Fury (2014) **** Blu-ray review

We hebben op deze blog al een artikel geplaatst over de historische kanttekening die je moet maken bij het zien van Fury (2014) van David Ayer (End of Watch, Harsh Times). Het verhaal zal echter tot de verbeelding spreken van Amerikanen, maar historici zullen deze prent wel met een serieuze korrel zout nemen. Los van het historische aspect en het overdreven patriottisme is Fury toch een indrukwekkend en aangrijpend portret die laat zien hoe vuil en brutaal een oorlog wel kan zijn.

Korte inhoud: April, 1945. Terwijl de geallieerden op het Europese vasteland hun laatste offensief voorbereiden, volgen we de koppige strijd van een Amerikaanse sergeant genaamd Wardaddy ‘Don’ (Brad Pitt) die met zijn Sherman tank “Fury” en zijn vier-koppige bemanning – Boyd (Shia LaBeouf), Norman (Logan Lerman), Gordo (Michael Peña) en Grady (Jon Bernthal) op een dodelijke missie gaat achter de vijandelijke linies. In de minderheid en vrijwel kansloos, worden Wardaddy en zijn mannen geconfronteerd met het onmogelijke en zien we hun heldhaftige pogingen om toe te slaan in het hart van nazi-Duitsland.

Wat meteen opvalt is niet zozeer het bloed, dan wel de modder. We krijgen shots van de tank die zich een weg baant door de doordrenkte aarde en alles in zijn pad platstrijkt, incluis gevallen soldaten. En meteen weet je waar het op staat. Het is de missie die telt, alle andere overwegingen zijn bijkomstig. Als kijker identificeren we ons meteen met de nog jonge Norman, die van zijn typemachine werd getrokken en naar het front verscheept. Zijn sergeant zal hem op korte tijd de klappen van de zweep aanleren. In een begin-scène wordt de jongen gedwongen een gevangen genomen Duitser neer te schieten, en dat is voor de onervaren jonge spruit een brug te ver. Maar gaandeweg ziet hij in dat zijn vijand wel gretig is om zijn kop of die van een bevriende soldaat eraf te schieten, mocht hij daartoe de kans krijgen. Er komt zelfs een ontgroeningsritueel aan te pas waarin de jongen onder toezicht van Don zijn eerste liefde zal kennen, met de mooie Duitse Emma (Alicia von Rittberg). Het lijkt bij momenten een soort zoon-vader relatie, die het gehele verhaal heel persoonlijk en tastbaar maakt. Maar het is in essentie een film die ons vertelt dat de oorlog zelfs van de meest timide persoon in een kille oorlogsmachine kan maken.

Gezien het verhaal zich grotendeels afspeelt in een tank zou je deze oorlogsprent kunnen vergelijken met Patton (1970). Het verschil is uiteraard wel het rauwe realisme en het feit dat de strategie nu komt van binnen de tank in plaats van aan de generaalstafel ver weg van het spervuur van kanonschoten die voorbij de gepantserde voertuigen afketsen. Het is een intense prent die ons laat proeven van het leven van de soldaten in deze mechanische beesten en hoe zij zich in bochten moesten wringen tegenover de veel sterkere Duitse Tiger Tanks. Maar het is ook een film over de camaraderie tussen de soldaten, en al zeker tussen de leden van een tank-crew.

Het script van Ayer is ook niet lijnrecht en neemt soms interessante bochten. Op een geven moment bevinden ze zich in een klein Duits dorpje waar Don en Norman een vrouw met haar jongere nicht ontmoeten die zich hadden verscholen van de geallieerden. Wat begint als een vrij ongedwongen ontmoeting ontaard al snel in een gespannen sfeer, waar je als kijker niet weet hoe het drama zich zal ontrollen. Het is een scene waar je je de vraag stelt of Don zich al dan niet zal vergrijpen aan de vrouwen en hen verkrachten. Het zijn kleine intermezzo’s die bijzonder verhelderend zijn voor de karakteruitwerking van de personages.

Qua actie ontgoochelt Fury voor geen seconde en schotelt ons een denderde finale voor met een kapotte tank en een 300 tal gewapende SS-soldaten op hun pad. Ook in deze scène weet je niet hoe alles zal uitdraaien, maar je vermoedt wel een ferm bloedbad. In tegenstelling tot het wat luidruchtige personage die Brad Pitt vertolkte in Inglourious Basterds (2009) krijgen we hier een heel ingetogen vertolking. Don heeft zijn principes maar is niet het soort soldaat die schuimbekkend met zijn wapen op een meute nazi’s zal inbeuken. De twee personages delen wel een uitgesproken aversie voor de SS en volgens hen is de enige goede nazi, een dode nazi. Ook de vertolking van Shia, die al dan niet zijn acteercarrière na deze film on-hold heeft gezet, is doeltreffend. Maar over het algemeen zijn de rollen bijzonder knap gebracht.

Jawel, Fury toont zonder al teveel scrupules het Amerikaanse heroïsme en het verhaal wordt ook in deze logica opgebouwd en is bij momenten al zo lomp en compromisloos als een rollende tank, maar anderzijds toont het als geen andere oorlogsfilm de ware gruwel op het terrein en neemt het de tijd om zijn personages te doorgronden. En tussen de modder en de kanonnenvuurwerk voelen we die kleine momenten van menselijkheid toch doorwegen. Het is misschien wel de meest indrukwekkende WO II prent sinds Saving Private Ryan. Ook al denk ik niet dat het veel Oscars zal winnen, bleef het in ieder geval een hele poos nazinderen.

De DVD en Blu-ray ligt vanaf 12 februari 2015 in de winkelrekken. Op de 4K Blu-ray versie vind je voor 50 minuten verwijderde en uitgebreide scènes, een gevechtsdagboek van de regisseur en een reportage over hoe je met een tank van 30 ton manoeuvreert en ook extra beeldmateriaal met de cast en crew die praten over de film.