Het gebeurt niet vaak dat een regisseur, de uitvoerend producent én de hoofdacteur niet willen dat het publiek hun nieuwste film gaat bekijken. Toch valt dit te beurt aan Dying of the Light (2014) van regisseur Paul Schrader met Nicolas Cage in de hoofdrol en Drive en Only God Forgives-regisseur Nicolas Winding Refn als uitvoerend producent.
Korte inhoud: Evan Lake (Nicolas Cage), is een ouwe CIA-agent die wordt gedwongen om met vervroegd pensioen te gaan wanneer hij tekenen van dementie begint te krijgen. Tegelijkertijd ontdekt hij dat de jihadist Muhhamed Banir (Alexander Karim) niet dood is, zoals twee decennia lang is gedacht. Hij blijkt nog te leven en ondergaat een experimentele medische behandeling. Maar Banir’s precieze locatie is echter niet bekend.
In eerste instantie had Nicolas Winding Refn de film moeten regisseren, gebaseerd op het script van Schrader met Harrison Ford of Channing Tatum in de hoofdrol, maar Refn kreeg toen de regie van Drive (2011) in de schoot geworpen en dat project leek hem veel boeiender. En we kunnen hem geen ongelijk geven. Hij bleef wel betrokken bij de film als producent. Uiteindelijk kwam Schrader zelf aan het roer met een beperkt productiebudget en er werd besloten om te gaan draaien in het goedkopere Hongarije.
Een film maken doe je drie keer: op de eerste plaats is er het scenario, nadien is er de productie en uiteindelijk is er de montage. En soms kan het gebeuren dat de film wel drastisch gaat veranderen qua stijl en zelfs qua verhaal. En dit moet ook gebeurd zijn op deze productie en dat was niet naar de zin van Grindstone Entertainment die de regisseur uit de montagekamer liet verwijderen en de film uiteindelijk zelf ging monteren en afwerken. Zoiets is uiteraard ‘not done’, ook al gebeurd het wel vaker. Meestal komt een dergelijke ingreep de film nauwelijks ten goede, en al zeker niet wanneer de regisseurs en acteurs zich afzetten van het project. Maar gezien er contractuele verplichtingen zijn mogen ze niet in de aanloop van de filmrelease de productie onderuit halen. Nu hebben Cage, Refn, Schrader en co-acteur Anton Yelchin een foto laten maken waarop ze een protest t-shirt dragen om zo hun ongenoegen te uiten.
De t-shirt zegt dus niet ‘Don’t go and see the movie’ – want strafbaar zou zijn, maar geeft wél de clausule weer van het contract waar de artiest aangemaand wordt om geen negatieve commentaren te spuwen over de studio, de film, het werk van de artiesten of zij die betrokken zijn met de filmproductie. Twee woorden zijn wel zijn wel uitgelicht in een kadertje; en deze woorden zijn ‘derogtory’ en ‘picture’, en een goed verstaander weet meteen hoe laat het is.
© Dutch FilmWorks
We hebben het hier niet over een regisseur die van de set wordt getrapt omdat de financiering uit de pan begint te swingen, zoals dat gebeurde met Mathieu Kassovitz op de Babylon A.D. shoot. Dit gaat over een creatief meningsverschil. Uiteraard zal er wel een keerzijde zijn aan het verhaal, maar niet het geld, wel de artistieke prestatiemoet primeren. En zo zet je niet zomaar een regisseur (en dit geval regisseur/scenarist) aan de kant. Bij ons heerst er wel zoiets als het recht van een final cut voor een regisseur (tenzij er dwingende redenen zijn), maar aan de overkant van de oceaan liggen de kaarten wel anders en heeft de studio meer rechten om de productie over te nemen.
Soms zijn de aanpassingen gerechtvaardigd en bewijzen de test-screenings dat het publiek de film “beter” vindt. In dit geval houdt de regisseur de lippen op mekaar. Soms gaat hij er alles aan doen om zijn naam van de affiche te verwijderen (lees het verhaal van Tony Kaye met American History X). Mijn ervaring leert me dat in de meeste gevallen de versie van de regisseur ook de betere film blijkt te zijn (cf. Blade Runner, Brazil, Mimic, …). We hadden de poster en de trailer kunnen verwijderen uit dit bericht, maar het is wat ons betreft aan de toeschouwer om geïnformeerd te zijn en de juiste beslissing te nemen. Maar zolang we die keerzijde van het varhaal niet horen gaan we deze film ook niet uitvoerig gaan bespreken uit respect voor de getroffen filmmakers.
Cage is en blijft een legende, zelfs in zijn mindere films.
Paul Schrader is misschien wel een talentvol scenarist, als regisseur is hij nu ook niet meteen een referentie. Dat hadden die mannen van Lionsgate wel moeten weten. Nu de regisseur uit de montage zetten zal als een boemerang in hun gezicht terugkomen.