Man of Steel (2013) *** Blu-ray review

Het klinkt wat vreemd in de oren, maar deze Man of Steel (2013) is de meest “realistische” prent van regisseur Zack Snyder (Watchmen, 300, Sucker Punch), spijtig genoeg overtuigt hij maar voor de helft. Het was stukken beter dan de vorige Superman Returns (2006) reboot, maar net zoals de meeste (om niet te zeggen alle) origin story reboots, is het een ‘ok’ film en is er heel wat ruimte voor verbetering. Maar gezien het aanwezige talent voor en achter de camera kan ik een zekere teleurstelling toch niet wegsteken. Het is precies 75 jaar geleden sinds de eerste Superman “Action Comics #1” (1938), dus is deze prent sowieso een beetje van een mijlpaal in de geschiedenis van één van de sterkste super hero’s uit de comic wereld. Op 23 oktober komt de film uit op DVD, VOD, Blu-ray en Blu-ray 3D.

Korte inhoud: De op de planeet Krypton geboren Kal-El wordt op jonge leeftijd door zijn biologische ouders Jor-El (Russell Crowe) en Lara Lor-Van (Ayelet Zurer) naar de aarde gestuurd. Op de aarde wordt Kal-El geadopteerd door Jonathan (Kevin Costner ) en Martha Kent (Diane Lane) en neemt daarbij een nieuwe naam aan, Clark Kent (Henry Cavill). Naarmate Clark ouder wordt, komt hij tot de ontdekking dat hij superkrachten heeft. Wanneer de aarde vervolgens bedreigd wordt door een buitenaards ras, wat later Generaal Zod (Michael Shannon) en zijn trouwe gezant Faora-Ul (Antje Traue) blijkt te zijn, besluit Clark om zijn superkrachten te gebruiken om de aarde en zijn bevolking te beschermen.

Iedereen kent Superman, de films en de comics. Bijgevolg zal iedereen wel een idee hebben van wat de film moet te bieden hebben. En zeker met de bombastische en peperdure marketing campagne waren de verwachtingen torenhoog. En deze combinatie zal zorgen voor heel wat tegenstrijdige opinies; de ene zal de film verwerpen als een cgi-fest zonder emotie, de andere zal een start zien van een nieuwe, meer relevante en hedendaagse superman. Ik voel me zelf meer verwant met de tweede opinie, en ben hoopvol. Maar de verleiding om de film te gaan vergelijken met de Richard Donner-film zal groot zijn, en net zoals met The Amazing Spider-Man (2012) is het wijselijk om deze nieuwe reboot te beoordelen op zijn eigen verdiensten. Dit neemt echter niet weg dat ik ook wel wat teleurgesteld was en mijn grootste ergernis is dat deze prent er maar niet in slaagt om mij te ontroeren of om mij nog maar aan het lachen te brengen, iets wat de Spider-Man film op een zeker niveau wel deed. Het maakt mij niet uit dat Man of Steel de zero-comedy weg heeft ingeslagen, maar zorg dan voor ontroering, passie, angst, … zoals bij The Dark Knight films. Ik heb een beetje hetzelfde gevoel als bij Star Trek Into Darkness (2013). Het ziet er allemaal heel mooi uit en je kan nauwelijks om adem happen, maar inhoudelijk heeft de film uiteindelijk vrij weinig nieuws te bieden – en zeker op vlak van verhaal. En dit voor een film die maar liefst 2 uur en 23 minuten duurt! Als kijker ben je niet betrokken bij het gebeuren en blijf je stuiten tegen het aanwezige cgi-geweld, die om de zoveel minuten de bovenhand neemt.

