Er zijn twee categorieën beeldenmakers in de cinema. Je hebt de vakmensen die consciëntieus hun film maken zonder teveel stil te staan bij de filmtaal die ze hanteren, als deze maar efficiënt en trendy is. En je hebt de beeldvirtuozen die diep graven in hun getormenteerde ziel, hun frustraties blootleggen en hun fetishismen onthullen. De Hongkongse dandy-filmer Wong Kar-Wai behoort tot die laatste soort, hoewel beide aanpakken schitterende cinema kunnen opleveren.
© CinéLibre
Wong schildert met 2046 (2004) de metafysica van het geheugen, en begluurt de gekwelde ziel van een verleider die achtervolgd wordt door de gedachte van een verloren liefde. Dit is na In the Mood for Love opnieuw een ode aan de passie en de sensuele erotiek van een femme fatale, opgebouwd als een reeks variaties op hetzelfde thema, een lankmoedig ballet van aarzelen en aantrekken, in een weemoedig sfeertje. De retro heeft wel plaats moeten ruimen voor een sci-fi decorum.
In 1997 is Hong Kong overgedragen aan China. De Chinese leiders beloven dat er vijftig jaar niets zou veranderen, maar een halve eeuw jaar later, in 2046, is de realiteit wel drastisch veranderd. Mensen hebben hun namen ingeruild voor nummers en scheppen een realtionele band met androïds. (gespeeld door Tony Leung) speelt opnieuw de rol van Chow Mo Wan, een schrijver die naar Hong Kong is teruggekeerd na zijn jarenlange verblijf in Singapore. Hij logeert in een klein hotel in de kamer 2047 en begint te schrijven aan een science-fiction verhaal, 2046. Hij wou over de toekomst schrijven, maar schrijft in werkelijkheid over het verleden. In zijn roman vertrekt af en toe een mysterieuze trein naar het jaar 2046. Iedereen die op deze trein stapt, doet dit met dezelfde reden: het achterhalen van hun verloren herinneringen. Ondertussen goochelt hij met verschillende vrouwen. De relatie die hij heeft gehad met Su Li Zhen blijft hem kwellen. Hij heeft geen interesse meer in relaties die meer zijn dan one-night-stands, maar de verleiding van Bai Ling (gespeeld door de bloedmooie Ziyi Zhang), die in kamer 2046 zit, blijkt geen gewone call-girl te zijn.
De vraag die je dan krijgt van veel mensen die de film hebben gezien: Wat betekent 2046 ? Het is niet enkel een jaartal, maar eveneens een nummer van een hotelkamer. In die zin moet je het begrip ruimer opvatten en zien als een soort abstractie van de liefde van vrijgezel. Een experimentele exploitatie van het geheugen en de tijd. Een nieuwe dimensie van zijn eerste film met hetzelfde uitgangspunt. Toch is In the Mood for Love, waar het nummer 2046 ook al aan bod kwam, niet overtroffen. Het lijkt af en toe alsof de regisseur zijn film herhaalt er iets wil aan toevoegen. Iets fantastisch, iets universeels, iets cyclisch.
Tony Leung speelt Chow als een terughoudende en eigenzinnige verleider die als het ware in een erotische dans treedt met Bai Ling, die letterlijk “the girl next door” is. Er is nooit twijfel dat zij zal vallen voor zijn charmes en hij liever zijn afstand wil houden, maar de manier waarop dit gebeurd is gewoon fascinerend om te zien. Een parcours waarin Ling begint met het weigeren van het geschenk van Chow tot een seksuele relatie die in dit geval slechts kan leiden tot verdriet en afwijzing. Zhang straalt in haar rol en is ver weg van de kunfu-films zoals Hero of House of Flying Daggers. In deze film zien we een fragiele, sensuele en intelligente actrice die geen moment op automatische piloot speelt.
Hun relatie ligt aan de basis van de film. Maar uiteraard is er nog meer. De andere vrouw in Chow’s leven is Wang (gespeeld door de sensuele Faye Wong, die eerder al een romantisch samenspel had met Leung in één van mijn ‘All Time Favorites’ Chungking Express). Zij speelt de dochter is van de hotelbaas. In een schitterende scène van enkele minuten lang zien we, in een cadrage laag bij de grond, haar danspasjes in hoge hakken terwijl ze de Japanse taal onder de knie probeert te krijgen om zo dichter bij haar Japanse minnaar te komen. In die paar minuten leren we een speelse, beredeneerde en gevoelige vrouw kennen. Later komt men te weten dat zij ook een schrijfster is. Een samenwerking tussen Leung en Wang zal in het vooruitzicht liggen. Hij heeft gevoelens voor haar, maar Wang heeft ook haar onverschillige kant en laat zich niet overvallen door zijn charmes. Gezien relaties, die meer inhouden dan een vriendschapsrelatie, gewoon zinloos zijn, probeert hij zijn toevlucht te zoeken in een nieuwe wereld.
De fascinerende fotografie komt van de Beste Cinematograaf die er momenteel rondloopt en tevens een bondgenoot van Wong Kar-Wai, namelijk Christopher Doyle. De film ziet er voor het merendeel heel duister en verborgen uit, met uiteraard veel reflecties naar de tijdsgeest van de film noir. De muren in het hotel daarentegen hebben een vibrerend groen licht en worden afgewisseld met CGI beelden uit een verre toekomst. En hoezeer de film balanceert tussen een bijna clair-obscur naar een futuristische explosie van rode en groene tinten, zit alles dicht op elkaar. De film heeft een soort ingesloten karakter alsof de wereld één groot labyrint is waar de mensen als voyeurs naar elkaar kijken via spleten in de muur. De fotografie van de personages in de film is uniek. Treffende beelden zijn de silhouetten van de personages op het dakterras van het hotel. De film is bijna niet te vergelijken met andere films, maar het heeft toch ook iets mee van de films van Wim Wenders.
Kortom, 2046 kan je zien als een buitengewone film zonder verhaal en bijzonder traag. Maar eenmaal je in die wereld van passie, genot, verlangen en herinneringen bent terechtgekomen is er geen terugkeer meer. Waarom ik In the Mood For Love toch nog altijd beter vind dan deze film, zal waarschijnlijk veel te maken hebben met de voice-over die in deze film toch wel af en toe zijn doel voorbij schiet. In een film waar emoties boven het plot komen te staan heb ik niet meteen zin in veel beschrijvingen van wat we zien. Maar wie kan nu niet verleid worden door deze uitgekiende en gestileerde wereld van Kar Wai? Liefde kan pijn doen en je achterna zitten tot in de verre toekomst. Misschien komt er nog een derde deel aan dit verhaal, waar onze held uiteindelijk zijn ware, ongecompliceerde liefde kan vinden… hoewel me dit zou verbazen…
Beoordeling: 4 / 5
Recensie door Dave op 22 januari 2005
Deze film viel mij alleszins mee. Ik ging er zonder verwachtingen in en werd eigenlijk moeiteloos meegesleept in de aparte manier van vertellen en de mooie beelden. Ook de rol van Tony is erg goed geacteerd!