Ik stond ongeduldig te wachten op mijn maten die een beetje later dan verwacht op het Filmfestival van Gent toekwamen, dankzij het Vlaamse openbaar vervoer. Er stond al een drukke massa mensen aan te schuiven in volle verwachting voor de focus filmfestivaldag. Patrick Duynslaegher geeft de fakkel dit jaar doorgegeven aan Dave Mestdach van Focus Knack. Waar ik de vorige edities eigenlijk slechts matig tevreden was, was ik deze editie nog meer ontgoocheld.
Kort gezegd zou ik kunnen stellen dat we over het algemeen de films voorgeschoteld kregen die niets voorstellen, maar toch een publiek moeten krijgen volgens de Knack-redactie. Jammer, want deze films zijn hopelijk niet representatief voor wat het filmfestival van Gent dit jaar te beiden heeft. En dat is heel wat. Ik vond dat er wat meer originele films aan bod mocht komen die effectief een meerwaarde aan de kijker bieden. Het hoeft zeker geen best off te zijn, maar een origineler en iets flitsender bij momenten mocht toch. Zo waren Kaboom (2010) van Greg Araki en Potiche van François Ozon de goeie films van verleden jaar.
De eerste film die we voorgeschoteld kregen was het Russische familiaal drama Elena (2011) van de cineast Andrei Zvyagintsev, met muziek van Philip Glass en award-winnende fotografie van Mikhail Krichman. De Russische cinema levert af en toe kleine films af, die je na het bekijken toch overtuigen van hun kwaliteiten. Vorig jaar bleek Silent Souls (2010) vrij origineel.
Korte inhoud: Een bejaarde vrouw Elena (Nadezhda Markina) woont samen met haar rijke man Vladimir (Andrey Smirnov) in een ruime villa. Alles is echter geen rozengeur en maneschijn. Elena heeft immers maar één zorg: haar alcoholistische zoon Sergey (Aleksey Rozin) en diens gezin te redden van de nakende armoede. De dochter van Vladimir, Katerina (Yelena Lyadova), is dan weer een zorgeloze jonge vrouw die een afstandelijke relatie heeft met haar vader.
Elena is opgebouwd uit dezelfde uitermate trage simplistische beelden. Ontdaan van alle franjes beschrijft de regisseur het leven van de oudere Elena en haar man in een ongezellige design loft. Elena’s zoon is een werkloze nietsnut die in een klein sociaal appartement leeft met zijn vrouw, een al even luie tienerzoon en een kersverse baby.
Elena schuift met de regelmaat van de klok een deel van haar pensioen door naar haar zoon, zeer tegen de wil van haar man. Maar haar man heeft evenzeer een dochter Katerina, die hij amper ziet. Wanneer Elena’s man begint na te denken over zijn nalatenschap, beseft Elena dat zij er zeker zal moeten voor zorgen dat de toekomst van haar zoon en zijn gezin financieel veilig wordt gesteld.
Dat de film omschreven wordt als een thriller is verkeerd. Spannend is hij al evenmin. Soms denk ik dat bepaalde cineasten denken dat ze origineel zijn en trendy als ze minutenlang nietszeggende beelden of scènes op de kijker af sturen. Het leven zoals het is, iedereen moet opstaan, rekt zich nog wat uit in zijn bed, kamt zijn haren, zet koffie en gaat naar zijn of haar werk. Gelukkig krijgen we na een groot half uur toch wat van de plot door en heeft de film onze aandacht vast.
© Non-Stop Productions
Elena schetst ook amper de karakters. De beelden en scènes spreken voor zich. Ook door de camerastandpunten tracht de regisseur de kijker te midden van de personages te plaatsen. Hoe dan ook, erg betrokken bij Elena voel je je nooit. Je ziet wel haar tweestrijd en wanhoop, maar echt sympathie kweek je er niet voor. Deze film zal denk ik enkel aanslaan bij liefhebbers van minimalistische cinema.
Ondertussen heeft Elena, desondanks de enorme teleurstelling, gisteren de Grote Prijs voor Beste Film gewonnen op het Filmfestival van Gent. Dat heeft de internationale festivaljury onder leiding van Jessica Woodworth gisteren bekend gemaakt op het Gentse stadhuis. Andere films die in de prijzen vielen zijn The Invader (2011) van Nicolas Provost (Beste Muziek en sound design) en de kortfilm Demain, Ce Sera Bien van Pauline Gay. De prijs voor Elena werd in ontvangst genomen door M. Alexandre Petrachkov (de Russische Consul – Generaal), Alexandre Stebakov (Consul van de Russische Ambassade) en Alexey Grigoriev (Eerste Secretaris, Culturele Attache van de Russische Ambassade).
Beoordeling: 1 / 5
Recensie door Jeroen op 24 oktober 2011
*** Elena trailer ***
Mooie beelden en sterk acteerwerk, daar kan je niet omheen, en je kan een heuse boom opzetten over de verschillende thema’s in de film; gaande de onbegrensde moederliefde (in contrast met die andere festival film ‘We Need To Talk About Kevin’), de opkomst van de nieuwe rijken, de moeilijke relatie tussen vader en dochter, of zelfs over het nieuwe begin voor het Russische volk. En ik kan begrijpen waarom deze film dan ook werd gekozen voor de focus filmdag en ook al in de prijzen is gevallen, maar uiteindelijk hebben we hier te doen met een vrij banale film en ik deel eigenlijk wel de mening van de recensent. Het is een pretentieus opus waar de makers meer interesse hadden in het uitwerken van een bepaalde stijl dan het uitwerken van de karakters. Ik voelde me op geen enkel moment betrokken bij de personages en dat is voor een dergelijk “drama” toch een groot manco. Een film verblind door haar profileringsdrang. Neen, heb ondertussen toch al betere films gezien op het filmfestival.
De muziekscore van Philip Glass moet één van zijn meest zwakste zijn uit zijn gehele oeuvre. Was tevens compleet overbodig. Ik ben een grote fan van de componist, maar haal je zijn score van de film, had je waarschijnlijk een betere kijkervaring. Zijn vorige film, The Return, staat met kop en schouders boven deze ietwat troosteloze Elena.