Public Enemies (2009) *** Blu-ray review

Al sinds Manhunter (1986) was ik verkocht voor de dramatische aanpak van regisseur Michael Mann. Net zoals Ridley Scott is hij een uitstekende verhalen-verteller, maar hij heeft ook een uitgesproken grafische filmstijl. Zijn favoriete genre blijft de misdaad thriller, met Heat (1995) als ultieme referentie. Spijtig genoeg heeft Mann nooit meer het niveau van die film kunnen overtreffen, en werden de hoge verwachtingen vaak niet ingelost, zoals met de verfilming van Miami Vice (2006) naar de gelijknamige serie waarvan hij de touwtjes in handen had. Met Public Enemies (2009) maakt de regisseur in ieder geval opnieuw indruk, net zoals met The Insider (1999) en Collateral (2004) een paar jaar geleden, maar een film classic zal Public Enemies niet worden.

Korte inhoud: John Dillinger (Johnny Depp) is een uiterst gevaarlijke gangster. Tijdens de zoektocht naar Dillinger en zijn collega’s Baby Face Nelson (Stephen Graham) en Pretty Boy Floyd (Channing Tatum) krijgt de politie de hulp van een nieuwe instantie, de eerste federale politiemacht: de Federal Bureau of Investigation. FBI-agent Melvin Purvis (Christian Bale) zit de gangster op de hielen en ziet het als zijn levensdoel om de legendarische crimineel op te pakken. Door zijn grote vasthoudendheid sluit het net rond de crimineel John Dillinger zich steeds vaster.

Mijn grootste kritiek op de film, en ik val in herhaling, is zijn koppig geloof in de High Definition camera. Michael Mann is verzot op de video-drager, maar daar waar hij een mogelijke meerwaarde had in Collateral (de L.A. by night kreeg een magische en bedreigende sfeer) begin je met dit verhaal echt wel te letten op de belabberde video-fotografie. Met alle respect voor de visie van de regisseur, maar dat kan toch niet de bedoeling zijn. Als je de film thuis bekijkt op DVD zal het al bij al nog meevallen, maar in de bioscoop sta je bij momenten te gapen naar die vuile video-beelden. Mann probeert met zijn kleur-correcties dat periode-gevoel wel terug op te wekken, maar dat is een beetje als een baard en snor geven aan een puber in de hoop dat hij aanzien wordt als volwassene.

Ook het script van Ronan Bennett en Michael Mann lost de hoge verwachtingen niet in. Je hebt vaak het gevoel dat de traditionele misdaad-klassiekers (The Untouchables, The Godfather, Bonnie and Clyde) worden uitgemolken en dat de film eigenlijk weinig nieuws te vertellen heeft. Je verwacht een volwassen misdaaddrama, maar je krijgt een film voorgeschoteld zonder uitgesproken persoonlijkheid. Af en toe heb je toch een beetje het gevoel dat het vormelijke aspect in de film gaat overwegen op het inhoudelijke. En dat is uiterst teleurstellend zeker als je de cast bekijkt (Christian Bale, Johnny Depp, Marion Cotillard en nog een pak andere talentvolle acteurs) En dit is misschien de enige “misdaad” van belang in deze productie. Dit had een verhaal moeten worden die groter was dat het personage van John Dillinger, een verhaal die een onverzettelijk statement brengt, waar de grote depressie van de jaren ’30 een mogelijke weerklank zou krijgen. Maar het was allemaal nogal bescheiden en voornamelijk geconcentreerd op het hoofdpersonage. Nochtans sluit het ene het andere niet uit. Kijk maar naar Bonnie and Clyde (1967). Regisseur Arthur Penn had ook oog voor zijn personages, maar in de marge had hij ook wel iets te vertellen over het generatie-conflict, het Amerika van de jaren ’60 en de clash tussen vrijheid en conformiteit. Public Enemies is het verhaal van Dillinger, punt.

Maar het is zeker niet allemaal kommer en kwel. Het is een ontspannend spektakel met genoeg B-film kwaliteiten dat je er toch van kunt smullen. Het blijft ook wel een prent die strak geregisseerd is door een echte perfectionist. Vooral de manier hoe hij Depp in beeld brengt is uiterst efficiënt en zal heel wat vrouwelijke bezoekers kunnen bekoren. Het is trouwens een verademing om Johnny Depp nog eens een keertje bezig te zien in een ‘niet-Tim Burton vehikel’ en zonder zijn groteske piraten-outfit. En ook al ben je niet verzot op deze Michael Mann film, je zult er bij momenten toch met verwondering naar kijken. De film deed me trouwens een beetje denken aan Mann’s The Last of the Mohicans (1992), waar de relatie man-vrouw ook een centraal gegeven was, in tegenstelling tot de oppositie van mannelijke zwaargewichten (Heat, Miami Vice, Collateral, …). Christian Bale valt nauwelijks op in de film, maar Marion Cotillard is echt wel een aanwinst. Het is niet altijd eenvoudig voor een Franse acteur/actrice om in een Engelstalige film te spelen, maar dit is de tweede keer (na A Good Year van Ridley Scott) dat de actrice weet te overtuigen in een Engelstalige prent, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een Audrey Tautou.

© Universal Pictures Benelux

Michael Mann benadert het personage van Dillinger ook op een speciale manier. Hij gebruikt de film, Manhattan Melodrama (1934), die Dillinger op een avond aan het zien is als een essentieel onderdeel van zijn verhaal. Dillinger bekijkt de Clark Gable film waarin een nobele schurk aan zijn einde komt terwijl de ordediensten, die niets met de magie van de cinema of met de originaliteit en het talent van de crimineel van doen hebben, zijn opwachting maken. Het is bij momenten echte poëzie. Een beetje meer poëzie had misschien nog een betere film afgeleverd. Public Enemies is geen hoogvlieger, maar vergeleken met de rotzooi die momenteel in de bioscoop draait, is dit de enige film van belang.

Op de Blu-ray vinden jullie niet alleen een resem documentaires over Dillingers maar ook een aantal making-off reportages en misschien nog belangrijker de audio-commentaar van Michael Mann op de film.