Black Mass (2015) *** Blu-ray review

Het zag er even naar uit dat Leonardo DiCaprio heftige concurrentie kon krijgen bij de Oscars-uitreiking voor Beste Acteur, met de vertolking van Johnny Depp in Black Mass (2015). Maar de make-up van de film zag er toch iets te fake uit en het script was eigenlijk ook wel wat teleurstellend. Depp kreeg zelfs geen nominatie. Maar dit neemt niet weg dat hij hier toch wel een stevige rol neerzet.

Korte inhoud: Boston, de jaren 70. FBI-agent John Connolly (Joel Edgerton) tracht de Ierse gangster Whitey Bulger (Johnny Depp), de broer van senator William M. Bulger (Benedict Cumberbatch), over te halen om samen te werken met de FBI met het doel een Italiaanse maffiafamilie uit te schakelen. Whitey stemt toe, maar de onwaarschijnlijke samenwerking verloopt niet zoals gepland en Whitey groeit uit tot een van de meest beruchtste en gewelddadigste criminelen die Boston gekend heeft, met drugshandel, afpersing, witwassen en moord op zijn rap sheet.

Ook al heeft zijn fysiek wel wat weg van zijn personage die hij had vertolkt in Fear and Loathing in Las Vegas (1998) en het genre herinneringen oproept van Donnie Brasco (1997) is dit een vertolking die we zelden van de man hebben gezien. Depp ontwaakt in deze film als een schurk die regelrecht uit de wereld van Scorsese had kunnen komen. Zijn vertolking balanceert tussen een stabiele man die zorg wil dragen voor zijn familie en bijzonder zachtaardig is tegenover zijn zoontje, maar anderzijds weet je nooit wanneer hij kan uitvliegen als een kille, meedogenloze moordenaar. De dreiging is constant en door zijn glazige blauwe ogen weten we nooit precies wat zijn bedoelingen zijn.

De meest aangrijpende scènes zijn niet diegene waar geweld wordt gebruikt, maar wel de scènes waar alles zich afspeelt met blikken. In één scène zit hij aan tafel met de mannen van de FBI en vraagt hij wat het recept is van de steak die hij aan het eten is, waarop John Morris (David Harbour) hem antwoord dat het om een familiegeheim gaat. Maar verklapt dan toch het geheim. Wat daarop volgt is een aangrijpende scènes waar je even stil van wordt en die me wat deed terugdenken aan de scène in Goodfellas (1990) waarin Joe Pesci zich afvraagt wat Ray Liotta zo grappig aan hem vindt. Momenten later neemt Whitey een bezoek aan Marianne (Julianne Nicholson), de vrouw van John Connolly, die zich heeft verschanst op haar kamer en weigert om aan tafel te zitten met een vermoedelijke gangster. Ik kreeg rillingen bij deze scène omdat je nauwelijks weet wat er staat te gebeuren.

Maar ik zou Black Mass tekort doen mocht ik zeggen dat alles draait rond de figuur van Johnny Depp. Alle vertolkingen in deze film zijn om van te smullen en iedereen heeft er het beste van zichzelf, zoals Dakota Johnson (pics), Jesse Plemons, Peter Sarsgaard, Kevin Bacon en Rory Cochrane. Zelfs de kleine sprekende rollen worden vertolkt door talentvolle acteurs, en ik denk dan aan de rollen vertolkt door Adam Scott, Juno Temple of Corey Stoll. Ik ben verzot op misdaad-thrillers waar de karakters op de voorgrond treden en de acteurs de pannen van het dak spelen, in tegenstelling tot een aaneenschakeling van geweldscènes en cliché-gangsterscènes. Het feit dat alles gebaseerd is op waar gebeurde feiten maakt dit gehele drama des te pakkender.

© Warner Home Video

Regisseur Scott Cooper (Crazy Heart, Out of the Furnace) verliest nauwelijks zijn hoofdpersonages uit het oog, met dank aan het slimme script van Mark Mallouk en Jez Butterworth (Edge of Tomorrow), die zich hebben gebaseerd op het boek van Dick Lehr en Gerard O’Neill, en die het duivelse pact ontbloot tussen een gangster en een FBI-agent. Het verhaal is zo krankzinnig dat je nauwelijks weet hoe alles gaat ontrollen. Cinematograaf Masanobu Takayanagi heeft de film ook een geheel eigen stijl gegeven en dus is het verre van een kopie van de gangsterfilms van Scorsese of Coppola.

En toch is het geen meesterwerk, en dat ligt aan het feit dat de dramatiek niet altijd even hoge pieken scoort, maar dat heb je nu eenmaal met een verhaal die gebaseerd is op waar gebeurde feiten. Persoonlijk heb ik liever een waar gebeurd verhaal dan een film zoals Grace of Monaco (2014) die werkelijk een loopje neemt met waar gebeurde feiten en zelfs voor een stuk de geschiedenis zal herschrijven. Als je een geschiedenis wil herschrijven, maak dan een fictie en gebruik andere namen. Een cineast heeft voor mij de verantwoordelijkheid om de waarheid geen onrecht aan te doen, los van de noodzakelijke dramatisering. Daarnaast is het de taak van de regisseur om ‘iets’ te vertellen met zijn film. Ik weet niet wat Black Mass met zijn film wil vertellen, los van dat je beter geen deal sluit met de duivel. Het is een goed gemaakte thriller, maar graaft niet zo diep als een The Godfather of een Goodfellas.

Een tweede minpuntje is dat bepaalde personages plots verdwijnen (zoals het personage van Dakota Johnson) zonder logische verklaring. Ook alle vrouwelijke rollen worden schabouwelijk uitgewerkt, ook al werden ze fantastisch goed gecast. Ik had van deze vrouwen iets meer willen zien. De film zal geen Oscar winnen voor Beste Film, maar ik verwacht toch wel een aantal nominaties. De marketing voor de film liet een beetje te wensen over en de film scoorde bijzonder slecht aan de box-office met een recette van slechts 80 miljoen dollar, en dat met een productiebudget van 53 miljoen dollar. Maar laat deze cijfers u niet beïnvloeden. Black Mass is een voortreffelijke gangsterfilm met buitengewoon knap acteerwerk van de voltallige cast.

De DVD en Blu-ray van Black Mass komt uit op 30 maart 2016, met heel wat making of filmpjes en reportages over de echte Whitey Bulger. Spijtig genoeg staat hier ook geen audio-commentaar van de regisseur.