Dat Hollywood wel eens de geschiedenis wil herschrijven is al langer dan vandaag bekend. Het meest pijnlijke zijn films rond de Tweede Wereldoorlog waarin de rol van de Amerikanen net iets te heroïsch wordt voorgesteld tot zelfs ronduit verzonnen. Indiana Jones bestrijdt ook nazi, maar iedereen weet dat het pure fictie is los van elke historische waarde, en daar ligt niet het probleem. Het wordt pas problematisch wanneer films zich baseren op historisch accurate gebeurtenissen en hier een loopje nemen met de feiten. Uiteraard zijn films ‘Based on true events’ OOK fictie, maar als regisseur zou je de morele plicht moeten hebben wanneer je historische films maakt (cf. Shindler’s List, Saving Private Ryan, …) om de waarheid geen onrecht aan te doen.
Komt daar nog bij dat de gemiddelde Amerikaan waarschijnlijk – mede door zijn opleiding op de Amerikaanse schoolbanken – er vast van overtuigd is dat Amerikanen WO II hebben gewonnen tegen nazi-Duitsland. Ga maar eens lezen op diverse fora en je zal geschokt zijn door stellingen alsof de Amerikanen de oorlog zouden beslecht hebben na het droppen van twee atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Los van het feit dat Hitler al lang verslagen was nog voor de bommen werden gegooid, kan je je zelfs de vraag stellen of deze bommen eigenlijk iets hebben opgeleverd. De Japanners waren meer getroffen door de Amerikaanse blokkade door de marine, die het land compleet aan het uitputten was, dan wat 100 atoombommen hadden kunnen verwezenlijken. De Japanners waren zelfs klaar om zich over te geven. Maar de Amerikanen wilden blijkbaar laten zien hoe machtig zij waren. Spijtig genoeg bewezen ze hiermee dat ze al even grote massa-moordenaars waren als hun tegenstanders. Maar door deze ‘foutieve voorstelling van historische gebeurtenissen’ kan je de zaken wel in een iets beter daglicht gaan plaatsen voor het thuisfront. Maar ook de veldslag in Europa is compleet anders verlopen dan wat bepaalde films zoals Fury (2014) ons willen verkopen.
Korte inhoud: April, 1945. Terwijl de geallieerden op het Europese vasteland hun laatste offensief voorbereiden, volgen we de koppige strijd van een Amerikaanse sergeant genaamd Wardaddy (Brad Pitt) die met zijn Sherman tank “Fury” en zijn vijf-koppige bemanning op een dodelijke missie gaat achter de vijandelijke linies. In de minderheid en vrijwel kansloos, worden Wardaddy en zijn mannen geconfronteerd met het onmogelijke en zien we hun heldhaftige pogingen om toe te slaan in het hart van nazi-Duitsland.
In oorlogstijden werden dergelijke films aanzien als oorlogspropaganda en Quentin Tarantino had hierover zelfs al eens mee gespot in zijn Inglourious Basterds (2009). In realiteit waren in die periode de Duitsers in de minderheid en had dit scenario uiteindelijk veel meer accuraat geweest met nazi’s die het moesten opnemen tegenover een overgewicht van Russische strijders. Maar Amerikanen hebben geen interesse om dit verhaal te vertellen, maar wel iets wat hun doelpubliek rauw lusten: Amerikaanse helden in actie om de wereld te redden van het kwade. Het is de ticket verkoop die primeert op de historische feiten, en bijgevolg creëer je dan ook een heel vertekend beeld voor de massa die nauwelijks nog boeken leest en hun geschiedenis les krijgen van Hollywood.
