziet Cronenberg het niet goed aflopen met het mensenrijk – of zullen we Cronenbergs pessimistische visie doortrekken en eerder spreken van het mens-dom?
Dit alles laat Cronenberg in een erg donkere stijl los op de kijker. Er is amper nog zonlicht meer in Cronenbergs toekomst en de mensen zien er grauw en depressief uit. Het leven is geen lachertje en vrolijk word je van deze film dus niet. Een unheimliche sfeer neerzetten kan Cronenberg als geen ander. Helaas vergeet de regisseur wat aandacht te besteden aan zijn verhaal en personages. Cronenberg wil veel vertellen, té veel soms, waardoor hij niet al zijn gedachtenkronkels afwerkt en sommige opgeworpen plotlijntjes in het ijle blijven hangen. Ook zijn personages blijven hier redelijk vlak en zelfs oninteressant, enkel Léa Seydoux weet een beetje dimensie te geven aan Caprice.
David Cronenberg is altijd een regisseur geweest met voor- en tegenstanders. Ja, de regisseur shockeert graag en veel met zijn films, maar daaronder ligt altijd een tweede laag. Een haast filosofische laag die je doet nadenken over wat hij precies wil zeggen en hoe hij de wereld ziet. Cronenbergs oeuvre is vrijwel altijd ongemakkelijk, je weet niet goed wat je ermee aan moet, en daarom alleen al is de Canadese regisseur een van de belangrijkste regisseurs van de afgelopen vijftig jaar. Persoonlijk ben ik echter geen grote fan van zijn films, het is me allemaal een beetje te weird en te afstandelijk. Desondanks begrijp ik mensen die Cronenberg de top vinden ook helemaal, om met een cliché af te sluiten: ‘je moet er voor zijn’. Fans van Cronenberg mogen dan ook gerust een ster bij deze revieuw tellen.
De Blu-Ray van Crimes of the Future is sinds 12 oktober 2022 beschikbaar. Helaas staan er geen extra’s op het schijfje.
Review Crimes of the Future (2022)
Recensie door Karen op 14 november 2022
Kristen Stewart speelde geweldig in deze film. Ik respecteer haar als actrice ook al komt ze van Twilight en Charlie’s Angels, maar de laatste tijd heeft ze een aantal echt unieke rollen vertolkt. Als je Personal Shopper nog niet hebt gezien, raad ik het ten zeerste aan.
Ze is zonder twijfel één van mijn favoriete werkende actrices naast Claire Foy en Elizabeth Debicki. Wereldklasse.
De scène die me het meest deed walgen was wanneer Lea Seydoux Viggo’s “ritssluiting” opent en hem “orale seks” geeft 😮
Zuivere Cronenberg film.