Vlaams Minister van Cultuur Bert Anciaux zorgt na zijn fameuze spreidingsplan opnieuw voor veel vriendjes. Ditmaal wil hij sympathiek overkomen bij de mensen uit de filmsector, waarschijnlijk in een poging om zijn Kladaradatch debacle te maskeren. Op radio 1 probeerde hij zijn uitspraken die hij op het Festival van Gent had uitgesproken enigszins wat te verdoezelen, want sympathiek was het allerminst. Een provocatie is misschien nog niet zo uit de lucht gegrepen. Zijn staart intrekkend zei hij: “Het is onzin dat mijn doelstelling zou zijn om saaie kunstfilms te maken waar geen mens komt naar kijken”. Wat Bert precies bedoelt met “saaie kunstfilm” is mij in ieder geval niet meteen duidelijk. Bedoelt hij soms films als Verder Dan De Maan (2003) van Stijn Coninkx? Trouwens, ik heb de indruk dat Bert al in een lange tijd niet meer het interieur van een bioscoop complex heeft gezien. Zijn uitlatingen in Gent wijzen niet onmiddellijk op het tegendeel.
Alles begon toen Bertje openlijk zei dat hij meer ambitie en dynamiek van de sector verwachtte en droomde hardop van een Vlaamse Lars von Trier of Pedro Almodovar. Ik ben altijd bijzonder sceptisch wanneer mensen goochelen met name dropping van grote filmregisseurs, vaak weten ze niet waarover ze spreken. En dit was bij deze uitspraak meer dan duidelijk. Tevens, Von Trier is sinds Breaking the Waves (1996) niet meer zo bijzonder geweest. Zijn Dogma kende een stille dood en niemand ligt er nog wakker van. En in welk opzicht is Dancer in the Dark (2000) dan wel geen “kunstfilm waar geen kat op afkomt”? Zijn Dogville (2003) werd zelfs een pijnlijke flop. Almodovar daarentegen heeft absoluut niet dezelfde motieven als Von Trier. Het zijn twee verschillende regisseurs, die absoluut andere cinema maken. Almodovar trekt zich niks aan van wat kunst zou moeten zijn en maakt op de eerste plaats fascinerende portretten en heeft aan de box-office wél succes. Maar ga eens gaan vertellen aan een jonge cineast dat hij maar beter een Von Trier of Almodovar wordt, of dat hij anders zijn financiering op een ander zal moeten gaan zoeken.
Men kan veel verwijten geven aan het Vlaams Audiovisueel Fonds, maar dat ze geen evenwicht zouden brengen in hun toekenning van subsidie is pure onzin en getuigt van weinig kennis van zaken. Om maar een voorbeeld te geven, zowel Steve + Sky (2004) als Anyway The Wind Blows (2003) hebben steun ontvangen, naast K3 en het magische medaillon (2004) en De Zaak Alzheimer (2003). En we kunnen van geluk spreken dat Bert Anciaux zich niet eerder had gemoeid met de subsidies anders was er van Erik Van Looy zijn film gewoon geen sprake geweest. Het is altijd gemakkelijk om privé-financiering als argument te gebruiken, maar zelfs met tax-shelter heeft een Nederlandstalige film nood aan overheidssteun wil hij slaagkansen hebben. Bij economische recessie zijn de “overbodige” uitgaven zoals cultuur-sponsoring de eerste rekening die in de prullenmand beland.
Mag ik soms onze brave Bert erop wijzen dat wij het enige land zijn in West-Europa waar televisie de filmwereld niet moet ondersteunen. Zij mogen echter hun subsidie verspillen aan een nieuwe sportzender, i.p.v. aan een klein programmaatje waarmee ze de Vlaamse korte film een forum kunnen bieden, net zoals bij onze Waalse collega op La Deux. Onze Vlaamse zenders doen zelfs geen beroep op filmregisseurs om hun nieuwe series een filmische look te geven. Zij laten dit liever aan huis tv-regisseurs, die nauwelijks weten hoe ze een efficiënte mise-en-scène moeten opbouwen. Het resultaat overstijgt dan ook de dagelijkse soap niet. En dat is jammer. Nochtans zit Vlaanderen vol met creatieve mensen die nu koffie zetten op de nieuwe Coninkx of Deruddere film (bij wijze van spreken).
Wat ik Anciaux verwijt is zijn politieke dubbele tong. Ik had liever klare taal. Wat hij ons waarschijnlijk probeerde te vertellen is dat er geen extra steun zal zijn voor het VAF en dat ze maar moeten zorgen dat het geld juist verdeeld wordt. Waaauw, daar moet je toch geen minister voor zijn om zoiets te verklaren! Maar wat hij misschien niet beseft is dat wanneer men niet genoeg investeert, er ook minder groei ontstaat. En als hij opzoek is naar dat Vlaamse talent, dat moet hij ervoor zorgen dat die toekomstige “Von Triers en Almodovars” hun talenten kunnen ontwikkelen in méér Vlaamse films. De Engelse Hitchcock maakte maar liefst 23 langspeelfilms vooraleer hij geschiedenis kon schrijven. Hier in Vlaanderen maken we nog geen 10 langspeelfilms per jaar. (Ik moet er ook nog even bijvertellen dat je met het budget van 1 Lars Von Trier film 3 Alzheimers maakt.) Ten tweede moet men geen onderscheid gaan maken tussen “auteurs/kunst films” en “commerciële films”. Wij moeten eerst meer films gaan maken en proberen de Vlaming meer naar de bioscoop te trekken om eigen producties te gaan zien. Dit doe je op een eerste plaats door films die succes hebben in kaart te brengen en dergelijke films nog meer te stimuleren. Waarom denk je trouwens dat er sequels bestaan. Dit een logisch gevolg die een studio neemt wanneer een formule geld in het laatje kan brengen. Ten derde moet er iets gebeuren voor de erkenning van de filmsector. Het is soms beschamend hoe men de sector behandelt. Je zou eens moeten weten hoe weinig onze acteurs verdienen. Schandalig gewoon. Oh maar wees gerust, zij kunnen het openbaar vervoer niet stilleggen of met trucks de hoofdstad plat leggen. En de filmsector heeft trouwens ook geen vakbond zoals in het buitenland. Misschien had Anciaux ook zinnige dingen kunnen zeggen op de opening van het Festival. Helaas doen ze dat vaak heel wat minder na de verkiezingen.
Quote: If art is to nourish the roots of our culture, society must set the artist free to follow his vision wherever it takes him. (John F. Kennedy)