Captain Phillips (2013) ***½ Blu-ray review

Een film waar ik echt naar uitkeek was deze Captain Phillips (2013) van Paul Greengrass (The Bourne Supremacy, The Bourne Ultimatum, United 93). Greengrass heeft zijn roots in de documentaire-wereld en wanneer hij een waar gebeurd verhaal verfilmd, voelt alles ook levensecht aan. Het enige spijtige is dat de film net een jaar na de Deense Kapringen (2012) (A Hijacking) komt van Tobias Lindholm, die eigenlijk ook al een realistische blik wierp op deze terroristische activiteiten.

Korte inhoud: Kapitein Richard Phillips (Tom Hanks) die met zijn vrachtschip MV Maersk Alabama met een crew van 20 man op weg was naar Mombasa, Kenya, werd op 8 april 2009 aangevallen door Somalische piraten op internationale wateren op 640 km van Mogadishu. De crew was getrained tegen mogelijke kapingen, gezien er al kapingen waren sinds 2005, maar dit kon niet beletten dat de piraten aan boord konden geraken. Na heel wat opstootjes gaf Phillips zichzelf op als gijzelaar om zijn crew te redden, in afwachting op mogelijke interventie van de SEALs.

En desondanks het grotere productiebudget in vergelijking met United 93 (2006) en het gebruik van Hollywood icoon Tom Hanks, voelt deze prent veel intiemer aan. We zitten echt op de huid van ons hoofdpersonage, die in essentie een menselijke held is in plaats van een die hard superheld die alle piraten één voor één uitschakelt. In dergelijke omstandigheden heerst er paniek en vluchten de meeste mensen voor hun leven. Een echte held neemt zijn verantwoordelijkheid op, en probeert mensenlevens te redden. Maar Paul Greengrass bouwt de scènes niet op alsof zijn hoofdpersonage zichzelf “heroïsch” opoffert voor zijn crew. De motivaties zijn veel subtieler. De kapitein doet wat hij hoort te doen en door omstandigheden wordt hij in een situatie gedwongen waarop hij het opneemt voor zijn crew en zichzelf aan de piraten overlevert. En het zijn die kleine nuances die deze film zo authentiek maken en des te aangrijpender en onthutsend.

Maar Captain Phillips is meer dan een introspectie van de gevoelens van een gegijzelde man, maar verschaft ons evenzeer het standpunt van de Somalische vissers. Hun zee wordt leeggevist door buitenlandse schepen, en bijgevolg moeten ze zien te overleven onder het gezag van criminele bendes. Greengrass en scenarist Billy Ray hebben zich dus niet enkel gebaseerd op het boek van de kapitein Richard Phillips, maar wou het fijne van de zaak weten. Naar het einde toe voel heb je wel dat propagandistische militaire Tony Scott gevoel, ook al hebben we hier geen slow-motions van wapperende vlaggen en marcherende paracommando’s. Maar ik heb het gevoel dat velen zich hier aan zullen ergeren, ook al heeft de Amerikaanse marine samen met de Seals (6 DEVGRU soldaten) hier een belangrijke rol in gespeeld.

Dat Tom Hanks een briljant acteur is, dat wisten iedereen al. Maar hier ontbloot hij een nieuw facet van zijn acterend vermogen en het zou me niet verbazen dat hij met deze film en Oscar-nominatie op zak zal steken. Zelfs de leider van de piraten, Barkhad Abdi, die hier zijn filmdebuut maakt, zet hier een indrukwekkende vertolking neer. En dat is uiteraard ook deels te danken aan de slimme aanpak van de regisseur, die geheel in docu-stijl deze productie heeft aangepakt met handheld-camera (yup, het is shaky, maar wanneer het verhaal goed is heb ik er minder moeite mee dan wanneer we een actie-scene zien waar we nauwelijks nog weten wie er op wie aan het slaan is) zonder markeringen (bij een mise-en-scene krijgen de acteurs in de meeste Hollywoodfilms een duidelijk parcours in functiie van camera-beweging en scherptestelling; hier moet de assistent cameraman maar bij de pinken zijn met zijn scherptestelling en gaat de camera daar waar de acteurs gaan).

© Sony Pictures Home Entertainment

Voor een regisseur is een opname op zee (én in het donker) zeker één van de moeilijkste locaties om te draaien. Je bent beperkt in je bewegingen en alles moet op voorhand goed in kaart gebracht, want snel nog even iets gaan oppikken gaat niet te midden van het water. En alles moet ook snel kunnen gebeuren, want je bent volledig afhankelijk van het weer. De ene dag kan je een blauwe hemel hebben met een rustige zee, de volgende ochtend kan het stormen met gigantische golven. Gezien het realisme wou Greengrass ook draaien op een echt containerschip, en die dingen zijn helemaal niet gemaakt voor passagiers, laat staan een voltallige filmploeg. Maar gezien het onderwerp en de goede afloop van het drama, wou de Amerikaanse Marine zeker hun medewerking leveren voor deze film. Toch kan je zo’n vliegdekschip niet zomaar manipuleren en moeten zware gevechtsschepen ook aan een minimum snelheid varen wat een opname met een trage reddingssloep bijzonder problematisch maakt.

Maar al bij al vond ik de Deense film toch de betere van de twee, net omwille van de ‘nog meer genuanceerde benadering’ van de Somalische piraten, alsook van de drijfveren van dergelijke commerciële bedrijven die op deze wateren varen. Maar desondanks de kwaliteit van de voorgaande film is deze Captain Phillips een uitstekende film die niet alleen aangrijpend in beeld werd gezet door een echte verhalenverteller maar ook nog eens briljant vertolkt. Het zal niet de film van het jaar worden, maar toch één van de betere verfilmingen van waar gebeurde drama’s en zeker één van de betere Greengrass films. Maar met zijn 134 minuten durende relaas kan het nooit echt tippen aan de 99 minuten Deense voorganger.

De DVD en Blu-ray is beschikbaar vanaf 21 maart 2014 en daarop vinden jullie de interessante audio-commentaar van de regisseur over de gehele film, naast een documentaire van 58 minuten die een blik werpt achter de schermen van deze ambitieuze shoot. De film was genomineerd voor maar liefst 6 Oscars en 4 Golden Globes, waarvan het spijtig genoeg geen enkele kon verzilveren. Acteur Barkhad Abdi, die onlangs nog in het nieuws was doordat hij financieel aan de grond zat, won wel een Bafta voor zijn vertolking.