Maar laat ik misschien beginnen met wat ik goed vond. Over de casting valt niets op aan te merken. Geen enkel personage valt uit de toon. Meer nog, de hunker naar meer karakterontwikkeling dringt zich meteen op. We willen weten wie ze zijn, wat hen drijft. Niemand kende de hoofdacteur Henry Cavill. Hij had de nieuwe James Bond moeten worden in Casino Royale, maar het werd uiteindelijk Daniel Craig. En toch, al van bij de eerste minuut staat hij er en willen we hem volgen. Dit is deels te danken door zijn imposante figuur (met dank aan Gym Jones), maar ook door het feit dat hij een heel menselijke Superman wil neerzetten. Ik denk dat niemand zelfs stil zal staan bij het feit dat deze Britse acteur de eerste niet-Amerikaan is die Superman speelt. Zijn personage is de zoon van twee vaders, en deze dualiteit zien we ook in zijn handelingen en acteerwerk. Een grote held kan er maar zijn bij de gratie van een grote slechterik, en deze wordt vertolkt door een boze Michael Shannon en zijn dodelijke metgezellin, de Duitse Antje Traue. Shannon schreeuwt en brult en zondigt zich soms aan over-acting, maar zijn personage klopt volledig en de energie die hij uitstraalt versterkt de dynamiek tussen hem en Superman. Ook Lois Lane, gespeeld door Amy Adams, maakt er desondanks haar weinige screentime toch het beste van. Maar Amy kan toch met moeite haar stempel zetten op haar vertolking.

© Warner Home Video

Een pluim moet gaan naar het kostuum-ontwerp van James Acheson en de production design van Alex McDowell (Fight Club, Watchmen, Minority Report). OK, met een productiebudget van 225 miljoen dollar (met dank aan de product placement van Nikon) heb je nog maar weinig excuses over om iets niet voldoende indrukwekkend te maken. En het resultaat mag er zijn. Ook al moet ik er meteen bij vertellen dat heel wat costuums in CGI waren (zoals de ijzeren pakken van Zod en Jor-El), en het resultaat is veel indrukwekkender dan de CGI-pakken in Green Lantern (2011). Het design van de planeet Krypton is gewoon origineler dan al datgene wat werd gecreëerd in Prometheus (2012). Toegegeven, bij momenten ziet het er meer uit als een science-fiction film dan een comic-adaptatie, maar dit ligt dan weer volledig in de lijn van de initiële bedoeling van Zack en Nolan om deze Superman zo realistisch mogelijk te benaderen. En uiteindelijk, de aardbewoners aanschouwen hem als een alien en niet noodzakelijk als een held. Iets heel logisch binnen een meer realistische context.

En dit is dan ook datgene wat ik zo goed vond aan de film. Zack slaagt erin om Superman relevant te maken voor een hedendaags publiek, zonder overbodige frivoliteiten of camp. Superman is ook geen God, maar een mens met supernatuurlijke krachten. En voor het merendeel van het verhaal zie je hem ook als mens, gezien hij zijn krachten wil onderdrukken. Een karakter met wie we ons verwant kunnen voelen. Clark Kent is niet bezig met de exploratie van zijn krachten dan wel op zoek naar iets menselijks: ‘aanvaarding’. In tegenstelling tot de andere Superman films is Clark al Superman sinds zijn teenage-jaren, en niet vanaf het moment hij zijn Superman-pak aantrekt. Zack vermijdt ook pitfalls zoals: als je een realistische superman wil brengen, waar zal hij zijn cape wegsteken? Wel, in deze reboot krijgen we geen shot van Superman die zijn shirt opentrekt om zijn pak te openbaren. Ook interessant is dat zijn vliegkunst begint bij een springbeweging, net zoals in de comics. Ook het feit dat een dergelijk superwezen zich mentaal zal moeten aanpassing aan onze planeet speelt een belangrijke rol. De jonge Clark heeft problemen met alle geluidjes en signalen die hij opvangt. Hij moet zich dus gaan concentreren om geen zenuwinzinking te krijgen. En zo maak je een Superman waar wij als toeschouwer verwant mee kunnen worden. De kunst met dit personage was altijd om hem niet oppermachtig te maken. Geef hem dus zwaktes.

