Het Varken van Madonna (2011) *** review

De nieuwste van Frank Van Passel, Het Varken van Madonna (2011), die hij schreef met Marc Didden, is een schot in de roos. Van Passel is vooral bekend van hitseries als “Terug naar Oosterdonk” (1997)
en “De Smaak van de Keyser” (2008) en films als Villa des Roses (2002) en Manneken Pis (1995). Wat hij in Het Varken van Madonna presteert is grandioos fijn, tragikomisch en licht ontroerend.

Korte inhoud: Tony (Kevin Janssens) is een verkoper bij Com.Sales. Zijn baas Fierens (Frank Focketijn) lanceert, net op het moment dat Tony met zijn schoonfamilie naar de Ardennen wou, een wedstrijd waar zijn job van afhangt. Ze moeten tegen zondagavond zoveel mogelijk Porki’s verkopen. Een porki is een mechanisch varken dat de voortplanting bij echte varkens stimuleert. Tony kan niet anders dan meedoen met de wedstrijd en met zijn roze camionette en Porki vertrekt hij richting de Westhoek. En dan gebeurt iets waar hij nooit van had kunnen dromen.

Wanneer zijn gps het signaal verliest in hartje Westhoek, merkt hij opeens een soldaat op de weg, Tony remt maar zijn auto komt in de gracht terecht. Wanneer hij weer bij zijn positieven is, tsjoolt hij te voet naar het dorp Madonna. Madonna blijkt een erg op zichzelf gekeerde bevolking te hebben en erg welkom wordt Tony niet geheten. Hij probeert er zich te redden maar de dorpelingen zijn deze vreemdeling liever kwijt dan rijk, ze hebben namelijk iets veel belangrijker te doen. Tony is van plan zo snel mogelijk met zijn camionette verder te trekken naar de Ardennen waar zijn lief wacht, maar de omstandigheden werken niet echt mee. Zeker niet, wanneer de soldaat onverwachts opnieuw zijn opwachting maakt.

In de pers wordt deze film als een wonderbaarlijke fabel omschreven en dat is het ook. Magisch-realisme wil Van Passel blijkbaar niet in de mond nemen, maar wie ooit De Komst van Joachim Stiller heeft gelezen, weet dat het daar in feite op neer komt.

De Westhoek maakt geen al te beste beurt in de film, de mensen zijn er nors, weinig behulpzaam, koppig, boertig en gierig. Maar de context van deze kleurrijke personages vertolkt door een schitterende cast, werkt wonderwel. De setting en de decors zijn fantastisch gevonden. “In de Linde” bijvoorbeeld, den ‘estaminet’ van Gusta, de bejaarde oma van Maria, die al decennia lang wacht op de terugkomst van haar Prosper (Nico Sturm) uit de eerste wereldoorlog. Maria, zelf, de onderwijzeres die haar redenen heeft om de slagvelden van de Westhoek in ere te bewaren, wordt prachtig vertolkt door Wine Dierickx. Als ik haar eigenlijk als een dikke seut vond overkomen in de media, moet ik dit beeld grondig bijstellen. Haar West-Vlaams is niet eens zo slecht en ze vertolkt Maria overtuigend. Maria is grappig, toegewijd, zorgzaam, vecht voor haar ideaal en bovenal ze heeft een natuurlijke innemende charme.

Ik ga niet uitwijden over de andere personages maar Mark Van Eeghem als de enige pompbediende in het dorp die dan nog in staking is ook, de pastoor Peter van den Eede, Marijke Pinoy als varkensboerin, de plaatselijke agent, en natuurlijk de in overtreffende trap spelende burgemeester (Wim Opbrouck) geven de film een cachet mee alsof je naar een toneelstuk zit te kijken. En dat is positief bedoeld. Deze Vlaamse film is een tragi-komisch blijspel.

© Kinepolis Film Distribution (KFD)

Weg met de kleurenfilters, de dominante soundtrack, flitsende camerabeelden, weg Amerikaanse moderne invloed. Van Passel keert terug naar de Vlaamse film zoals we ze kennen, duidelijk afgetekende decors en scènes, vrij statisch verfilmd, vandaar mijn toneelgevoel. Eenvoudig, met de klemtoon op de personages en al hun rare trekken. De discussie in de feestzaal van het café is schitterend vertolkt net als het referendum, de komst van Tony in het café zelf… Het contrast tussen de flamboyante Tony en het in zijn ogen achterlijke Madonna spreekt voor zich. “Da dis toch ne hele roaren” zegt een van de typische personages tegen zijn buur. Treffend.

Op het einde neemt de fabel een beetje over the top proporties aan, maar dat kan de teneur van de film niet bederven. Het pakt, het ontroert en vooral het boeit en amuseert. Klasse.