We hebben soms een digitale versie van een mens nodig om onze acties in vraag te stellen. En in deze Transcendence (2014) verkennen we de gevaren van iemand die iets teveel onder de invloed komt van de technologie, en er als volgt zijn menselijke ziel door verliest. Het is op zich een relevante prent die ons confronteert met het feit dat we iets teveel bezig zijn in de virtuele wereld ten koste van de echte menselijke contacten. Niet meteen het meest originele uitgangspunt voor een film, was het niet dat dit het regiedebuut is van Wally Pfister, één van de meest talentvolle Directors of Photography in Hollywood, die we vooral kennen van zijn werk voor Christopher Nolan (de Batman-trilogie, Inception, The Prestige). Een debuutfilm met een productiebudget van 100 miljoen dollar, die eer is maar weinigen gegund.
Korte inhoud: Dr Will Caster (Johnny Depp) is de meest vooruitstrevende onderzoeker op het gebied van kunstmatige intelligentie. Hij werkt aan een levende machine die de collectieve intelligentie van alles wat ooit was combineert met het volledige scala van menselijke emoties. Zijn zeer omstreden experimenten hebben hem beroemd gemaakt, maar tevens het voornaamste doelwit van R.I.F.T., de anti-technologie extremisten, die er alles zullen aan doen om hem te stoppen. Maar het loopt allemaal fout, en in hun poging om Will te vernietigen met een radio-actieve kogel, hebben ze hem de aanzet gegeven om zich via transcendentie één te maken met zijn gecreëerde machine. Voor zijn vrouw Evelyn (Rebecca Hall) en beste vriend Max Waters (Paul Bettany), tevens zijn collega-onderzoekers, is de vraag niet zozeer of ze in hun opzet zullen slagen dan wel of ze dit wel moeten doen. Hun ergste angsten worden echter gerealiseerd wanneer Will’s huker naar het aftasten van de grenzen van de virtuele wereld een schijnbaar onuitputtelijke hunker naar macht ontwikkelt, waarvan het uiteindelijke doel onbekend blijft. En wat stilaan duidelijk wordt is dat hij gaandeweg niet meer te stoppen is.
Dat het een visueel knappe science-fiction is geworden staat buiten kijf. Ook al komt de fotografie van Jess Hall, weet je dat Wally Pfister wel zijn inbreng gehad zal hebben. En terwijl steeds meer regisseur zijn overgestapt naar het digitale platform met performante Arri Alexa camera’s, koos Pfister voor de traditionele aanpak met 35mm scope fotografie. Het probleem met deze prent zit hem eerder in zijn inhoud. De film werd geschreven door de nog onervaren Jack Paglen – die ondertussen ook al is aangesproken in de running is voor het schrijven van de Prometheus sequel (Ridley, Ridley, eerst geef je ons crappy Damon Lindelof, en nu kies je voor een nobody). Ook al lijkt het verhaal origineel, hebben we alles al gezien in andere films. En ja, de meeste verhalen zijn al verteld, maar de regisseur weet in essentie niets nieuws op tafel te leggen, dan datgene wat we al gezien hebben in films als The Lawnmower Man (1992).
Het is in ieder geval duidelijk dat het niet gebaseerd is op het werk van een Philip K. Dick of zelfs nog maar Jonathan Nolan. Het heeft een gebrek aan intrige of suspense en uiteindelijk al zo saai als gras zien groeien. En gezien het verhaal op zich niet meteen meeslepend is, missen de karakters ook diepgang. Ik voelde me op geen enkel moment emotioneel betrokken bij om het even welk personage. En verhalen over de aard van de mensheid moet toch op z’n minst een beetje menselijkheid vertonen. Of personages van vlees en bloed die niet alleen de morele vragen stellen, maar deze ook met enige betrokkenheid kunnen beantwoorden. Hier blijft alles spijtig genoeg wat op de oppervlakte.
