De Holocaust is een thema dat al vele filmmakers heeft geïnspireerd en waar al ontelbare films over zijn gemaakt. In Denial (2016) wordt aandacht besteed aan het waargebeurde verhaal van auteur Deborah Lipstadt die het in de rechtszaal moet opnemen tegen negationist David Irving. Het levert een boeiende film op met sterke scènes, die enkele interessante morele kwesties oproept.
Korte inhoud: Deborah Lipstadt (Rachel Weisz) is een Amerikaanse auteur en historica die in 1996 samen met haar uitgeverij Penguin Books wordt aangeklaagd wegens laster en eerroof. Het is de Brit David Irving (Timothy Spall) die de rechtszaak aanspant omdat Lipstadt hem in haar boek ‘Denying the Holocaust’ een ontkenner van de Holocaust noemt en zijn kwaliteiten als historicus in twijfel trekt. Irving reageert met een rechtszaak omdat haar woorden volgens hem schadelijk zouden zijn voor zijn carrière.
De rechtszaak zal in Groot-Brittannië plaatsvinden en dus verhuist Lipstadt tijdelijk naar Londen waar ze zich laat bijstaan door een leger advocaten onder leiding van Anthony Julius (Andrew Scott) en pleiter Richard Rampton (Tom Wilkinson). Door het Britse rechtssysteem ligt de bewijslast bij Lipstadt (in tegenstelling tot in de V.S. waar je onschuldig bent tot het tegendeel is bewezen) en dus zullen haar advocaten moeten bewijzen dat Irving de feiten in zijn boek verdraaid heeft en dat er dus geen sprake is van laster.
Ondanks het zware onderwerp is het opvallend hoe de filmmakers gekozen hebben om relatief weinig emotie in de film te stoppen. Geen onnodige emotioneel zware monologen in de rechtbank die de kijker een geweten proberen te schoppen, maar pure feiten. Zelfs het bezoek van de advocaten aan het concentratiekamp van Ausschwitz wordt met de juiste sereniteit en eerbied gefilmd.
Hoewel de Holocaust een belangrijk thema in de film vormt, is dit in de eerste plaats geen film over de Tweede Wereldoorlog maar een rechtbankdrama. Denial speelt zich dan ook grotendeels af in de rechtbank en in advocatenkantoren. Scenarist David Hare (The Hours en The Reader) legt de focus op de dialoog en de kracht van woorden.
Uiteindelijk zijn het ook Lipstadts woorden die geleid hebben tot de spraakmakende rechtszaak. Veel van de dialoog komt rechtstreeks uit de transcripties van de rechtbank. De film is immers gebaseerd op waargebeurde feiten. De echte Deborah Lipstadt kwam in 2000 tegenover de echte David Irving te staan. De uitspraak van het proces, dat gretig werd opgepikt door de media, volgde later dat jaar.
Regisseur Mick Jackson verscheen in 1992 plots op de Hollywoodradar met The Bodyguard waarin Kevin Costner Whitney Houston beveiligde. Even plots als ze kwam, leek de carrière van Jackson weer ten einde na een laatste stuiptrekkening met Volcano en verdween de regisseur terug naar de televisie. Na een resem televisiefilms en afleveringen van series is Denial de zesde film van Jackson.
© 2016 Entertainment One Benelux
Rachel Weisz speelt met overgave haar rol van joodse historica die in haar colleges haar studenten waarschuwt voor negationisme en een hekel heeft aan diegenen die de Holocaust minimaliseren of ontkennen. Je voelt met haar mee wanneer ze in een vreemd land, met een eigenaardig rechtssysteem wordt afgeraden door haar advocaten om zelf niet te getuigen in de rechtszaal omdat dat enkel koren op de molen voor Irving is. Te veel emotionele betrokkenheid kan immers de zaak schaden.
Uitstekend weerwerk komt er van Timothy Spall die geknipt is als David Irving. De casting van Spall, niet meteen moeders mooiste, zou je kunnen afdoen als gemakkelijk en Spalls karakterkop zou de kijker meteen in de richting van de slechterik kunnen leiden. Maar Spall speelt zijn rol ook echt goed en weet met zijn vertolking de afkeer van de figuur van Irving op te bouwen. Tom Wilkinson is dan weer zo’n acteur die in elke film goed is. Op de casting en vertolkingen van Denial valt dan ook weinig aan te merken.
Interessant is hoe Denial morele kwesties oproept. Is het eigenlijk wel strafbaar iets te ontkennen als je zelf werkelijk gelooft dat het niet gebeurd is? Het is een dunne lijn tussen negationisme en de vrijheid van meningsuiting. Is het bovendien niet erg vreemd dat Lipstadt moet aantonen dat de Holocaust wel degelijk heeft plaatsgevonden om het proces te winnen?
Jackson en Hare hebben van Denial een gebalanceerde, evenwichtige film gemaakt die kan terugvallen op uitstekende vertolkingen. Het is een film over een belangrijk moment uit de geschiedenis en zulke films moeten blijven gemaakt worden opdat we dit triestige dieptepunt uit de geschiedenis nooit ofte nimmer vergeten. De dvd van Denial is inmiddels verkrijgbaar, de enige extra is een korte making of.
Beoordeling: 3 / 5
Recensie door Karen op 3 november 2017
*** Denial trailer ***
Doorgaans vind ik dergelijke films wel goed, vond ik deze toch wat tegenvallen. Anderzijds zijn er heel wat sterke vertolkingen, waaronder deze van Tom Wilkinson. Toch had ik een gevoel achteraf dat deze film een betere adaptatie verdiende.