Het is niet gemakkelijk om over deze film te praten met deze mate van “complexiteit”, aangezien het een bewerking is van een zeer uitgebreid verhaal, en wetende dat dit niet de eerste stap is om het naar het grote scherm te brengen, en het tweede deel er zit aan te komen. Het verschil met een film als The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring (2001) is dat ik het gevoel had dat Dune: Part One (2021) minder goed werkt op narratief vlak als eerste deel, daar waar het eerste deel van LotR een meer afgerond eerste deel had.
Toch denk ik dat ze de taak hebben volbracht om het publiek kennis te laten maken met deze wereld en het verhaal, en ze goed voorbereiden op wat komen gaat. Dit was een puike prestatie van regisseur Denis Villeneuve, niet alleen op vlak van de effecten en fotografie maar ook op vlak van casting en algemene atmosfeer. Dit vergelijken met de versie van David Lynch gaat niet op gezien beide films uit een ander tijdperk komen en andere middelen hadden, maar deze versie lijkt het werk van auteur Frank Herbert toch beter te eren.
Korte inhoud: ontrolt zich in een verre toekomst te midden van een feodale interstellaire samenleving waarin verschillende adellijke huizen planetaire leengoederen beheersen. We volgen er het verhaal van de jonge Paul Atreides (Timothée Chalamet), wiens familie het rentmeesterschap van de planeet Arrakis heeft aanvaard. Hoewel de planeet een onherbergzame en dunbevolkte woestijn is waar gevaarlijke en gigantische zandwormen heersen, is het de enige bron van ’the spice’ (ook benend als ‘melange’), een medicijn dat het leven verlengt en de mentale vermogens verbetert. De grondstof is ook nodig voor ruimtevaart, wat een soort multidimensionaal bewustzijn en vooruitziende blik vereist die alleen het medicijn biedt. Omdat melange alleen op Arrakis kan worden geproduceerd, is controle over de planeet dus een begeerde en gevaarlijke onderneming. Het verhaal verkent de dubbelzinnige interacties van politiek, religie, ecologie, technologie en menselijke emotie, terwijl de facties van het rijk elkaar confronteren in een strijd om de controle over Arrakis en zijn specerijen
Een beetje zoals in Games of Thrones hebben we hier ook een uitgebreide voorgeschiedenis van verschillende rivaliserende huizen. Elke planeet in het rijk wordt geregeerd door een groot huis en zweert trouw aan de Padishah-keizer Shaddam IV. De keizer vermoedt dat hertog Leto Atreides (Oscar Isaac) van het Huis van Atreides een uitdaging vormt voor zijn autoriteit. In een poging hun invloed te ondermijnen kreeg hij de planeet Arrakis toegeweze, ondanks dat het eigendom is van Baron Vladimir Harkonnen (Stellan Skarsgård), van het rivaliserende House Harkonnen die bijzonder vijandig staat tegenover het huis van Atreides. De bedoeling was dat ze bij hun aankomst vermoord zouden worden. Maar de zaken lopen anders uit en Leto brengt een zoon (Paul) tot leven samen met zijn concubine Lady Jessica (Rebecca Ferguson), aanhanger van de Sisterhood Bene Gesserit onder leiding van de Reverend Mother Gaius Helen Mohiam (Charlotte Rampling), die beschikt over bovennatuurlijke gaven. Paul is getraind in oorlogvoering door Leto’s assistenten, de Mentat-huurmoordenaar Thufir Hawat (Stephen McKinley Henderson) en elite-soldaten Duncan Idaho (Jason Momoa) en Gurney Halleck (Josh Brolin) om zich voor te bereiden op Arrakis.
Ik vind het geweldig om het universum te leren kennen dat Frank Herbert heeft gecreëerd, gezien door de ogen van één van de beste regisseurs van dit tijdperk. Het is niet perfect en ik heb het gevoel dat je beter van de film kunt genieten als je al bekend bent met het bronmateriaal, maar Villeneuve en zijn co-schrijvers hebben bewonderenswaardig werk verricht door mensen zonder voorkennis van iets ‘Dune’ net genoeg informatie te geven om mee te zwemmen en nog net niet verzuipen in de materie. voor kijkers die nog nooit het originele boek hebt gelezen, noch de film uit 1984 hebben gezien, zul je je harder moeten concentreren om precies te volgen wat er gebeurt en gewoon accepteren dat het zal voelen alsof je een paar hoofdstukken aan achtergrondverhaal mist.
Het probleem is echter dat het gewicht van de verschillende subplots en verhalende machinaties van de film slechts minimale ruimte laat voor karakterontwikkeling, waardoor Dune behoorlijk verschilt van zowel Blade Runner 2049 (2017) als Arrival (2016), die beide even dramatisch als visueel intrigerend waren.
Villeneuve was slim om Chalamet te casten als de toekomstige messias-krijger, aangezien zijn tengere gestalte en smalle gezicht ons eraan herinneren dat hij, zoals Herbert hem voor ogen had, een tiener is die worstelt met de last om volwassen te worden. Het is een klassiek verhaal maar uiteraard zijn de verantwoordelijkheden die hij moet dragen zijn een pak groter. Paul droomt ook over de mysterieuze Chani (Zendaya) en dat is op zich ook een facet in het “ontgroenings-proces”. Interessant is dat sommige van de perifere personages, namelijk Gurney Halleck gespeeld door Josh Brolin en Duncan Idaho door Jason Momoa, interessanter en boeiender zijn, vooral omdat ze energie, woede en vastberadenheid hebben – iets wat Paul in het eerste deel nog mist. Paul begint tegen het einde van deze film tot zijn recht te komen, wat natuurlijk het punt is, maar het maakt de voorgaande twee uur soms traag en moeilijk om als kijker met heb vertrouwd te geraken en voor hem te voelen.
Maar kortom, het is een visueel verbluffende prent. De digitale effecten gaan naadloos over in de fysieke locaties en decors, waardoor een wereld ontstaat die volledig overtuigend is. Dune is een mooie en strakke film, voornamelijk samengesteld uit zand, steen en metaal en ontdaan van bijna alle primaire kleuren. Villeneuve heeft een aangeboren gevoel voor de rauwe kracht van beeldspraak en hij doordrenkt de film met talloze momenten die een streling zijn voor het oog, of het nu gaat om de openingsaanval van de Fremen in guerrillastijl waarin ze letterlijk uit het zand exploderen, tot het moment waarop Baron Harkonnens hoofd ‘Apocalypse Now’-gewijs langzaam uit een vat met zwarte olie komt als een wezen uit een horrorfilm. Hoewel Dune op dramatisch niveau nog niet helemaal kan overtuigen, heeft het genoeg aantrekkingskracht om ons in zijn rijke universum te zuigen en ons naar meer te laten verlangen. Hopelijk laat het vervolg niet al te lang op zich wachten. Op 26 januari 2022 komt de film uit op 4K Ultra HD (+ Steelbook), Blu-ray en DVD. Op de Blu-ray staat 1 uur van bonusmateriaal met heel wat making of filmpjes.
Review Dune: Part One (2021)
Recensie door Dave op 21 januari 2022
