The Batman (2022) ***½ 4K UHD recensie

Er zit ergens een uitstekende film van 2 uur verborgen in deze bijna 3 uur durende The Batman (2022) van Matt Reeves. Er zijn scènes die werkelijk geen steek houden en shots die gewoon nodeloos zijn en enkel maar in de montage gelaten omdat ze “er cool uitzien”. Maar ik heb er hoe dan ook van genoten en het is wel degelijk een nieuwe versie van Batman die we nog nooit eerder hebben gezien. Maar ik kan dit geen 4 of 5 sterren geven.

Korte inhoud: Het jaar van verkiezingen in Gotham City. Potentiële kandidaten voor het burgemeesterschap worden één voor één omgebracht door een mysterieus figuur dat bij elk van hen een raadsel achterlaat, geadresseerd aan de Batman (Robert Pattinson). Het wordt vervolgens Batmans missie om te achterhalen wie deze schurk is.

Dit is een gitzwarte Batman versie met een Gotham waar het bijna constant pijpenstelen regent en de makers hebben duidelijk hun Batman in een soort Blade Runner (1982) universum willen plaatsen, waar het ook constant aan het regen was en het enige licht vaak afkomstig was van neon en billboards. Het hoofdpersonage, Bruce Wayne, leeft een miserabel bestaan en blijkbaar gedwongen in een rol die hij niet wou. Het meest bizarre is dat alles wel heel braaf in beeld is gezet ondanks de vele opstootjes en de seksueel getinte momenten (cf. peeping Bruce die naar Selina gluurt terwijl ze haar Batsuit aantrekt). Maar waarom moest deze film PG-13 zijn? In welk universum zijn jongeren geïnteresseerd in een 3 uur lang gevecht tussen twee getraumatiseerd wezens die elkaar bekampen met raadseltjes (die Batman trouwens allemaal oplost zonder dat de kijker de kans krijgt om het antwoord zelf te vinden. Hoe slim is die Batman toch) en waar zo goed als geen enkel humoristische noot in zit of grappige repliek? Had de film beter geweest met een R-rating? Bij de meeste films is dat nauwelijks het geval maar bij deze film denk ik dat het coherenter was geweest aan het gitzwarte universum. Laat die gevechten maar brutaler wezen, graaf eens wat dieper in de exploitatie van de verschillende villains, laat wat meer bloed vloeien over dat lijkbleke gezicht.

Dit is een prent die 2 uur had moeten duren en R-rated. Maar dit is een typisch gevolg van een regisseur die eveneens scenarist en producer is. Hij heeft klaarblijkelijk geen enkele artistieke discussie moeten voeren met de studio, en Warner dacht dat ze met een tweede Christopher Nolan te maken hadden. Spijtig genoeg is Nolan toch van een iets hoger kaliber. Nolan heeft met zijn 3 films een Godfather-niveau bereikt en alle Batman’s die volgen zullen nauwelijks nog aan de hielen komen van dit epos. Dus als kijker moet je daar ook afstand van willen nemen anders ga je zwaar teleurgesteld uit de zaal komen. Op het einde van de film krijgen we een hint naar een mogelijke sequel, maar een wereldwijde recette van 472 miljoen dollar voor een productie van +200 miljoen dollar, lijkt toch wat bescheiden. Hoewel, Batman Begins (2005) had ook een moeilijke start (omgerekend met inflatie had deze film 540 miljoen opgebracht opgebracht). Maar misschien met een andere regisseur aan het roer zou ik hier nog wel een vervolg van willen zien.

Dit lijkt niet op een +200 miljoen dollar film, eerder iets rond de 100 miljoen dollar. Er zijn een paar “grootse momenten” maar niets in deze prent is echt “episch” te noemen. En dat is ook een direct gevolg van de donkere fotografie van Greig Fraser, want je hebt echt het gevoel om constant vanachter een beregend en dampig raam te gluren of tussen de kier van een deur of een schokkend paars-groen getint camerabeeld. Veel van de achtervolging-scènes zijn zelfs moeilijk te volgen omdat je niet precies weet waar je bent. En datzelfde kan gezegd worden voor veel vecht-scènes. Ik snap dat het idee was om een 180° alternatief te bieden op de Imax versie van Christopher Nolan, maar dan blijft mijn vraag waar die 200 miljoen dollar naar toe is gegaan? Tenzij de prijs van het (regen-)water de laatste jaren fors is toegenomen. Geen enkele scène zal ik mij binnen 6 maanden nog herinneren en dat is toch wel spijtig voor een dergelijke ambitieuze prent.

Qua verhaal is het me persoonlijk wel allemaal iets te voor de hand liggend. Rijke weesjongen zweert om het vuil van Gotham City te vegen, maar niets in deze film lijkt ons te vertellen dat zijn aanpak daadwerkelijk vruchten afwerpt. Mocht Wayne zijn rijkdom nu eens gebruiken om aan huisvesting te doen of job-creatie, maar neen. We horen hem zeggen dat hij niet overal kan zijn, maar als kijker blijven we wat verweest achter wanneer hij een eenzame groep metro-overvallers confronteert en ze een pak rammel geeft. Deze Death Wish approach werkte niet voor Charles Bronson, waarom zou het werken voor Bruce Wayne. Op z’n mist zat er nog een logica in de acties van Nolan’s Batman, maar hier voelt alles willekeurig en doelloos aan. Je hebt nooit het gevoel dat hij bijdraagt tot de veiligheid van Gotham, integendeel. Zelfs zijn rivalen zijn hem te slim af en blijft hij achter om het puin op te ruimen.

De casting is voor mij de crème van deze productie. Jeffrey Wright als Lt. James Gordon is een vaste waarde en zijn vertolking zal me minder bijblijven dan pakweg de vertolking van Zoë Kravitz als Catwoman of zelfs Colin Farrell die NIEMAND zal herkennen in deze film, zet een briljante vertolking neer als The Penguin. Maar ook Paul Dano, John Turturro, Andy Serkis en Peter Sarsgaard zijn een plezier om naar te kijken. Wanneer je met dergelijke klasbakken werkt kan je bijna geen slechte film maken. Maar uiteraard hebben we ook een knappe vertolking van een lijkbleke, vampierachtige Robert Pattinson. Ik vond zijn vertolking in ieder geval een pak beter dan deze van Ben Affleck.

Het is niet Nolan, maar het is zoveel beter dan wat de laatste jaren van Batman hebben gezien. Het is geen cartoonversie maar een eerder diep psychologische versie van de personages, zonder ook te diep in de psychologie te willen gaan. Maar we hebben geen Penguin kostuum, Catwoman is in een catsuit die eigenlijk meer weg heeft van een zwart lederen beschermpak voor motorijders. De enige in een evident kostuum is Batman, en op zich werkt het allemaal wel. In ieder geval heeft Reeves er een zekere menselijkheid aan willen geven. Op een gegeven moment zien we Batman met een wingsuit onder een brug vliegen, maar het lukt hem niet helemaal en hij verwond zich. Dergelijke scènes maken alles een tikkeltje meer realistisch. Enerzijds is er een zekere teleurstelling dat het niet beter was, maar anderzijds wil ik die karakters terug zien in een sequel.

The Batman is vanaf 6 juli 2022 thuis te bekijken op 4K Ultra HD, Blu-Ray en DVD. Bekijk hem ook digitaal op Apple TV, Google Play, Microsoft Xbox, Rakuten TV & Telenet. Op de schijf staan ook heel wat extraatjes, gaande van deletes scenes, een making of docu, en een audio-commentaar track van de regisseur over de gehele film.