Net zoals je moet opletten met informatie die je leest op social media, moet je ook sceptisch kijken naar de informatie die gepresenteerd worden in een goed gemaakte documentaire, zoals deze Seaspiracy (2021). De docu slaat wel degelijk nagels met koppen, maar het werd gemaakt door iemand zonder journalistieke background en know-how, springt van de hak op de tak en lijkt zich te vermommen als een diepgaande onderzoeksdocu, ook al wordt er niet zo diep gegraven. Toch kan je er niet onderuit dat heel wat zaken in deze 90 minuten lange docu jullie kijk op de commerciële visvangst zal beïnvloeden. De film is van Kip Andersen, dezelfde producent als Cowspiracy: The Sustainability Secret (2014), die terecht werd bekritiseerd omdat het bijzonder karig was met harde feiten, en deze eco-docu gaat toch wat dezelfde weg op.
De docu begint met de evidente confrontatie met oceaanafval, maar wordt gaandeweg meer een Top 10 van de vuilste praktijken van de visvangst gekoppeld aan alarmerende boodschappen van het einde van alle leven in de oceaan in 2048 en de desastreuze impact om het milieu en ons welzijn. Het grote probleem van de industriële voedingssector – of het nu de vlees- of de visindustrie is – is de ongecontroleerde bevolkingsgroei. Daarover wordt echter geen woord gerept. Maar dit heeft dan weer geen impact op onze consumptie-gewoonten maar wel een impact op onze leefgewoontes. Maar de docu die gouvernementele geboortebeperkingen in kaart brengt, de legalisering van abortus en euthanasie bespreekt of nog de stopzetting van de hardnekkige gezondheidszorg om mensen kost wat kost in leven te houden, deze moet nog gemaakt worden. Maar dit zal pas confronterend zijn. Toch vreemd dat we wakker liggen van een exponentiële groei van Covid-besmettingen, maar niet deze van de bevolkingsgroei, vooral in landen als Indië en heel wat Afrikaanse landen waar vrouwen gemiddeld 6 kinderen baren.
Maar uiteraard hangen veel zaken samen en wat deze docu dan wel naar behoren doet is het weergeven van heel wat bezorgdheden van een aantal milieuorganisaties die tot op vandaag weinig tot niet worden gehoord. Met deze docu krijgen de bevolking nu een soort ‘wake up call’ en hopelijk wordt er effectief iets ondernomen tegen deze malafide organisaties. Ik heb ondertussen al heel wat documentaires verslonden en je herkent meteen de makers die in postproductie wat kogelschoten aan een scène zouden toevoegen om alles net iets dramatischer te maken en de makers die prangende vragen stellen en mensen confronteren met hun verantwoordelijkheden. In deze docu is het ‘simulatie journalistiek’ met zinnetjes als: “Mijn enige optie was om het geld te volgen”, maar na het zien van deze docu weten we allemaal dat Ali Tabrizi geen kaas heeft gegeten van hoe geldtransacties in het criminele milieu of op gouvernementeel niveau werken. Tabrizi is dan weer wel gedreven in het ensceneren van een bijna politie-invasie, ook al dien dergelijke scènes wat mij betreft nog meer afbreuk aan de authenticiteit van de boodschap.
Goede documentaire onderzoeksjournalistiek begint met een rustig gesprek, zorg dat mensen op hun gemak zijn en misschien zaken gaan benoemen die ze misschien nooit hebben durven zeggen. En nadien kan je hen ook gaan confronteren. In deze docu kiest Tabrizi voor de frontale aanval, en wordt dan ook bijna altijd aan de deur gezet zonder interview. En dat is het grootste pijnpunt, want er zijn te weinig kritische stemmen aan het woord die de zaken in een ander licht zetten of die de cijfers misschien in twijfel trekken. Jarenlang is er ons verteld dat we minder CO2 moeten uitstoten met onze industrie alsook in het verkeer. Hier wordt met zoveel woorden gezegd dat we dit probleem gewoon kunnen opvangen door de oceaan met rust te laten. Veel van wat Tabrizi verteld is waarheid, maar het is en blijft een film door de ogen van een vegan die in deze discussie eigenlijk al een gekleurd beeld heeft van hoe de zaken in elkaar zitten. Het is een beetje als een documentaire zien over kernenergie gemaakt door Electrabel.
Hoe dan ook, deze documentaire zet aan tot zelfstudie. Het is niet ok dat slaven gedwongen worden om vis te vangen, het is niet ok dat haaienvinnen nog steeds verhandeld worden, het is niet ok dat de oceanen worden leeggeroofd met gigantische netten, het is niet ok dat dagelijks miljoenen vissen sterven door de visvangst aan ‘bycatch’, het is niet ok dat duurzame labels op visproducten helemaal geen duurzame visvangst garanderen, het is niet ok dat vis-eten stilaan het meest toxische is wat een mens kan consumeren, … We moeten geïnformeerd worden over al deze zaken en deze docu kan je zien als een soort voorzet. De docu is sinds 24 maart 2021 te bekijken op Netflix.
Review Seaspiracy (2021)
Recensie door Dave op 28 maart 2021
