Harry Potter and the Philosopher’s Stone (2001) ***½ 4k UHD recensie

De Amerikaanse regisseur Chris Columbus had gelijk om de film in Engeland op te nemen want dit project had evengoed in een Amerikaanse studio kunnen plaatsvinden met een all-American-cast en dat zou een compleet andere stijl van franchise geworden zijn. Die kasteel-cultuur zit die Britten in het bloed. En misschien had Warner ook beter een Brit aangesteld om de regie over te nemen want af en toe voel je dat Chris niet goed weet of hij bepaalde scènes ernstig op komisch moet gaan benaderen en dat leidt soms tot een bizarre mix. De ene acteur neemt ditalles al wat luchtiger op dan de andere. Hoe dan ook Harry Potter and the Philosopher’s Stone (2001) is een geslaagd fundament om een gehele franchise geschreven door J.K. Rowling op te bouwen, een hands-on auteur die een enorme impact had op de filmproductie.

De film heeft om één of andere bizarre reden een afwijkende Amerikaanse titel: Harry Potter and the Sorcerer’s Stone naar de titel van de Amerikaanse versies van de boeken uitgegeven door Scholastic, omdat de uitgever dacht dat Amerikanen niet vertrouwd zouden zijn met het concept van een “Philosopher’s Stone”. Rowling was uiteraard gekant tegen dat absurde idee maar in 1998 had ze toen nog niet zoveel macht om haar wil door te drukken en bijgevolg werd deze titel behouden voor de Amerikaanse filmversie en werden heel wat scènes ook twee keer opgenomen voor de Amerikaanse (met het woord ‘Sorcerer’s Stone’) en niet-Amerikaanse markt (met het oorspronkelijke woord ‘Philosopher’s Stone’).

Korte inhoud: Dit is het verhaal van Harry Potter (Daniel Radcliffe), een gewone elfjarige jongen die dienst doet als een soort hulpje voor zijn oom en tante. Op een dag ontdekt hij dat hij eigenlijk een tovenaar is en wordt vervolgens uitgenodigd om naar de Hogwarts School for Witchcraft te gaan en tovenarij. Harry wordt uit zijn alledaagse bestaan weggerukt door Rubeus Hagrid (Robbie Coltrane), de tuinman van Hogwarts, en al snel in een wereld gegooid die hem en de kijker totaal vreemd is. Harry is beroemd vanwege een incident bij zijn geboorte en maakt gemakkelijk vrienden op zijn nieuwe school. Hij ontdekt echter al snel dat de tovenaarswereld veel gevaarlijker voor hem is dan hij had gedacht, en hij leert al snel dat niet alle tovenaars te vertrouwen zijn.

De twee acteurs die me echt konden betoveren met hun vertolking en charisma waren enerzijds John Hurt in de rol van Mr. Ollivander, die zijn korte verschijning als leverancier van toverstokken investeert met precies de juiste mix van ontzag en humor; hij kent het verhaal van Harry’s begin, en hij geeft uiting aan zijn bezorgdheid over de soort magische capaciteiten dat de jongen in petto heeft. Een andere figuur die me is opgevallen tussen alle acteurs is Alan Rickman in de rol van Professor Snape, die een beetje de incarnatie van het slechte is geworden in de filmgeschiedenis (cf. Die Hard, Robin Hood) en spijtig genoeg ons veel te vroeg heeft verlaten. Snape betovert met toespraken als: “Ik kan je leren roem te bottelen, glorie te brouwen en zelfs een einde te maken aan de dood.” en meteen laat hij ons geloven in de kracht van zijn eigen overtuigingen. Hij is ook nooit verlegen voor enige vorm van dramatiek. Echt een heerlijke vertolking. Het is ook niet verbazingwekkend dat J.K. Rowling zelf Alan heeft getipt voor de rol van Snape en hem zelfs speciale instructies gaf.

Met een duurtijd van 2u32min is dit geen hapklare film, maar toch ondervinden we nooit dat de film een versnelling lager schakelt. En dat is dan weer de kracht van het geschreven woord van Rowling en briljant vertaald naar een filmscript door Steve Kloves, die meteen ook alle volgende Harry Potter films heeft gescenariseerd. Er is een goede afwisselingen tussen de wereld van de magie, als momenten van spanning en actie.

© Warner Home Video

De filmmakers wilden oorspronkelijk de kathedraal van Canterbury gebruiken als filmlocatie voor sommige scènes van Hogwarts, maar de decaan van Canterbury weigerde dit toe te staan, omdat hij zei dat het niet gepast was dat een christelijke kerk werd gebruikt om heidense beelden te promoten. De kathedraal van Gloucester stemde ermee in om zijn plaats in te nemen; de decaan van Gloucester, de dominee Nicholas Bury, gaf toe een fan van de boeken te zijn. Desalniettemin was er in Gloucester grote ophef in de media toen werd besloten om de plaatselijke kathedraal als filmlocatie te gebruiken. Demonstranten schreven massaal veel protestbrieven naar lokale kranten (de voorlopers van de Twitter-trollen), met de bewering dat er aan godslastering was gedaan en beloofden de toegang van de filmploeg te blokkeren. Uiteindelijk kwam er maar één demonstrant opdagen en die kreeg een ferme dreun op de neus (dit laatste geheel speculatief).

Er waren heel wat boeken en de bezorgdheid van Warner was dat ze op een gegeven moment gedwongen zouden worden om alles te recasten gezien de leeftijd van de jongeren niet meer overeen zou komen met hun personages. Er werd enerzijds gedacht aan één grote film die alles zou overkoepelen of een geanimeerde serie. Twee ideeën waar Rowling haar veto op had gegeven en gelijk had ze wat niet enkel voor haar maar ook voor Warner werd het een succesverhaal waarbij de box-office recettes in stijgende lijn gingen bij elke nieuwe film. De beslissing om de 8 films back-to-back te draaien in een tijdspanne van 10 jaar. dat betekent ook dat acteurs als Daniel Radcliffe, Emma Watson, Rupert Grint en Tom Felton echt wel een deel van hun acteer-carrière aan de franchise hebben opgeofferd.

Op 25 augustus 2021 is Harry Potter and the Philosopher’s Stone uitgebracht op 4K Ultra HD met een heleboel extraatjes en making of filmpjes.