Eén ding waar wij het moeilijk mee hebben is censuur. Films zouden niet verbannen mogen worden omdat filmmakers zich hebben misgedragen, ook al begrijp ik ook de counter-argumenten. Maar moet men het werk van de Italiaanse schilder Caravaggio verbannen omdat de man een crimineel en moordenaar is? En waar leg je de grens? Jack Nicholson heeft een vrouw bijna blind geslagen, moeten we zijn films ook verbannen? Maar bij Russian at War (2024) van Anastasia Trofimova was er toch iets anders aan de hand.
Courtesy of TIFF / Afbeelding: PR Handout
Korte inhoud: Een Russisch-Canadese filmmaker krijgt als nooit tevoren de kans om een Russisch legerbataljon in Oekraïne te volgen.
De reden die TIFF gaf volgens World of Reel voor het cancellen van de screening was dat ze dreigingen hebben ontvangen die de screening in gevaar zou brengen. En daarom hebben ze de beslissing genomen om geen risico’s te nemen. Indien dit de reden is, kan ik hun keuze wel begrijpen, maar ik geloof hier niks van. Dit ruikt naar een dwaze uitvlucht om hun fout te maskeren bij het toekennen van een propaganda film. Een toch wel zware professionele fout voor een dergelijk prestigieus filmfestival. De politie van Toronto heeft trouwens toegegeven dat er geen dreigingen werden opgetekend. Een documentaire die een “menselijk gezicht” wou geven aan Russische soldaten die verantwoordelijk zijn voor een etnische zuivering in Oekraïne is toch wel een paar bruggen te ver. Met Russische soldaten als “slachtoffers” van een Oekraïense tegenaanval, met scènes waarin we hun twijfels zien, of hun meningen dat Rusland en Oekraïne eigenlijk broeders zijn en samen moeten zijn (in dezelfde logica als China en Taiwan) en zien we vooral geen gruweldaden die ze veroorzaken. En op zich is zoiets méér problematisch dan een filmmaker die op de set zijn figuranten gaat betasten (cf. Francis Ford Coppola). TIFF gaf het volgende als statement:
“Als culturele instelling steunen we een beschaafd discours over en via films, inclusief meningsverschillen, en we steunen vreedzame bijeenkomsten volledig. We hebben echter meldingen ontvangen die duiden op mogelijke activiteiten in de komende dagen die een aanzienlijk risico vormen; gezien de ernst van deze zorgen kunnen we niet doorgaan zoals gepland.”
De cineaste is ook geen neutrale pion. Zij heeft haar carrière grotendeels gemaakt (6 jaar !) via het netwerk Russia Today, een kanaal die omwille van de propaganda in veel landen werd verbannen. Maar ze is er toch in geslaagd om subsidies los te weken van de Canadese overheid voor haar film, alsof ze geen miljoenen kon krijgen via andere (Russische) kanalen. Propaganda-kanalen in Amerika zoals Tim Pool en Dave Rubin krijgen miljoenen om anti-Ukraïne videos te maken die hooguit een paar duizend views hebben.
Tienduizenden Oekraïners zijn gedood, duizenden kinderen ontvoerd, mensen gefolterd en verkracht en miljoenen ontheemd geraakt in de tweeënhalf jaar sinds Rusland zijn brute invasie van het land lanceerde. Onderzoeken van de Verenigde Naties hebben bewijs gevonden van oorlogsmisdaden door Russische troepen. Maar Trofimova zei dat ze dat nooit heeft gezien tijdens haar tijd bij de troepen. En in een periode waarin bewezen werd dat Rusland miljoenen pompt in propaganda en desinformatie op TikTok, Twitter en YouTube moet je dergelijke films toch met een dikke korrel zou gaan nemen. Ik stel voor dat we een menselijk gezicht op de Russische soldaten geven, eenmaal ze in bodybags uit Oekraïne worden gedragen en er een einde komt aan al het zinloze geweld. Maar nu is er geen tijd voor dergelijke films op prestigieuze filmfestivals, niet pro-Russische en niet Pro-Oekraïense.
Ik vind het wel vreemd dat ze niet met naam genoemd werd wat de specifieke dreiging was. Het is maar een documentaire.
Ik zie niet in hoe het laten zien in een docu dat de meeste Russen gedwongen worden om te vechten en in feite in golven zelfmoord plegen, zou gelijk staan met “genocide normaliseren”. Ik ben net zo tegen Poetin als ieder ander rationeel persoon, pro-democratie en pro-Oekraïne, maar doen alsof de meerderheid van deze Russische mannen allemaal naar de oorlog gaan om uit eigen vrije wil te sterven is bekrompen. Er zijn vast wel veel Russische schurken die op de oorlogstrom slaan en die ongetwijfeld vrolijk moorden en verkrachten, maar je voorstellen dat ze allemaal zo zijn, is dom. Veel Russen worden gedwongen dit te doen en daarom hebben we een groot aantal zien overlopen waar dat mogelijk was.
Fuck Poetin. Hij verwoest de levens van zowel Oekraïners met zoals zijn eigen volk.