Aliens (1986) *** review

James Cameron staat al bijna dertig jaar aan de absolute top in Hollywood. Hij is het synoniem voor lucratieve filmprojecten en is één van de meest gerespecteerde, op handen gedragen en gegadigde cineasten die de filmindustrie ooit gekend heeft. Zijn oeuvre is misschien niet enorm uitgebreid, maar wel legendarisch. Enkele jaren terug was iedereen het roerend eens dat de man garant stond voor kwalitatief top entertainment, sinds de release van Avatar is daar echter een kentering in gekomen.

Hij heeft twee kampen gecreëerd. Het ene kamp hemelt de 3D technologie en de prachtige wereld
van Pandora op tot ongekende hoogten, de antagonisten spreken van een zielloze en overroepen blockbuster die amper de tijd nam om een verhaal te vertellen en die zijn tekortkomingen verborg achter een waaier van kleurrijke effecten en lawaaierige actie.

Ik vind het alvast frappant dat Avatar (2009) niet werd neergesabeld door critici. De film had nagenoeg geen plot, de acteerprestaties waren ondermaats (Sam Worthington kan simpelweg niet acteren, laat staan een miljardenproductie dragen) en de 3D effecten zagen er veel minder indrukwekkend uit dan werd geopperd. Camerons’ gigantische mediacampagne en het hypen van zijn zogezegde revolutionaire doorbraak in 3D cinema hebben uiteindelijk hun vruchten afgeworpen.

Toegegeven, Camerons’ fantasiewereld is bij momenten adembenemend en het is inderdaad een grote stap voorwaarts voor de digitale effectenindustrie. De 3D effecten bieden echter amper een meerwaarde.
Hij verpest zijn kans om filmgeschiedenis te schrijven door voluit te kiezen voor een simplistisch verhaaltje dat bulkt van de clichés en voorspelbaarheden, slechte dialogen en een overdaad aan actie en geweld. Zijn imago moet wijken voor de meest lucratieve weg. Entertainment brengen van torenhoog niveau met inhoud is niet meer met hem te vereenzelvigen.

Dit gezegd zijnde was ik dan ook overtuigd dat Aliens (1986) een stukje bevredigende nostalgie ging brengen die de pijn wat kon verzachten. De terugkeer naar het universum van de Xenomorphs sloeg echter wat tegen: De film heeft de tand des tijds op meerdere vlakken niet doorstaan. Het was een slimme zet van Cameron om het vervolg op de eerste Alien (1979) – een horrorfilm – om te toveren tot een actiethriller. Het was immers onmogelijk om het horroraspect van Alien verder uit te diepen, laat staan te overtreffen. De angstaanjagende Alien-wereld houdt hij helemaal intact (met dank aan Stan Winston’s hyperrealistische wezens naar J.R. Giger’s design) & wordt zelfs overtroffen (zie de moeder-Alien in de finale). De Aliens zien er net iets fraaier uit, hun leefwereld wat donkerder en minder plastiekerig. Sigourney Weaver is enorm overtuigend als Ripley: haar vertolking is wederom de motor van de film. De actiescènes zijn geweldig in beeld gebracht en de vernielzuchtige aliens zaaien terreur als nooit tevoren. Naar het einde toe is er een adembenemende climax die ode brengt aan Ridley Scott’s eerste deel, puik werk dus.

© 20th Century Fox Home Entertainment

Pers en publiek waren laaiend enthousiast na de release in 1986. De film deed het nog beter aan de kassa dan zijn voorganger, en hij werd genomineerd voor 7 Academy Awards (en won de Oscar voor Beste Geluidseffecten en Visuele Effecten). Zie hier dan ook de basis van James Camerons’ triomfantelijke carrière.

Korte inhoud: Aliens speelt zich 57 jaar na de gebeurtenissen van deel 1 af. Ellen Ripley (Sigourney Weaver) is de enige overlevende op het ruimteveer Nostroma en wordt na haar missie door haar opdrachtgever teruggevonden en uit hyperslaap gewekt. Ze moet zich verantwoorden aan ‘The Company’ waarom haar vorige missie een fiasco werd en haar schip zware schade heeft geleden. Ze vindt helaas geen bewijs dat de boel gesaboteerd werd door een bloeddorstige Alien die haar en de overleden crew tot de dood geterroriseerde.

