The Golden Compass (2007) **½ Blu-ray review

Voor de mensen die verzot zijn op de Harry Potter-films zal deze The Golden Compass (2007) ook wel in de smaak vallen. Het is een fantasyfilm naar een roman van Philip Pullman met een echte Hollywood-cast met namen als Nicole Kidman, Daniel Craig en Eva Green. Er was tevens sprake van Kevin Bacon, John Hurt en Eric Bana, maar deze acteurs speelden uiteindelijk niet mee in de film.

Lord of the Rings verfilmde. The Golden Compass is net zo adembenemend als om het even welke Harry Potter film. Er valt niets aan te merken op de visuele effecten, de fotografie of de casting. En dat was eigenlijk nog maar normaal met een productiebudget van 180 miljoen dollar! Het rammelt echter zwaar op het vlak van verhaal.

Korte inhoud: Het jonge meisje Lyra Belacqua (Dakota Blue Richards) leeft in Oxford in een parallel universum. Hier zijn de zielen van overleden mensen zichtbaar als dieren die telkens van gedaante verwisselen. Op een dag hoort ze haar vader een discussie voeren over een nieuw fysiek element: Dust. Dit element heeft de kracht om werelden te verenigen, waardoor het zowel begeerd als gehaat wordt door verschillende partijen, waaronder de Kerk. Lyra onderneemt een reis naar het element, en moet de strijd aangaan met demonen, geesten en andersoortige wezens, slechts bewapend met een magisch kompas.

Het is trouwens de eerste “kinderfilm” zijn die geboycot zal worden! Niet in het communistische China, maar wel in het democratische Amerika, door de strenge katholieke kerkgenootschappen. De conservatieve organisaties ‘Catholic League for Religious and Civil Rights’ en de ‘American Family Association’ hebben namelijk grote bezwaren tegen de boeken alsook de auteur. Volgens het dagblad Toledo Blade zou Pullman namelijk zijn fantasy trilogie His Dark Materials vooral hebben geschreven om tegenwicht te bieden aan de christelijke boodschap in The Chronicles of Narnia (2005) van C.S. Lewis. Dat was ook succesvolle fantasyliteratuur voor de jeugd, met in de film een dramatische climax met een scène waarin een hoofdpersonage zichzelf opoffert voor de zonden van andere personages.

Volgens christelijke kranten en websites heeft de auteur toegegeven dat hij de Narnia boeken daarom met veel afgunst bekijkt. De Britse Pullman vindt het amusant dat conservatieve christenen zich zo afzetten tegen Harry Potter. “Mijn boeken zijn veel subversiever dan Harry Potter.” Het personage Marisa Coulter bijvoorbeeld, mooi, maar boosaardig, werkt in de boeken voor het ‘Magisterium’, een organisatie die koste wat het kost wil voorkomen dat de waarheid wordt ontdekt over griezelige experimenten die op ontvoerde kinderen worden uitgevoerd. Het Magisterium bestaat ook in het echt: het is de Katholieke term voor de autoriteit van de kerk als het gaat om het verkondigen van het ware geloof. De Paus en de bisschoppen hebben volgens het magisterium altijd het gelijk aan hun kant.

Met al die kritiek heeft The Golden Compass een behoorlijke slechte beurt gemaakt aan de box-office in de States, maar daarentegen wel zijn quota gehaald op de buitenlandse markt. De film moest wel een kleine 400 miljoen dollar ophalen tijdens zijn biosoop-release om nog maar uit de kosten te komen. Dat is niet gebeurd. En bijgevolg werden de twee sequels The Subtle Knife en The Amber Spyglass, naar de prullenmand verwezen. Volgens Pullman gaan die boeken over “het doden van God” en in religieus Amerika kom dergelijk project uiteraard niet gemakkelijk van de grond. Volgens Pullman zouden ouders hun kinderen moeten vertrouwen. Het lezen of bekijken van de boeken of de film leidt niet automatisch naar kleine monsters, of atheïsten.

En ik geef de auteur volkomen gelijk. Ik in alle eerlijkheid vind ik het een spijtige zaak dat de massa die twee sequel niet tezien zal krijgen. Had regisseur en scenarist Chris Weitz een beter scenario geschreven dan hadden we vandaag een trilogie. De film is een aaneenschakeling van expositie-scènes. Wie zijn deze personages? We zien ze in wereld vol met heksen, vliegende cowboys en ijsberen, en we zien ze rondlopen en praten met sprekende dieren, maar ik heb geen flauw benul wie deze karakters zijn. Het is onmogelijk te zeggen omdat niemand praat over iets anders dan wat ze gaan doen. En de enige reden we het verhaal nog volgen is omwille van de ‘star power’. Een boek verfilmen komt neer op keuzes maken, en Weitz heeft de verkeerde keuzes gemaakt. Het helpt ook niet dat de dialogen behoorlijk saai en oppervlakkig zijn.