© Warner Home Video
Anderzijds is het wel leuk om Depp nog eens te zien in een min of meer gewone rol en niet verkleed als piraat of indiaan. Maar het is geen rol waarvoor hij enige erkenning zal ontvangen. Ik moet trouwens heel ver terug gaan in de tijd om nog een deftige film op te noemen met hem. Hij lijkt de laatste jaren iets teveel op automatische piloot te spelen en vooral uit te zijn op financieel interessante projecten. En binnenkort is het weer zover met Pirates of the Caribbean: Dead Men Tell No Tales (2016). Ook zijn band met Rebecca Hall lijkt al zo koel en afstandelijk als zijn onderonsje met Angelina Jolie in The Tourist (2010). Naast de bovenvermelde acteurs zien we ook nog een verdienstelijke rol voor Cillian Murphy, Kate Mara en Morgan Freeman.
© Warner Home Video
Kortom, Wally Pfister is een geweldige DoP, maar als verhalenverteller mist hij de panache van zijn leermeester Christopher Nolan. Ondanks de visueel leuke momenten en de paar uitzonderlijke opflakkeringen van emotie en humor, blijft alles behoorlijk steriel, pretentieus en afstandelijk. In plaats van in te zetten op Will, Max of Evelyn, lijkt de regisseur meer interesse te hebben in de virtuele Will, een personage dat gevoelens van mensen gaat interpreteren op basis van statische data, hartslagen en pupil vergrotingen. Maar van echte menselijke emoties is er geen sprake, en datzelfde kan gezegd worden voor de film. Een science-fiction over artificiële intelligentie, die al helemaal niet intelligent is en niets beters te vertellen heeft dan cyber-nonsense en oeroude man-vs-machine clichés, ‘il faut le faire’. Transcendence komt op 11 juni 2014 bij ons in de bioscoop. Ik vermoed dat Warner Bros zich echt wel aan het nagelbijten zal zetten bij het verloop van de box-office. De film is hier vandaag in de States in première en de eerste reacties zijn alles behalve hoopgevend voor nog maar een break-even.
Beoordeling: 2 / 5
Recensie door Natalie op 19 april 2014
Een regiedebuut van 100 miljoen dollar blijft toch wel iets obsceen, en dan op de koop toe nog een scenarist zonder ervaring. Heeft Warner Bros geld teveel?
Ik heb nog geen enkele positieve review gelezen over deze film, en had er nochtans veel van verwacht 🙁
“de gevaren van iemand die iets teveel onder de invloed komt van de technologie, en er als volgt zijn menselijke ziel door verliest. Het is op zich een relevante prent die ons confronteert met het feit dat we iets teveel bezig zijn in de virtuele wereld ten koste van de echte menselijke contacten.”
De schrijver laat met deze opmerkingen zien echt he-le-maal niks van de film begrepen te hebben, en heeft dat schijnbaar niet eens door…
De enige kritiek die ik op de film heb is dat je iets zou moeten weten van de huidige ontwikkelingen op het vlak van AI en nanotechnologie en gentechnologie om de film goed te kunnen begrijpen. Bijvoorbeeld door iets van ray kurzweil en wat de singularity wordt genoemd te lezen. Waardeloze recenscie, schrijf dan niks als je het niet kan volgen.
Boeiende film, die het ethische vraagstuk rondom feitelihke ontwikkelingen helder in kaart brengt.
Bwa, het is niet omdat jij een boek hebt gelezen of een YouTube filmpje hebt gezien over nano-technologie dat jij plots de film beter begrijpt dat iemand anders. Deze film gaat wat mij betreft wel degelijk over het conflict tussen het artificiële en het menselijke zelfbewustzijn, alsook de gevaren van a.i. en hoe technologie de menselijke geest kan beïnvloeden, dus zover zat Natalie met haar recenSie er toch niet naast. Ik heb eerder de indruk dat jij met het verkeerde been uit bed gestapt bent. Trouwens, waar gaat de film dat wel over volgens jou, want dat lees ik nergens in jouw schuimbekkende tirade.