Hail Satan? (2019) **** recensie

Bij een documentaire primeert nog altijd wel de inhoud boven de vorm, en deze Hail Satan? (2019) van Penny Lane brengt vormelijk niets nieuws maar qua inhoud is het wel een document die iedereen gezien moet hebben. Iedereen heeft wel een vage notie van wie Satan is en we kennen allemaal de films waar santan-aanhangers bloederige offers brengen en baby duivels op de aarde zetten, maar de Satanische Tempel heeft daarmee weinig tot niets te maken. Je kan het zelfs moeilijk omschrijven als een geloof dan wel een politieke activistische groep die voor de vrijheid van religie is en tevens een meer progressieve agenda heeft dan waar het christendom nog voor staat.

Korte inhoud: Met ongekende toegang volgt HAIL SATAN de opkomst van The Satanic Temple: slechts zes jaar oud en nu al een van de meest controversiële religieuze bewegingen in de Amerikaanse geschiedenis. De tempel en zijn raadselachtige leider Lucien Greaves roepen op tot een satanische revolutie om de ziel van het land te redden. Wie zijn ze? Wat drijft hen?

We leven in complexe tijden en met alle nonsens die circuleert van Qanon aanhangers tot Neo-Nazis, is het soms moeilijk om groeperingen nog serieus te nemen. En al zeker een groepering die Satan neemt als zijn mascotte. Maar wil nu net dat deze organisatie, die nog maar een paar jaar jong is, niet alleen de Kerk in gebreke stelt maar ook onze overheden (en dan in het bijzonder de Amerikaanse overheid) een spiegel van onverdraagzaamheid voorhoudt. De Satanische Tempel wordt dan ook vaak verward met de Kerk van Satan, een 19e eeuwse beweging dat het einde van de 20e eeuw, geleid door Anton Szandor LaVey, die het meer had voor duivelsgehoornde theatraliteit, de satyricon van menselijke seksualiteit en vuile dingen doen met christelijke relikwieën, dan pleiten voor religieus pluralisme. De Satan

De bestaansreden van de Satanische Tempel illustreert levendig de gevaren van de blinde minachting van Religieus Rechts voor ‘scheiding van kerk en staat’. Ze lijken hiermee ook de gemoederen te roeren met bijtende satire, galgenhumor en politiek theater. Aan de hand van archiefbeelden – aangeleverd door de Temple – krijgen we het zeer bescheiden begin van de organisatie te zien, die nog zoekende is naar een ideologische lijn. Zo evolueert het van duivelse fuiven naar een organisatie die de nationale krantenkoppen haalt. Het is tevens een organisatie die opkomt voor de rechten van een vrouw om te beschikken over haar eigen lichaam, in schril contrast met de anti-abortus lobby gedragen door het vaticaan.

De leider van de Satanische Tempel heeft met zijn blind oog ook iets “onnatuurlijks”, maar los van zijn uiterlijk is Lucien Greaves een welbespraakt en intelligent persoon (zie interview op Good Morning Britain). Hij heeft zelfs kordaat opgetreden tegen Jex Blackmore, één van zijn leidinggevende leden die het iets te gortig had gemaakt met de oproep voor de executie van Donald Trump. Een deel van de docu is trouwens gewijd aan de oprichting van een 10 geboden monument, dat initieel werd gemaakt door een filmproductiehuis die de Charlton Heston bijbelfilm The Ten Commandments (1956) had gemaakt, maar nu politiek gerecupereerd werd. Greaves kwam dan op het idee om naast de 10 Geboden ook een standbeeld op te richten van Satan met de geitenkop Baphomet.

© Magnolia Pictures & Magnet Releasing / BIFFF 2021

De tempel toont ook de hypocrisie van de Kerk aan, wiens priesters vaak honderden kinderen seksueel hebben misbruikt maar die gewoon actief blijven in andere kerken waar ze naartoe werden gestuurd. Maar de boosdoener was de duivel niet de pedofiele priester. Neen, dit is geen sensatie-documentaire, maar een docu die ons confronteert met onze ethische-politieke besluitvormingen. Het is tevens een verrassend hartverwarmende verhaal van een bende ongelijksoortige buitenbeentjes die hun krachten bundelen om de status quo uit te dagen en gaandeweg een betere en meer tolerante gemeenschap op te bouwen. Je zou het kunnen zien als een underdog-verhaal in de meest traditionele zin van het woord, terwijl we zien hoe de Tempel van Satan steeds meer leden begint aan te trekken met hun boodschap van empathie en verdraagzaamheid, terwijl ze er tegelijkertijd op aandringen dat Amerika de intenties van zijn Founding Fathers respecteert. Heil Satan? biedt hiermee aldus een sprankel hoop in donkere tijdperk van onredelijkheid. De docu kregen we te zien op 17 april 2021 via het BIFFF Online.