A Serious Man (2009) *** Blu-ray review

De Coen Brothers voelen zich ongetwijfeld in hun sas. Met de regelmaat van de klok leveren zij een afgewerkt product af voor de hongerige cinefielen. Hun meest recente werkstuk A Serious Man (2009) doet meteen een serieus beroep op de geestesgesteldheid van de kijker.

In de voorafgaande scene (er moet daar wel een of andere cinefiele term voor zijn, maar ik ken die niet) zitten we ergens in een Russisch-Joods aandoend tijdperk van enkele eeuwen terug met een dialoog en verhaal dat het midden houdt tussen een verwerpelijk idiote misplaatste Scary movie-achtige plot en iets wat ik niet nader kan definiëren. Het enige wat ik dacht is, verdikke ik zit hier weeral in de verkeerde zaal. Ook mijn date van het moment keek eens sluiks opzij om mijn reactie te peilen. Maar aangezien ik niet reageerde, veronderstelde ze dat we juist zaten, also sprach sie achteraf. Toen uiteindelijk de voortiteling begon en A Serious Man in grote letters op de muziek van Jefferson Airplane werd aangekondigd, zakte ik met een lange zucht als een leeglopende ballon ietwat dieper in mijn zetel.

Korte inhoud: Het leven van de joodse professor Larry Gopnik (Michael Stuhlbarg) valt in 1967 uit elkaar, omdat z’n vrouw van hem wil scheiden. Bovendien zit hij ook opgescheept met zijn sociaal gehandicapte broer, die weigert om het huis te verlaten. En als dat nog niet genoeg is, is hij het beu dat z’n kinderen zoveel geld uitgeven en zijn beeldschone buurvrouw steeds naakt ligt te zonnebaden.

Evenmin definieerbaar is de hele plot. Een tragi-komedie zou ik kunnen zeggen. Een licht existentieel drama klinkt alvast arty-fartier. Lawrence Gopnik, Larry voor de vrienden, al heeft ie er geen, leuk vertolkt door Michael Stuhlbarg, is een professor wiskunde en fysica, woont met zijn gezin in een typisch Amerikaanse residentiële wijk, waarvan de grenzen van de tuin niet altijd even duidelijk zijn. Neem bijvoorbeeld de buurman die systematisch een deel van het gras afscheert van Larry’s tuin. Of zijn dochter die nooit in de badkamer mag omdat Uncle Arthur, een nietsnut van jewelste met een vreemde passie de een of andere cyste moet draineren, of de zoon die zijn voorbereidingen op zijn bar mitswa niet al te serieus neemt. Als klap op de vuurpijl wil zijn vrouw scheiden omdat ze een dikke boon heeft voor iemand waarover de rest van de cast zich verontwaardigd verbaast. En er is die maffe Zuid-Koreaanse student die maar al te graag wil dat zijn buis wordt omgezet in goede cijfers. Kortom, de loser van dienst heeft het niet onder de markt.

De stijl van de Coen Brothers is zaligmakend. Of vervelend. De film gaat immers nergens naar toe. Des te meer besef je net als Larry dat zijn routineus leventje waarin hij dacht alles onder controle te hebben, niet is wat het leek te zijn. Eenmaal de problemen zich opstapelen krijgt hij zelfs geen houvast meer.

Hij zoekt verklaringen maar met loze woorden en intimiderende monologen van zijn gesprekspartners wordt hij constant de mond gesnoerd. Ook de kijker snapt het punt niet van wat al die mannen vertellen.En de paar mensen die hem ietwat kunnen helpen, vallen om de een of andere reden weg.De dialogen zitten vol Joods jargon waar zowel de kijker als de acteurs weinig van begrijpen —“a Gett?!”. Symbolisch voor het personage van Larry en voor de film.

“A Serious Man” is gelukkig geen serieuze kluif, is op zijn minst speciaal te noemen, maar liefhebbers van weer eens iets anders zullen hier zeker wel wat aan hebben.