Kingdom of Heaven (2005) **½ Blu-ray review

Dé film die je momenteel moet gaan zien in de bioscoop is zonder enige twijfel het nieuwe epos van regisseur Ridley Scott, Kingdom of Heaven (2005). Niet meteen een meesterwerk maar wel een film met een geweldige energie. De film kan misschien afgeschreven worden als een brok spektakel, maar is, voor wie dieper wil graven, qua film echt te smaken (mise-en-scenes, fotografie). En hoe meer men over de film nadenkt, hoe groter de filmervaring wordt. Ridley blijft voor mij heer en meester van de cinema, maar schiet toch voor een stuk tekort in deze film. Voor de mensen die Gladiator recent hebben gezien zullen bij deze film een enorm déjà-vue gevoel hebben.

De aanval op Jeruzalem is een overweldigd staaltje cinema. Wat er wel aan ontbreekt, in tegenstelling tot Gladiator, is een uitgewerkte intrige. Er staat veel minder op het spel en we krijgen vaak de indruk dat Ridley Scott eerder iets wou vertellen over ‘de natuur van de mens’, dan zich in te lijven met potwendingen. Volgens mij is dit mankement te wijten aan commerciële overwegingen, dan aan het basismateriaal (de uitgebreide geschiedenis) die voorhanden was. Het relaas is reeds uitgesponnen tot 2u25, maar je voelt toch dat alles ingekort werd. Er zat heel wat meer in. Ik denk maar aan de politieke context van het gebeuren, de diverse relaties in de film, de geloofskwestie, maar al die zaken hadden misschien jeudige-filmbezoekers hebben afgeschrikt. Ook de duur van een film speelt een rol voor de distributie in de bioscoop-complexen en heeft een impact op het saldo van de box-office.

Korte Inhoud: We bevinden ons in het jaar 1184 in het gezelschap van een nederige Franse smid Balian (Orlando Bloom), die in rouw leeft nadat hij zijn vrouw en kind heeft begraven. In deze donkere dagen wordt hij gesteund door zijn onechtelijke vader Baron Godfrey of Ibelin (Liam Neeson) – een personage wiens bestaan in de film bijna volledig verzonnen is. Godfrey zoekt toenadering bij zijn zoon, en Balian besluit om met zijn vader naar Jeruzalem te reizen voor zijn zonden te vergeven alsook die van zijn gestorven vrouw (die zelfmoord heeft gepleegd en dat was een zonde voor de katholieke doctrine). Maar tijdens een slagveld op de weg naar Messina raakt Godfrey dodelijk gewond en slaat hij zijn zoon tot ridder met de titel Baron van Ibelin. Balian zal zijn vader opvolgen als beschermer van het volk.

Maanden later, na het overleven van een – vrij belachelijke – schipbreuk, komt Balian aan in Jeruzalem. Hij ontmoet er Koning Baldwin IV (Edward Norton), die aan lepra lijdt en een zilveren masker draagt, en Tiberias (Jeremy Irons). Een van de meest invloedrijke mannen van de koning, Guy de Lusignan (Marton Csokas), vertoont meteen afkeer voor Balian, maar dat baart de jonge ridder niet meteen zorgen en hij begint een affaire met Guy’s vrouw, Sibylla, de Prinses van Jeruzalem (Eva Green). Ondertussen marcheert het 200’000 koppige leger van Saladin (Ghassan Massoud) en zijn rechterhand Imad (Alexander Siddig) naar de Heilige Stad om er Jeruzalem opnieuw te veroveren na 100 jaar bezetting door de Christenen.

Toch even verduidelijken dat de film gebaseerd is op waar gebeurde feiten, maar dit belette de scenarist, William Monahan, uiteraard niet om de feiten te romantiseren in een boeiend verhaal. Zo heeft de relatie tussen Balian en Sibylla nooit bestaan. Volgens de kronieken was zij gelukkig getrouwd met Guy en waren er geen seksuele escapades met Balian te bespeuren, die op zijn beurt een vrouw had en kinderen die nog springlevend waren. Het erfrecht op de troon ging ook niet meteen van koning Baldwin naar Sibylla, zoals dit in de film het geval is. De troon werd even bezet door de jonge zoon van Sibylla, Baldwin V. En al die wijzigingen in het verhaal maken de film uiteraard dramatisch iets sterker.

