Over seksisme in de filmwereld en idiote discussies

Seksisme is de wereld nog niet uit. Er zijn nog heel wat landen waar mensen nog dagelijks worden gediscrimineerd of onderdrukt op basis van hun geslacht. Maar ook in het vrije en democratische Westen blijft het bestaan. Het seksisme kan betrekking hebben bij zowel het mannelijk als vrouwelijke geslacht, ook al merken we dat de media vooral de klemtoon legt op vrouwen die het slachtoffer zijn van seksisme. Dankzij het feminisme van de 20e eeuw is er al heel wat vooruitgang geboekt, en we zien bijvoorbeeld dat vrouwen ook steeds meer opduiken als CEO in Belgische top-bedrijven en belangrijke politieke portefeuilles beheren. Tevens op internationaal vlak komt de vrouw steeds meer op de voorgrond – en wie weet krijgen we binnenkort onze eerste vrouwelijke president van Amerika. Maar dat seksisme nog steeds bestaat zag je onlangs nog op de Rode Loper in Cannes.

Photo: Anita Sarkeesian

Maar in het geëmancipeerde Westen kan de discussie ook ontsporen en zelfs leiden tot censuur en stigmatiseringen.
Een kennis van mij wees me er recentelijk op dat in de game-wereld al een tijdje een oneerlijke discussie aan de gang was over de positie van de vrouw in games. Het nam zelfs perverse proporties aan waar mensen (zoals Anita Sarkeesian en Jonathan McIntosh van Feminist Frequency) games gingen ontleden op zoek naar het kleinste beetje seksisme of zelfs bewust beelden uit games verkeerd interpreteren om er de stempel “seksistisch” en/of “misogynie” op te plakken. Feminist Frequency is bekend van de succesvolle Kickstarter voor de Tropes vs Women in Video Games YouTube serie. Deze 12-delige serie is er ondanks de ingezamelde 158.922 dollar van 6.968 backers niet gekomen. Het project had volledig klaar moeten zijn op augustus van 2012, maar vandaag (juni 2015), is zelfs de helft van wat beloofd werd nog niet afgewerkt. Om een refund vragen bij McIntosh of Sarkeesian zal u een block opleveren, vragen naar informatie in verband met de vertraging zal u ook een block opleveren, kritiek op hun manier van werken, inderdaad, een block. Beiden media critics, beiden verdragen geen kritiek en weigeren erop te reageren. (Voor meer info, check out Open Letter FemFreq, I Love Games, You Stole My Artwork: FemFreq en #GamerGate over eerlijke journalistiek).

Ook de filmwereld is niet gevrijwaard van dergelijke van de pot gerukte discussies. Onlangs zag ik nog een boycot van Return of Kings lid Aaron Clarey op de zogenaamde feministische propagandafilm Mad Max: Fury Road (2015) of nog de Joss Whedon Twitter Harassment nadat de regisseur zijn Natasha Romanoff / Black Widow personage in Avengers: Age of Ultron (2015) zou hebben afgeschilderd als een “damsel in distress”. De ironie van dit alles was dat Joss een grote fan is (/was) van Anita Sarkeesian en haar FemFreq, en dat zij nu waarschijnlijk één van de aanstokers was van de “manhunt”. Wat dit allemaal bewijst is dat mannen niet veel verschillen van vrouwen: Ze zijn beiden in staat om idiote discussies te voeren.

Mad Max: Fury Road © Warner Home Video

Lopen er seksisten rond op filmsets; die niet luisteren naar de mening van een vrouw, haar humeur bestempelen als een gevolg van haar menstruatie of actrices van 37 te oud vinden voor een filmrelatie met een 55 jarige acteur? Ik denk van wel, net zoals er ook macho’s, idioten, prima donna’s, betweters en racisten rondlopen. Lees trouwens de bloemlezing op deze Tumblr blog van verschillende vrouwen die ‘shit’ naar hun hoofd hebben gekregen van hun mannelijke collega’s op filmsets. Mijn ervaring leert me wel dat ze bij ons steeds minder voorkomen en dat seksistische commentaren meestal scheef worden bekeken.

De meeste films worden nog steeds gemaakt door mannelijke regisseurs. Maar net zoals de game-community, was de filmwereld achter de camera vooral een mannenbedoening. Maar dat is stilaan aan het veranderen, deels omdat het proces om een film te maken ook steeds minder fysieke arbeid verreist. Er moet nog af en toe wel gezeuld worden met zware camera’s, grip-toestellen of lichtbronnen, maar het is niet meer zoals vroeger en tegenwoordig zie je vrouwen overal opduiken in verschillende departementen. De meest gevraagde Assistent Director (AD) – in essentie de drill sergeant van een filmset – op Belgische Filmproducties is een vrouw (nota bene: een ex-klasgenote van op de filmschool), en veel van de filmproductiehuizen waarvoor ik werk worden gerund door vrouwen.

Maar we zien ook steeds meer vrouwelijke regisseurs, niet enkel voor drama’s of rom-coms, maar ook voor actiefilms. Kathryn Bigelow (The Hurt Locker, Zero Dark Thirty) blijft nog steeds één van de meest boeiende regisseurs in Hollywood en haar Point Break (1991) staat in mijn Top 10 lijstje van Beste Actiefilms. En het bewijs dat er steeds meer vrouwen hun stempel zetten op de filmindustrie kan je zien in het huidige aanbod. Zo is er de Franse film Bande de Filles (2014) (Girlhood) van Céline Sciamma, die hiermee haar derde film maakt. Het verhaal concentreert zich op de 16-jarige Marieme (Karidja Touré), die leeft in een door regels geregeerde omgeving. De censuur die uitgeoefend wordt door de wijk waarin ze woont, de regels van de jongens en haar slechte schoolprestaties. Maar wanneer ze in contact komt met een groep meisjes die de vrijheid heeft afgedwongen, verandert alles. Ze omarmt de code van de straat, het geweld en de vriendschap om alles uit haar jeugd te halen. De film werd vorig jaar bij ons uitgebracht (oktober 2014) en is ondertussen te verkrijgen op DVD.

Een andere film die dit jaar indruk maakte op het Off Screen Film Festival was, en hopelijk ook binnenkort in het reguliere bioscoopcircuit, is de vernieuwende zwart-wit pulpy horrorfilm A Girl Walks Home Alone at Night (2014) van Ana Lily Amirpour. Het verhaal draait rond een Iraanse spookstad genaamd ‘Bad City’. Het is een plaats die stinkt naar eenzaamheid en de dood. De inwoners hebben desondanks niet in de gaten dat ze worden gestalkt door een eenzame vampier. Het duurt niet lang voordat de straten met bloed worden gekleurd.

En binnenkort zullen de fans van Game of Thrones Maisie Williams aan het werk zien in The Falling (2014) van Carol Morley. Een mysterieus drama die zich afspeelt in 1969 in een Engelse meisjesschool. Maar deze film krijgt hier binnenkort een aparte review. In ieder geval is er een nieuwe wind aan het waaien in het filmlandschap, and I like what I see, en hopelijk ook meer high heels op de red carpet van regisseuses.