© Warner Home Video

Het zou geen Superman film zijn zonder mind-blowing actie-scènes. En ja, de cgi ziet er geweldig uit. Alle animaties zijn verbluffend, met name ook de cape van Superman. In een realistische superman moet een snel vliegend object onderhevig zijn aan onze fysica-wetten, en dat zien we ook in deze film. Er zit een geweldig shot in van Superman die de geluidsmuur doorbreek, iets wat evident lijkt, maar nooit eerder echt geëxploiteerd. Zack heeft ook de beslissing genomen om de film op te nemen in 2D in plaats van 3D. De 3D werd achteraf in post-productie uitgewerkt. Ik heb de film gezien in 3D en om eerlijk te zijn had ik bij momenten echt zin om dat brilletje achterover te smijten. In tegenstelling tot misschien de begin-scènes heeft de 3D geen toegevoegde waarde, … mocht de techniek op zich al een toegevoegde waarde bezitten.

Een hiermee kom ik meteen aan datgene wat ik minder goed vond, te beginnen met die vreselijke shaky camera. Bij bepaalde momenten (bvb. de intieme scène tussen Clark en zijn tweede vader Jonathan Kent) begon ik meer te letten op het onnatuurlijke geschud van de camera, in plaats van het gesprek tussen vader en zoon. Ik begrijp dat Zack met die bewegende camera ons dichter wil brengen bij de chaotische gevoelens van Clark Kent, maar trop is teveel. In een andere scène zien we Kent in gesprek met een priester, opgenomen vanuit een drietal camera-standpunten. En elk van deze shots heeft een eigen schudbeweging, de ene al wat heviger dan de andere. Ik hoef jullie niet te vertellen dat ik ook hier even uit het verhaal werd geschud. Ik heb de 3D Blu-ray in de bus ontvangen en moet toegeven dat op een kleiner scherm de 3D er al iets beter gaat uitzien, maar de beste film blijft in 2D. Achteraf naar 3D geconverteerde films hebben één groot nadeel; het shaky camera gevoel wordt nog meer in de verf gezet en zal de leesbaarheid van het beeld moeilijker maken.

Christopher Nolan, tevens co-scenarist en producer van deze film, slaagt erin om met zijn Dark Knight trilogie zo goed als alle hoofdpersonages uit te werken en voldoende screentime te geven voor de ontplooiing van hun karakter. In Man of Steel kiest Zack Snyder er voor om halverwege de Michael Bay toer op te gaan in de ideologie van ‘less in more’, en het verhaal en zijn karakters worden ondergeschikt aan het visuele geweld. De schaarse dialoogscènes schreeuwen naar meer, maar we vliegen van de ene actie-sequentie in de andere met personages die we nauwelijks kennen. Op een geven moment hebben we een scène met de redacteur van de Daily Planet, Perry White (Laurence Fishburne), die een collega wil redden vanonder het puin. De scène duurt een eeuwigheid, en … ‘we don’t care’ (!) want we kennen deze personages niet. We hebben geen band met hen. Met al het aanwezige acteertalent is zoiets gewoon schandalig. Op een gegeven moment ga je beginnen letten op de stuntelende logica van de zuurstof-maskers, en dat is nooit een goed teken. Op bepaalde momenten steelt Kevin Costner zelfs de show, en dat kan toch de bedoeling niet zijn.

Zack laat in de laatste 40 minuten act elk gebouw twee keer ontploffen of omver vallen! Superman clasht met Zod, een battle waar maar geen einde aan komt. Waar is die superman gebleven uit de eerste en tweede act?! Hoeveel keer kan superman die kerel doorheen 30 gebouwen vliegen? Na 20 minuten begon ik me zelfs te vervelen en ging mijn interesse meer naar de shading en animatie van bepaalde verbluffende visuele effecten, dan naar de actie op zich. Dat is de reden waarom ik niet warm loop van Michael Bay blockbusters. Van Zack Snyder verwacht ik meer, zeker na een film als Watchmen (2009). Zou het kunnen dat het duistere (meer volwassen) kantje van Christopher Nolan komt, en de I-am-gonna-kick-your-ass-cgi-fest van Zack Snyder? Dit is uiteraard een beetje kort door de bocht. Ik herinner me een gelijkaardig einde in The Dark Knight Rises (2012). Het enige verschil was dat ik wel meer betrokken was bij het gebeuren in Batman, dan bij deze Superman.

