De tijd is rijp om de oscarwinnende film Unforgiven (1992) van en met Clint Eastwood nog eens in de aandacht te brengen op zjn 23ste verjaardag. In 1990 was Dances with Wolves zowat de enige (halve)western van belang in een periode waar het genre eigenlijk van de kaart was geveegd. Maar Eastwood, de acteur die doorbrak met zijn spaghetti-western films, zette dit recht. En hoe! Een verrassend drama met geweldige cast en een anti-held als hoofdpersonage, een ondubbelzinnige boodschap en een défilé van onorthodoxe karakters van vlees en bloed.
Korte inhoud: In het dorpje Big Whiskey wordt een meisje van plezier door enkele cowboys zodanig met een mes bewerkt dat ze voor altijd littekens aan haar gezicht zal houden. De daders krijgen door de sherrif Little Bill (Gene Hackman) slechts een boete opgelegd om in het voorjaar acht paarden af te staan. De collega’s van het hoertje vinden dat een straf van niks en loven een fikse beloning uit aan diegene die de twee cowboys om het leven brengt. De jonge onervaren Schofield Kid (Jaimz Woolvett) lijkt deze beloning wel wat. Hij vraagt William Munny (Clint Eastwood) mee te doen en samen de beloning te delen. Munny was vroeger een beruchte dief en meedogenloze moordenaar, maar nu een hardwerkende varkensboer. Omdat hij geld nodig heeft, gaat hij in op het aanbod van Kid. Samen met Munny’s oud-collega Ned (Morgan Freeman) gaan ze op pad om het lot te voltrekken.
Naast de mooie beeldvoering van Jack N. Green die afwisselt tussen zonovergoten landschappen en gitzwarte nachten met stortregens, maakt Unforgiven op de eerste plaats een niet mis te verstaan statement over geweld die nog meer geweld uitlokt. Ditalles in een stijl die de voeten veegt met zowat elke western-conventie die we kennen. De vicieuze geweldcirkel begint in een bordeel waar een hoertjes gezicht met een mes wordt bewerkt door een half dronken cowboy. Dit incident zal leiden naar een wraak-actie die dan weer tal van gevolgen zal kennen. Op het einde van de rit zijn er geen winnaars te bespeuren, enkel personages in diepe gewetenskwestie, radeloos, zwaar toegetakeld of gewoon dood.
Afgezien van het onderwerp is het een verademing om nog eens een western te zien met geheel eigen regels en wetten. Je zou de film zelfs kunnen aanschouwen als een soort anti-western. De sherrif (Gene Hackman) houdt zich voornamelijk bezig met het oplappen van zijn nieuw onderkomen, de vrouwen van plezier zijn geen frivole en uitgedoste miekes die rechtstreeks vanuit de Moulin Rouge lijken te komen maar doodgewone vrouwen, de huurdoders zijn uitgebluste alcoholisten, en de vriend van Clint Eastwood is een zwarte cowboy wat ook al onze conceptie van de Far West aan diggelen slaat. Het zou geen western zijn mochten er geen slachtoffers van ten gevolge van vuurgevechten, maar in deze prent wordt alle heroïek van de daad zelf ontdaan. Geen stand-off waar de tegenstander nog de tijd neemt om een sigaret op te steken om nadien metaforisch de rook uit zijn loop te blazen. Hier dient een wapen om te doden en is niet elk shot altijd raak, verre van. Pistolen die niet afgaan of iemand die onder de zenuwen zijn doel mist, is in deze Unforgiven schering en inslag. Ook de whiskey fles heeft zijn plaats in het gebeuren, vooral als middel om de emotie tot een minimum te beperken.
© Warner Home Video
In Unforgiven zien we voor een keertje cowboys opdraven die eigenlijk hun vervaldatum ver gepasseerd zijn. Het hoofdpersonage staat personifieert het stervensproces, zowel emotioneel, mentaal, moreel als fysiek. Elke stap is er één dichter bij de ondergang. En bij dit proces zijn we tevens getuige van de aftakeling van het heroïsche western-genre met goede cowboys die het moesten opnemen tegen slechte. En in het kielzog van deze film zullen er nog hel wat andere westerns volgen die dezelfde filosofie erop nahouden.
Op de Blu-ray staat spijtig genoeg geen audio-commentaar van Clint-himself, maar wel van zijn biograaf en filmcriticus Richard Schickel, alsook 4 algemene documentaires en nog een western aflevering met Clint … blijkbaar als opvulsel. Voor de extras moet je de film dus niet aanschaffen, maar de film is en blijft wel een mijlpaal in het western-genre, maar vooral ook grote cinema. Op 17 mei 2017 kwam de UHD versie van de film uit.
Beoordeling: 4 / 5
Recensie door Dave op 17 januari 2010