© Courtesy of Wikipedia
Het feit is dat de Duitsers ondanks hun numerieke minderheid het meest performante en gedisciplineerde leger hadden . En nog een geluk dat de megalomanie van Hitler zo groot was dat hij ook nog eens een oorlog ontketende tegen de Russen, anders spraken wij hier overal Duits. Het waren de Duitsers die in 1940 in de minderheid waren en in enkele weken tijd Frankrijk hadden veroverd (wiki). De geallieerden hebben de Duitsers gestopt – niet met geniale blitzkriegs of heroïsche tactieken – maar wel met de macht van het nummer. De Russen hadden het meest chaotische leger en hun sadistische, bloeddorstige generalen – al dan niet onder invloed van de vodka – hadden er geen probleem mee om duizenden van hun soldaten naar een gewisse dood te sturen. Waarschijnlijk was deze krankzinnigheid ingegeven door de pragmatische gedachte dat op een gegeven moment de Duitsers wel zonder kogels en bommen zouden vallen. De echte morele helden in deze oorlog waren diegene in de lucht – niet die gekken van het Britse Bomber Command maar wel de The Royal Air Force in ’42 en ’43 die het moesten opnemen tegen een sterke Luftwaffe. Op de grond was het pure chaos en daar waar de Duitsers iets hadden veroverd op een week tijd, moesten de geallieerden vaak maandenlang strijd leveren om het terug te winnen. Dat is wat er is gebeurd, en dit verhaal vind je niet terug in de films die Hollywood ons voorschotelen.
De Amerikanen zijn tevens maar zeer laat in de oorlog gestapt, gezien ze niet meteen betrokken partij waren, en het voor hen tevens behoorlijk goed uitkwam dat de dominante positie van Europa tot puin werd herleid. Om nog maar een voorbeeld te geven – onze filmindustrie stond veel verder dan Hollywood, maar dat is met de oorlog compleet veranderd. Amerikanen konden ondertussen genieten van Duitse technologie en plannen maken om de wereld-orde te herverdelen in hun voordeel, want vergeet niet dat de Amerikanen toen in een financiële crisis zaten en na de oorlog plots alles beter ging. Om dan om de haverklap films te zien waarin Amerikanen de strijd aanbinden als helden in het hart van nazi-Duitsland, daar krijg ik het soms van. Het zijn de Russen die het grootste gewicht in de schaal hebben gelegd en het meeste pijn hebben gedaan aan het nazi-apparaat. Het strijdtoneel van de Amerikanen tijdens WO II was de Pacifische Oceaan, waar ze met de hulp van de Britten strijd leverden met de Japanners. En niet de bommen maar wel de Russen hebben dit conflict ook beslecht (lees Hiroshima Nagasaki).
© Courtesy of Wikipedia
Komt daar nog bij, om even terug te keren naar onze Fury film, dat de regisseur, David Ayer, in kwestie eigenlijk ook al een beetje van een recidivist is. Hij heeft zijn carrière als scenarist begonnen met U-571 (2000), een verhaal over een grootscheepse infiltratie-operatie tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1942. De opsporingsdiensten hadden noodsignalen onderschept die afkomstig waren van de U-571, een Duitse onderzeeër die wegens technische defecten ergens op de Noord-Atlantische Oceaan dreef met aan boord de Enigma, de beruchte machine die de Duitse berichten kon ontcijferen. Maar in de film waren het de Amerikanen (met Matthew McConaughey, Bill Paxton en Harvey Keitel in de hoofdrollen) die de operatie hadden opgezet, in realiteit waren het de Britten. De Britse premier Tony Blair heeft toen openlijk gesteld dat de film een ‘aanslag was op de nagedachtenis van diegene die hierbij betrokken waren’. Zelfs president Bill Clinton voelde zich gedwongen een brief te schrijven dat deze film pure fictie was. Ayer heeft toen zijn excuses aangeboden en de belofte uitgesproken deze “verminking van de waarheid” nooit meer te doen. Ayer (End of Watch, Street Kings) is een talentvol scenarist (Training Days, Harsh Times) wanneer het gaat over criminele bendes in L.A.; maar misschien moet hij zich maar in de toekomst onthouden van historische films.
Ga deze film dus zien met meer dan een korreltje zout. Fury draait vanaf 22 oktober 2014 bij ons in de zalen. Naast Brad Pitt, treffen we er ook Shia LaBeouf, Logan Lerman, Jon Bernthal en Michael Peña aan.
*** Fury trailer ***
De nazi’s zullen waarschijnlijk ook allemaal vloeiend Engels kunnen.
U-571 nog niet gezien en nu ben ik hier toch wel benieuwd naar.
Zowiezo neem ik alle films wel met een grote korrel zout. Zelfs een grote Oliver Stone is niet onfeilbaar.