In tijden waarin een Vlaams politicus onverschrokken geld graaide bij overheden, gemeentes, bedrijven tot zelfs aan de politie voor een project aan kansarme jongeren en dit geld deels gebruikt voor zelfverrijking en zelfbediening, is op z’n minst ‘zum kotzen’ te noemen. En dat nadien het Antwerpse gemeentebestuur onder leiding van Bart De Wever (N-VA) zijn handen wast in onschuld en niet inziet dat hij met zijn schepenen ook deel uitmaken van het probleem met het verkwanselen van miljoenen aan belastinggeld, is hallucinant. En de storm is nog niet eens gaan liggen want na het schandaal Sihame El Kaouakibi (ex-OPEN VLD) konden we lezen dat het VAF zomaar eventjes 1 miljoen had uitgekeerd aan FC De Kampioenen-regisseur Jan Verheyen voor een nieuwe film rond de brandramp van 22 mei 1967 in het Innovation-warenhuis in Brussel.
Kijk, als filmliefhebbers staan we achter het VAF in haar ondersteuning van filmprojecten die anders nooit het daglicht zouden zien, denk maar aan films zoals Black (2015) of Rundskop (2010). Maar moeten we nu serieus onze beperkte middelen pompen in een project die 1. zich volledig kan financieren met middelen uit de privé, 2. geregisseerd wordt door een B-regisseur die vooral uitblinkt in het maken van platte commerciële tv-films en 3. gebaseerd is op een B-roman ‘Happening’ van Johan Swinnen (N-VA) die met zijn halfbakken complottheorie alludeert dat de ramp een terreuraanslag was van extreem-links. Een boek dat trouwens is uitgegeven door Karl Drabbe (van het vlaams nationalistische blad Doorkbraak). Komt daar nog bij dat het VAF onder leiding staat van voorzitter Siegfried Bracke (N-VA) en Jan Verheyen N-VA sympathieën heeft. Ik moet er toch geen tekening bij maken, of hebben jullie niet het gevoel van ‘ons-kent-ons’ subsidie of ‘eigen-zakjes-eerst’-politiek met een verbrand reukje aan? Of is het allemaal ‘toeval’?
De brand in de Innovation was een ramp die 251 doden en 62 gewonden maakte. Er waren, volgens Wikipedia, in het doolhof van winkelgangen naar schatting 800 aanwezigen. Vooral in het zelfbedieningsrestaurant, aan de achterzijde, hadden veel mensen pas laat in de gaten dat er brand was. Zij konden geen kant uit toen het vuur hen bereikte. Ook in de andere gebouwen beseften velen niet wat er aan de hand was, doordat het brandalarm op hetzelfde tijdstip afging als de bel die dagelijks het middageten van het personeel aankondigde. Het was een verkoopster die de brand had opgemerkt in een kleine opslag voor kinderkledij op de eerste verdieping. Toen de brandweer aankwam had het vuur de centrale koker al bereikt waardoor het extra zuurstof kreeg. Mensen sprongen uit ramen, terwijl brandweer en omwonenden hen probeerden te redden door dekens te spannen en ladders te plaatsen. Eén man overleefde een sprong van de derde verdieping zonder noemenswaardige verwondingen. Twee uur na de ontdekking van de brandhaard stortte een gedeelte van de winkel in.
Drie aangestelde experts kwamen tot de conclusie dat zich lekkend stadsgas had opgehoopt boven een vals plafond en dat dit in brand was geschoten door een verhitte lichtspot of een kortsluiting aan een TL-lamp. En gezien het warenhuis helemaal niet brandveilig was (blusinstallatie was ontoereikend, brandvriendelijke architectuur als amfitheater rondom een centrale ruimte met trappenhuis, gesloten nooduitgangen), lag dit aan de basis voor het grote dodental. Nadien kwamen er wel heel wat complottheorieën de kop opsteken (zoals dat het een aanslag zou zijn uit extreem linkse hoek omdat in die periode een Amerikaanse week bezig was) maar geen enkel bewijs kon geleverd worden en er was ook geen enkele geloofwaardige opeising (in tegenstelling tot wat Swinnen beweert). De hele van de pot gerukte thesis van de 3 bommenleggers kan eenvoudig weerlegt worden met de voor de hand liggende vaststelling: er was geen bom! Na de ramp heeft de politie ruim 2 jaar lang alle mogelijke getuigen, aanwezigen, voorbijgangers, overlevenden en nabestaanden grondig aan de tand gevoeld.
Verheyen zoekt nog naar 4 miljoen euro extra, iets wat voor hem voldoende is om de concurrentie aan te gaan met “de Amerikanen”. Dit is uiteraard larie en apekool (een Hollywoodfilm is doorgaans +30 miljoen dollar), maar het is één manier om naar filmproducties te kijken. Een andere manier zou zijn: ‘geef 300 miljoen euro aan een klote regisseur en hij levert een 300 miljoen euro klote film af’, en wij kunnen jullie voorzien van een waslijst aan peperdure filmtitels die nauwelijks het bekijken waard zijn. Voor een cultuur kannibaal als Verheyen is “de populariteit van een film perfect in verhouding met de kwaliteit ervan” en kijkt hij vermoedelijk neer op films die het moeilijk hebben om een publiek te vinden. Ik vermoed dat Jan de film The Shawshank Redemption (1994) (die een gigantische filmflop was – nauwelijks 58 miljoen dollar wereldwijd) minder kwalitatief vindt dan pakweg een Transformer film (gigantisch succes – meer dan 700 miljoen dollar). Voor ons is er geen directe correlatie en is de discussie een pak ingewikkelder dan dat.
Hoe dan ook, de subsidie is gegeven. Nu maar hopen dat Verheyen in zijn aftiteling Bracke bedankt. Op zich lijkt het wel een boeiend en ambitieus project, maar als het is om de geschiedenis te herschrijven met een halfslachtige complottheorie gemaakt door een B-regisseur, dan loop ik er toch niet echt warm voor.