© Warner Home Video

De film is humorloos en eigenlijk voor een groot stuk ook emotieloos. De romance tussen Lois en Superman komt enkel maar letterlijk van de grond, maar er zijn nooit echt vonken. Ik vroeg me dan af waarom ze effectief een kusscène hadden geïntroduceerd, als het toch de bedoeling was deze af te snijden. Een scène waarin een FBI agente even stiekem zegt dat Superman eigenlijk wel een hete bink is, moet de enige scène zijn waarin ik even moest glimlachen. Maar ook op vlak van emoties zit alles zowat in de frigo. Regisseurs gebruiken dan vaak een publiek om vreugde af angst te gaan vertalen. Iets wat tevens zo goed werkte in de oorspronkelijke Superman films. Superman redde Lois Lane van een helicopter crash onder het gejuich van het publiek. Hier ontbreekt het publiek. Enfin, we vermoeden dat ze ergens onder het puin liggen, want met de aangerichte schade hebben we al snel de indruk dat waarschijnlijk meer dan 100’000 mensen onder de brokstukken liggen. Maar dat laat Superman klaarblijkelijk koud. De emoties lopen wel hoop op wanneer Zod met zijn laserbeam-ogen 3 toeristen wil vermoorden. Dit had scenarist David S. Goyer toch beter kunnen aanpakken. Wanneer onze held op de knieën valt en zijn woede uitschreeuwt en wij als kijker NUL-emotie voelen, dan is er iets fout met de structuur en opbouw van het script en zijn personages. De fout die Goyer maakt is dat zijn dialogen teveel expositie bevatten in plaats van in te spelen op hun verlangens en motivaties. Dit is geen G.I. Joe film. Het is zelfs geen Star Trek prent. Dit is een Superman film, en wij als publiek verwachten hier meer van.

Maar al bij al heb ik me niet verveeld. Batman is serieus, Iron Man is komisch en Superman mag van mijn part kick-ass zijn. Toch kijk ik nu al uit naar de sequel, die hopelijk zal leren uit de fouten van de eerste film, zoals dat gaat. DC Comics is Marvel niet, maar samen met Batman hebben ze hier toch twee indrukwekkende karakters. Het is een groots opgezet schouwspel met denderde muziek van Hans Zimmer met contrastrijke, gedesatureerde fotografie van Amir Mokri. Het is in ieder geval een Superman die ik nog wil zien en beter wil leren kennen. Niet zo een indrukwekkend begin als Batman Begins (2005), maar zeker een vernieuwing die de moeite waard was. Man of Steel zijn twee films in één: de eerste film gaat over een destructieve alien-invasie, de andere gaat over een jonge man die zijn plaats wil vinden in de maatschappij. Het tweede verhaal was de betere film. Benieuwd of ze hieruit ook een meesterwerk kunnen uit distilleren, of dat het uiteindelijk zal blijven bij een niet onaardige stijl-oefening. De toekomst zal het uitwijzen.

Op de Blu-ray vinden we geen audio-commentaar van de regisseur maar heel wat behind the scene materiaal en interessante filmpjes die heel wat onthullen van de wijze waarom bepaalde scènes in beeld werden gezet. En dit is wel leuk om te zien als je weet dat Director of Photography Amir Mokri eigenlijk zelden interviews geeft en tevens ook geen exclusief behind-the-scenes interview wou afleggen voor American Cinematographer magazine. Maar zelfs zonder extraatjes blijft de Blu-ray een must-have, al was het maar voor die verbluffende visuele effecten die je kan terugspoelen naar hartenlust. (quotering: 3 op 5)