En Waar de Sterre Bleef Stille Staan (2010) *** review

U heeft ongetwijfeld al gehoord van de jonge cineast Gust Van Den Berghe en zijn majestueuze kunstfilm En Waar de Sterre Bleef Stille Staan (2010) (Little Baby Jesus of Flandr). Een uit de hand gelopen afstudeerproject. Filmfestival Gent, Filmfestival Cannes, de Best Director Award op het filmfestival van Athene, dat zijn toch opmerkelijke successen voor een film die slechts van een studentje afkomstig is.

Waarom al die fuzz? Omwille van het bijzonder bevreemdende, omwille van het bijzonder magistrale, omwille van de bijzonder cinematografische aparte wereld die Gust ons voorschotelt? De film is even geniaal als saai en langdradig traag, even arty als farty, spielerei op de rand van het verdraagbare maar met bij momenten echt geniale shots.

Korte inhoud: En waar de sterre bleef stille staan vertelt een kerstverhaal van de Lierse schrijver Felix Timmermans. De drie armoezaaiers Suskewiet (Jelle Palmaerts), Pitje Vogel (Paul Mertens) en Schrobberbeeck (Peter Janssens) zijn echte parvenues. Ze hebben genoeg van hun armoede en honger en besluiten deze Kerstmis ‘Driekoningen’ te gaan zingen. En met succes want ze zingen zich rijk. Wanneer ze echter op de terugweg naar het café in het bos verdwalen, zijn ze onverwacht als echte Drie Koningen getuige van de geboorte van een klein kindeke Jezus. Ondersteboven van deze wonderlijke gebeurtenis schenken ze al hun zuurverdiende giften weg. ’s Ochtends twijfelen ze echter aan hun gevoel van vervulling. En wanneer ze de volgende Kerst besluiten opnieuw te zingen er ontstaat ruzie over hun intenties. De wegen van het drietal scheiden.

Gust slaagt erin een bevreemdende sfeer te creëren. Dit doet hij met minutenlange shots, door het werken met acteurs die het syndroom van Down hebben en acteerervaring hebben in Theater STAP en waardoor hij bijgevolg moest filmen op hun tempo. De wereld van deze acteurs is namelijk een stuk trager dan die van ons, je merkt het in de regie en ook het tempo van de film. De korrelige laag contrast zwart-wit-film maakt dat de sfeer even antiek lijkt als de tijdloze verleden of heden waarin de film zich lijkt af te spelen. Er wordt amper in gesproken, maar hoe de acteurs hun rol vertolken met mimiek, gebaren en intonatie is knap en overtuigend en vooral authentiek.

Het verhaal kabbelt heel traag voort, er is amper een muziekscore. Je wordt als kijker binnen getrokken in een vreemde wereld van een bijna “stomme film” met dat verschil dat de stomme films nogal in derde versnelling leken te gaan en hier drie keer zo traag dan normaal. Je moet wat geduld hebben en je moet er voor open staan. Dit staaltje cinematografie bevat enkele shots die ronduit geniaal zijn, ik denk aan de fanfare.
De boodschap die Felix Timmermans ons geeft moet iedereen maar zelf uitmaken. Het is en blijft een kerstverhaal en de verbeelding ervan door Gust houdt de kern meer dan in ere.

Aangezien de film ontsproten is aan het brein van een student en met bijzondere weinig middelen tot stand is gekomen, moet je toch je hoedje afzetten voor Gust. Hij kreeg daarbij ook de dankbare steun van het Vlaams Audiovisueel Fonds, Theater Stap, Erasmus Hogeschool Rits en de gemeente Kasterlee. De film werd daarnaast geproduceerd door Tomas Leyers voor productiehuis Minds Meet, gekend van o.a. Lost Persons Area van Caroline Strubbe en de korte film Kaïn van Kristof Hoornaert.

Toch heb ik een dubbel gevoel bij dit eigenzinnige werk. Deze film raad ik aan aan mensen die echt een cinematografisch experiment kunnen smaken. Te zien in waar ge maar kunt