Conclave (2024) ***½ recensie

Conclave (2024), de nieuwe film van Edward Berger (All Quiet on the Western Front), is een boeiend drama dat zich afspeelt binnen de muren van het Vaticaan, waar de kardinalen samenkomen om een nieuwe paus te kiezen. Gebaseerd op Robert Harris’ gelijknamige roman en in een scenario gegoten door Peter Straughan, slaagt de film erin om de spanningen en intriges van dit besloten verkiezingsproces effectief over te brengen. Hoewel het verhaal enkele sterke momenten heeft, mist het soms de diepgang en scherpte die het tot een echt grootse film zouden kunnen maken.

© Focus Features

Korte inhoud: Het verhaal begint met de onverwachte dood van de geliefde paus. Kardinaal Lawrence (Ralph Fiennes) krijgt de taak om dit geheime proces te leiden. Nadat de machtigste leiders van de katholieke kerk van over de hele wereld zijn samengekomen en samen opgesloten zitten in de gangen van het Vaticaan, ontstaan er al snel politieke manoeuvres en machtsstrijd. De belangrijkste kandidaten voor het pausdom zijn de progressieve kardinaal Bellini (Stanley Tucci), de conservatieve kardinaal Tedesco (Sergio Castellitto) en kardinaal Adeyemi (Lucian Msamati), die de eerste zwarte paus zou kunnen worden. Dan is er nog de heerszuchtige kardinaal Tremblay (John Lithgow), die de laatste persoon was die de Heilige Vader zag voor zijn dood, en die onder zijn gewaad een evangelie aan alternatieve waarheden lijkt te verbergen. Lawrence ontdekt een spoor van diepe geheimen die zijn achtergelaten in het kielzog van de dode paus – geheimen die de fundamenten van de kerk zouden kunnen doen schudden.

Een van de sterke punten van Conclave is de manier waarop Berger het Vaticaan en de rituelen van de Katholieke Kerk in beeld brengt. De grandeur van de omgeving, de weelderige gewaden en de sfeer van geheimzinnigheid zorgen voor een visueel indrukwekkend geheel. Camerawerk van Stéphane Fontaine benadrukt de pracht van de locaties, terwijl de muziek van Volker Bertelmann de spanning opbouwt. Dit creëert een gevoel van monumentaliteit dat goed past bij het historische en spirituele karakter van de film.

De film is een soort mysterie, aangezien Lawrence in stilte verschillende van de hoofdkandidaten onderzoekt terwijl hij worstelt met zijn eigen ongemakkelijke status als topfavoriet. Lawrences heeft een strenge morele vastberadenheid, steeds meer gecompliceerd door twijfel, met een gecontroleerde kracht. En voor zijn onderzoek gaat hij ook vaan te rade bij een non (Isabella Rossellini) die een schat aan cruciale insiderinformatie bezit.

© Focus Features

Toch is er een zekere oppervlakkigheid in de manier waarop de film de ideologische strijd binnen de Kerk neerzet. De conservatieve en progressieve vleugels worden gepresenteerd als karikaturen: Tedesco is een bijna clichématige reactionair, terwijl Bellini wordt neergezet als de goedbedoelende hervormer. Dit maakt de onderliggende thema’s van geloof, macht en traditie soms te zwart-wit. De complexe morele en theologische vraagstukken die spelen binnen het Vaticaan worden slechts zijdelings aangeraakt, waardoor de film minder impact heeft dan hij had kunnen hebben. De personages blijven daardoor ook wat vlak. Fiennes levert een overtuigende vertolking van een man in crisis, maar de innerlijke strijd van kardinaal Lawrence wordt niet diepgaand uitgewerkt. De twijfels en dilemma’s waarmee hij kampt, blijven grotendeels impliciet en hadden sterker naar voren kunnen komen om meer emotionele diepgang te creëren. Hetzelfde geldt voor Tucci, wiens rol als Bellini aanvankelijk intrigeert maar uiteindelijk voorspelbaar aanvoelt. De dynamiek tussen de kandidaten mist soms de nodige scherpte, wat de spanning van het verkiezingsproces afzwakt.

De film probeert de kloof tussen het oude en het moderne te overbruggen door humoristische momenten in te lassen, zoals kardinalen die smartphones gebruiken of vapen in hun kardinaalsrood. Hoewel dit bijdraagt aan een zekere luchtigheid, voelt het ook soms aan als een goedkope manier om moderniteit en traditie te contrasteren, in plaats van een diepgaande reflectie op de uitdagingen waarmee de Kerk vandaag de dag wordt geconfronteerd. Conclave heeft zijn sterke kanten, vooral in het creëren van een meeslepende sfeer en het neerzetten van een intrigerend plot met voldoende wendingen om de kijker geboeid te houden. Maar de film mist de scherpte en moed om echt provocatief te zijn. Waar er ruimte was om een kritische blik te werpen op de machtsstructuren en ethische dilemma’s binnen de Kerk, kiest Berger ervoor om het vooral decorum en toegankelijkheid te laten prevaleren. Dit maakt de film wellicht aantrekkelijk voor een breed publiek, maar het ontneemt Conclave een scherpere en diepzinnigere lading.

Kortom, Conclave is een goed gemaakte en vermakelijke film, maar blijft hangen in zijn potentieel. Het is een fascinerend kijkje in de geheimen van het Vaticaan, maar mist de gedurfde benadering die nodig is om echt indruk te maken. De uitstekende cast en indrukwekkende visuele stijl kunnen niet volledig verhullen dat de film inhoudelijk iets te dun aanvoelt. Desondanks is Conclave zeker de moeite waard voor wie houdt van intelligente drama’s vol politieke intriges en religieuze mystiek, zelfs als het uiteindelijk niet helemaal weet te overtuigen. Op 4 december 2024 komt de film bij ons in de zalen.