© 20th Century Fox Home Entertainment

Nadat Ripley ontdekt dat de planetoïde LV-426 (waar de nachtmerrie met de Alien begon en Ripley een nest eieren aantrof) ondertussen bevolkt is door kolonisten, aangeworven door ‘The Company’, trekt ze aan de alarmbel. Tot overmaat van ramp is alle contact met de nieuwe bewoners verloren gegaan om onbekende redenen. ‘The Company’ kan Ripley overtuigen om vergezeld van een ploeg zwaargewapende mariniers en een androïd (Lance Henriksen) de planetoïde te onderzoeken op enig teken van leven. Wat ze daar treffen tart hun ergste nachtmerries. Heel de kolonie is vermist en een ware ravage doet hen het ergste vermoeden. Slechts één klein meisje blijkt nog in leven: Newt (gespeeld door ‘one hit wonder’ Carrie Henn die hiermee haar enige filmrol tekende). Ze heeft de soldaten nog maar net gewaarschuwd voor een leger extra terrestrials of de basis wordt geteisterd door een bloeddorstige massa Aliens…

Wat zwaar knaagt aan de geloofwaardigheid van de film zijn de nevenpersonages, met name de mariniers, die door de tijd heen wandelende clichés zijn geworden. De kijker zijn persoonlijke betrokkenheid bij de donkere, beangstigende sfeer en de constante dreiging van de buitenaardse Xenomorphs wordt hierdoor deels de kop ingedrukt. De soldaten die Ripley vergezellen zijn gewoonweg onuitstaanbaar. Bill Paxton maakt zichzelf belachelijk als ‘de stoere soldaat die veel praatjes verkoopt maar door de mand valt als de echte strijd begint’.

© 20th Century Fox Home Entertainment

Ook Jenette Goldstein, die de Mexicaanse Vasquez speelt, is een wandelend cliché. Een uitvergroting van een typische machovrouw-vertolkig. Ze speelt een soort Michelle Rodriguez maar dan in het tienvoudige. Spierballen laten rollen en haar mannelijke collega’s onder de voet lopen roept eindeloze ergernis op. Angst kent ze uiteraard niet en haar belachelijke oneliners doen je maag bijeenkrimpen van plaatsvervangende schaamte. Ook de commandant Apone (Al Matthews),een zwarte die uiteraard als eerste sterft, acteert volgens het boekje. Zelfs de personages van ongewild grappige genregenoot Predator zijn geloofwaardiger dan dit ensemble. Nog en geluk was er Michael Biehn.

Neem daar de onvergefelijk grote plotgaten bij en je bent al veel minder overtuigd dat dit ‘de beste actiefilm aller tijde is’, iets waar critici en fans over heel de wereld het blijkbaar roerend eens over zijn…
Er is bijvoorbeeld een scène waarbij Ripley zwaar gewapend een laboratorium binnenwandelt. Een scène later zaaien er ontsnapte aliens uit een proefbuis terreur en ligt haar wapen plots in een andere kamer…
Of acteurs die zonder aanleiding een half uur lang uit de picture verdwijnen maar plots uit het niets terug tevoorschijn worden getoverd om zich terug in de actie mengen. De soldaten dragen sensoren om levende wezens te detecteren in de omgeving: de ene scène detecteren ze enkel de aliens en niet henzelf, de andere scène enkel zichzelf en niet de aliens!

© 20th Century Fox Home Entertainment

Ik kan fouten blijven opnoemen, maar you get the idea… Dat Cameron deze fouten niet heeft weggemonteerd uit zijn Director’s cut maakt het er niet beter op. Je moet vanzelfsprekend oudere films als deze leren relativeren, en dat lukt ook deels, maar de negatieven zijn een te groot struikelblok om te negeren.

Last but not least is het opzienbarend hoeveel James Cameron van Aliens schaamteloos heeft ‘ge-copy-paste’ naar Avatar: De finale van Avatar met het robotpak is bijna een kopij van de finale in Aliens, Michele Rodriguez’ personage is een afkooksel van Vasquez, de ruimteschepen en de aankleding binnenin het schip zijn hetzelfde…. Het bedrijf dat Pandora wilt ontginnen heeft gelijkaardige intenties als ‘The Company’ en bovendien zien we Sigourney Weaver er ook terug als wetenschapper. Een ode aan eerdere werken kan je dat niet meer noemen…

Aliens blijft een steengoede actiefilm maar veel van zijn oorspronkelijke glorie gaat verloren door de tijd heen.
Dan opteer ik persoonlijk toch voor The Thing (1982) van horrormeester John Carpenter. Geen plotgaten, geloofwaardige, sobere personages in een tijdloos geheel.