Burn After Reading (2008) ***½ Blu-ray review

Burn After Reading (2008) begint met een Google Earth-achtige inzoom van ver boven de aarde tot diep in het hoofdkwartier van de CIA in Langley. En meteen is de toon gezet voor wat komen zal. Met een low-angle camerabeweging volgen we een paar glimmende schoenen onder een zwarte broek door de lange gangen. Niemand zal immers kunnen ontkennen dat Ethan Coen en Joel Coen achter de camera zitten en ook het scenario hebben geschreven. Het is niet de beste Coen Brothers film, maar het is hoe dan ook genieten van begin tot eind.

Korte inhoud: Osborne Cox (John Malkovich) is een voormalige CIA-agent die na zijn ontslag, ten gevolge van een drankprobleem, begint aan zijn memoires. Zijn inhalige en overspelige vrouw Katie Cox (Tilda Swinton), die een affaire heeft met Harry Pfarrer (George Clooney), wil scheiden en kopieert heel wat persoonlijke en financiële gegevens en gaat ermee aan de haal. Wanneer die gegevens vervolgens op straat komen te liggen zien twee sportschoolmedewerkers, Chad Feldheimer (Brad Pitt) en Linda Litzke (Frances McDormand), het aan voor gevoelige CIA-informatie en proberen Osborne te chanteren. Dat leidt tot meer problemen dan ze aankunnen.

Naast de hilarische plot en de inventieve cameravoering is het acteerwerk om van te smullen. Brad Pitt is onweerstaanbaar als de ietwat naïeve fitness instructeur. Zelden is oppervlakkigheid zo prachtig verbeeld: elk gebaartje, elke oogopslag is helemaal zoals het moet zijn. Als hij samen met zijn collega Linda Litzke (Frances McDormand) Osbourne Cox opbelt om hem te vertellen dat ze in het bezit zijn van een diskette met gevoelige informatie afkomstig van Cox en dat ze daar geld voor willen hebben, vraagt Chad met een soort spionnen stem meerdere keren heel nadrukkelijk of hij echt wel Osbourne Cox aan de lijn heeft. Als een klein bengel kan hij amper zijn geluk op om zoiets adembenemend te beleven. En als Cox zich bij hun ontmoeting vergist in het merk van zijn fiets ligt hij dubbel van het lachen tot hij zich weer realiseert dat hij in een spannend spionage drama speelt en zijn gezicht en oogopslag direct weer op spionnen stand zet. Te gek.

Opvallend is dat Burn After Reading de eerste film sinds Miller’s Crossing (1990) is waarbij de Coens geen gebruik maken van de diensten van cinematograaf Roger Deakins, wiens taak is overgenomen door Emmanuel Lubezki. Hij is een specialist op het gebied van The Red One HD-camera, waar de Coens graag mee wilden werken. MPaar voor deze film lees ik toch dat er gedraaid werd op klassieke 35mm pellicule.

Ook de andere rollen zijn om van te genieten waarbij die van George Clooney niet onvermeld mag blijven. De rol die hij vertolkt is die van een zwakkeling met opportunistische trekjes die nergens om deugen. Maar de manier waarop de paranoia zich langzaam van hem meester maakt, verbeeldt hij uitstekend onder een laag van grappen en grollen. Het werktuig dat hij in zijn hobbyruimte in elkaar knutselt, is een aparte studie waard en het wordt in eerste instantie mooi in het midden gelaten wat we te zien zullen krijgen. Opnieuw een voorbeeld van hoe slim er gespeeld wordt met de verwachtingen die je als kijker hebt van dit soort films.

Burn After Reading is het soort misdaad-komedie waar ik naar uitkijk. DE film is niet alleen dolkomisch, maar er zit ook een serieuze dosis bitterheid en geweld in wat alles een stuk minder oppervlakkig maakt. Het is net die fraaie mix die ervoor zorgt dat deze prent onder je huid gaat zitten. De knulligheid waarmee de CIA hier gerund wordt, is zo geloofwaardig dat de onrust je bekruipt dat deze nonchalance misschien dichter bij de werkelijkheid ligt dan al die bombastische, heldhaftige producties waarin iedereen vierentwintig uur per dag alert is en zich zonder enig probleem of voorbehoud opoffert voor het landsbelang. De film kan je vanaf 26 november 2008 gaan bewonderen in de bioscoop.