American Gangster (2007) **** Blu-ray review

Tony Scott en zijn 7-jaar oudere broer Ridley Scott zijn twee totaal verschillende cineasten: Tony is een klein kind die met orgasmatische extase kickt op mooie beeldjes (af en toe met een niet onaardig resultaat), terwijl zijn broer Ridley altijd op zoek gaat naar een intens verhaal via een slimme beeldvorming en een uitgekiende acteursregie. Dit was echter de laatste jaren niet altijd het geval (cf. A Good Year, Kingdom of Heaven, …), maar de laatste Ridley Scott film, American Gangster (2007), is zowat het beste van wat ik van hem heb gezien sinds Gladiator (2000).

De film heeft iets weg van Heat (1995), met dit verschil dat er minder wordt gefocusseerd op nevenpersonages, dat alles zich afspeelt in de jaren ’70 en gebaseerd is op waar gebeurde feiten. En met deze film heeft Ridley dan ook zijn eerste maffia-film op zijn curriculum staan. Het is niet van het kaliber van The Godfather (1972), maar het is zeker in de buurt van Goodfellas (1990). Deze keer is het hoofdpersonage geen Italiaan, maar wel een Afro-Amerikaan die de Italiaanse maffia voorbijstak in de verkoop van drugs.

Korte inhoud: Drugskoning Frank Lucas (Denzel Washington) profiteert van de aanwezigheid van het Amerikaans leger in Azië tijdens de Vietnamoorlog om goedkoop drugs de US in te smokkelen. Daarmee bouwt hij in snel tempo een groot imperium op die zelfs die van de Italiaanse maffia overstijgt, met name de maffiabaas Dominic Cattano (Armand Assante). Echter krijgt politieagent Richie Roberts (Russell Crowe) lucht van zijn handige zaakje, alsook de corrupte agent Trupo (Josh Brolin) die een manier ziet om snel rijk te worden.

Frank probeert, in tegenstelling tot andere opzichte gangsters, zo min mogelijk op te vallen, en naast het feit dat hij ‘zwart’ was, dacht niemand dat hij een criminal mastermind was. Maar iedereen heeft zijn grenzen. Frank probeert zich altijd deftig te kleden, maar op de nacht van een belangrijke boksmatch krijgt hij van zijn vrouw een dure bontjas, en deze ‘ijdelheid’ zal er uiteindelijk voor zorgen dat de aandacht van detective Richie Roberts getrokken zal worden. Frank is zo verbolgen dat hij kort daarna de bontjas laat verbranden in de open haard. Op het eerste zicht lijkt hij een kalme man, maar net zoals bij Michael Corleone, kan hij ook woeste uitspattingen hebben. Deze contradicties maken van hem een onvoorspelbaar en bijgevolg boeiend figuur.

De film stijgt boven de gemiddelde bioscoopfilm door zijn sterke vertolkingen. Scott neemt de tijd om zijn karakters uit te diepen, waardoor het conflict tussen ‘goed en kwaad’ niet wordt herleid tot een clichématige zwart-wit principes (zowel in figuurlijk als letterlijke zin). De gangster, Frank (Denzel) en de politieagent, Richie (Russell) volgen hun eigen weg, die steeds dichter bij elkaar komen. De eindconfrontatie van de twee is dan ook bijzonder treffend. Hoezeer Russell een schitterende acteur is, wordt de show toch opnieuw gestolen door Denzel die volgens mij zeker wel een enorme kans maakt op een Oscarnominatie.

De film geniet tevens van een knappe fotografie van Harris Savides die eerder bewees met Zodiac (2007), dat hij van alle ’tijden’ thuis is. Alles ziet er bijzonder realistisch uit en de aangrijpende geweldscènes zijn behoorlijk schokkend. Los van de 70ties muziek die er af en toe net iets te dik op ligt, leidt de film niet af van zijn verhaal en is het 2u37min vingers aflikken aan deze verrukkelijke prent. Hier moeten we zeker ook scenarist Steven Zaillian (Shindler’s List, Hannibal) voor bedanken.

Het enige minpuntje is dat American Gangster af en toe dramatisch véél beter kon. Ik denk dan aan de verhaallijn van Russell Crowe, die in deze film opvallend low-key speelt. Er is niets mis met zijn acteren, maar hij heeft te weinig materiaal om echt een intens personage neer te zetten in tegenstelling tot het karakter van Denzel (zijn attitudes, zijn relatie tot zijn moeder, zijn werkmethode, zijn kleding, …). Richie moet een rechtszaak aangaan met zijn vrouw Laurie (Carla Gugino) over het hoederecht van hun zoon, maar dit kon me echter geen moer schelen in de context van de maffia-verwikkelingen en de corrupte flikken. Nochtans waren de rechtszaak-scènes bedoeld om meer diepte te leggen in het personage van Richie. Helaas kwamen deze scènes over als een dood intermezzo. Het contrast tussen Frank en Richie verliest hierdoor tevens aan belang. De scènes zijn ook veel te onevenredig en we hebben soms de indruk naar twee totaal verschillende prenten te kijken die uiteindelijk naar het einde toe een aanknopingspunt vinden. Zowel Zaillian als Scott hebben hier steken laten vallen. Het had Ridley Scott zijn beste film kunnen worden, maar dat is het dus spijtig genoeg niet.

Op de 2-Disc Collectors Editie vind je niet alleen 18 minuten extra beeldmateriaal, maar tevens ook een alternatief einde en maar liefst 2 uur bonus-materiaal. Zeker de moeite waard. De dubbele dvd is momenteel verkrijgbaar aan de democratische prijs van 25 euro.