© 20th Century Fox Film Corporation

Toch vond ik de relatie tussen Balian en Sibylla nu niet meteen het meest geslaagde. Zoals ik al eerder had vermeld, heb je echt de indruk dat er belangrijke scènes ontbreken tussen hen. Dat had je trouwens ook een beetje met de relatie tussen Lucilla en Maximus in Gladiator. Het leek alsof Ridley in het begin ervan uit ging dat deze relatie een centrale plaats zou innemen, en gaandeweg de gevechten zijn focus even verloor op het koppel en er slechts een subplot van maakte. Ook de relatie tussen Balian en Guy vervliegt als ether uit een openstaande fles. Het lot van Guy blijft ambigue en dat is toch een beetje frustrerend.

Maar deze mankementen zijn slechts akkefietjes in vergelijking met de grootsheid van de film. Kingdom of Heaven is een aangename en verrassende filmervaring. De massa-gevechten zijn gewoon uitzinnig knap. Het doet terugdenken aan de slag van de orcs bij Helm’s Deep in LotR: The Two Towers. Ridley Scott houdt zijn camera gericht op de Balian en concentreert de actie rond hem, in tegenstelling tot Oliver Stone in Alexander. Bijgevolg lijkt de film (2u25) pijlsnel voorbij te vliegen. En hoewel de film gaat over de meest intolerante periode uit onze geschiedenis, draagt Scott de boodschap van ‘verdraagzaamheid’ hoog in het vaandel. Het is het wederzijdse respect dat er uiteindelijk voor zal zorgen dat de Christenen en de Arabieren elkaar niet hebben uitgemoord. En uiteraard maakt Scott een link naar de huidige situatie waarin we leven: “De boodschap luidt: diegene die niet wil leren uit de geschiedenis, is gedoemd deze geschiedenis te herhalen.” Scott suggereert in zijn film, althans dit is mijn indruk, dat de Moslims en de Christenen het met elkaar eigenlijk goed zouden kunnen stellen, lag het niet aan die groep van extremisten is beide kampen die de sfeer verzuren en aansturen op bloedvergieten. Iets waar we in België, tussen onze twee landsdelen, gelukkig nog niet aan toe zijn.

© 20th Century Fox Film Corporation

En wat nu met die eerste “echte” dramatische rol van Orlando Bloom, na Troy, The Lord of the Rings en Pirates of the Caribbean. Wel, zijn acteerprestatie is stukken beter, maar daarom nog niet bijzonder innemend. Ook als is Orlando geknipt voor de rol, moet hij zichtbaar opboksen tegenover betere acteurs zoals Liam Neeson en Jeremy Irons die opnieuw een aanlokkelijke en knappe prestatie neerleggen. Toch is zijn voorkomen in de film verdienstelijk en zijn toewijding om 12kg bij te komen voor de rol werpt zeker zijn vruchten af. Ook Eva Green komt niet meteen verrassend uit de hoek, na haar knappe prestatie in Bertolucci’s The Dreamers. Eva kwam nog recentelijk in het nieuws met haar ontgoocheling dat de erotische scènes tussen haar en Bloom uit de film werden geknipt. (nogmaals het bewijs van een hoofdverhaal die een subplot werd). Eva heeft minder charisma en allure dan Connie Nielsen in Gladiator.

Kortom, minder compleet en fascinerend als Scott’s peplum, maar zeker een opluchting na kwakkels als Troy en iets diepgaander in thema en geschiedenis dan Gladiator. Kingdom of Heaven heeft zijn negatieve kantjes, maar de film levert spektakel van de bovenste plank in een overweldigende fotografie van John Mathieson en prachtige decors van Arthur Max. Maar dat mocht wel voor een prijskaartje van 135 miljoen dollar. Inhoudelijk is de film geen revelatie voor het tijdperk van de kruisvaarders, dat wat ik eerder had verwacht van een Ridley Scott, maar wel een film die kan verbluffen met zijn visuele rijkdom, zijn meesterlijke mise-en-scenes en zijn kinetische energie. Dus, mis deze film niet op het grote scherm ! Maar deze film had echt stukken beter kunnen zijn.