Scarface (1983) ***½ 4k UHD recensie

Say hello to my 4k UHD friend! We hadden nog maar pas onze handen kunnen leggen op de 4k editie van Scarface (1983) en wat blijkt, Netflix heeft de film vandaag
16 fabruari 2021 ook nog eens online gezet. Nu zijn er gewoon geen excuses meer om deze cult misdaadfilm van Brian De Palma niet te herbekijken. De kwaliteit van de ontvlambare vertolkingen van Al Pacino, de stijlvolle beeldvoering van Brian De Palma, alsook de 80’s track van Giorgio Moroder (Midnight Express, Flashdance) hebben nog niets van hun magie verloren en houden fantastisch stand.

Korte inhoud: Tony Montana (Al Pacino) slaagt erin Cuba te verlaten tijdens de uittocht van Mariel in 1980. Hij bevindt zich in een vluchtelingenkamp in Florida, maar zijn vriend Manny (Steven Bauer) heeft een uitweg voor hen: voer een hit uit op iemand en er zullen regelingen worden getroffen om een groene kaart te krijgen, een klus waar Tony geen moeite mee heeft. Op korte tijd werkt hij zich op binnen de criminele organisatie van drugsdealer Frank Lopez (Robert Loggia) en toont zijn moed als een deal met Colombiaanse drugsdealers mislukt. Hij brengt ook een nieuw niveau van geweld naar Miami. Tony beschermt zijn jongere zus (Mary Elizabeth Mastrantonio), maar zijn moeder weet wat hij doet voor de kost en verloochent hem. Tony is ongeduldig en wil het allemaal, inclusief Franks imperium en zijn minnares Elvira Hancock (Michelle Pfeiffer). Eenmaal bovenaan echter, maken Tony’s buitensporige acties hem tot een doelwit en stort alles in elkaar.

Scarface is een losse remake van Scarface: The Shame of the Nation (1932) van Howard Hawks, die op zijn beurt dan weer een vertaling is van het leven van Al Capone. Hoe dan ook, het opgelegde drankverbod tussen 1922 en 1933 heeft plaats moeten ruimen voor de drugsoorlog in de jaren 80. Pacino stond erop de hoofdrol als Tony Montana op zich te nemen, maar ook Robert De Niro was een kandidaat maar hij had de rol uiteindelijk afgewezen. En maar goed ook, want die explosiviteit staat op het lijf van Pacino geschreven. Hij is gewoon geknipt voor de rol. Maar voor de rest wordt het plt van de originele film wel gevolg. Het is het verhaal van een immigrant die in een criminele organisatie stapt en zichtbaar het boeltje wil overnemen, inclusief de vriendin van de maffiabaas. En Tony heeft ook een incestueuze relatie (weliswaar nooit met daden) met zijn zuster, die uiteindelijk een grote prijs zal betalen.

Maar scenarist Oliver Stone heeft het plot wat aangedikt met een geheime collaboratie tussen Tony en een Boliviaanse drugbaron (Paul Shenar), wat de positie van Tony alleen maar machtiger maakt. Het enige probleem is dat Tony moeite heeft met autoriteit en wanneer hem opgedragen wordt een man op te blazen in zijn auto, bedenkt hij zich omdat zijn twee jonge kinderen op de achterbank zitten. En hiermee maakt van Alejandro Sosa een vijand in plaats van een vriend. En net hierdoor krijgen we geen stand-off met de politie maar wel met Boliviaanse handlangers. Zelfs de “The World is Yours” komt in de originele film van 1933 voor, via een neonverlichting.

Tony is een attractief karakter, ook al is hij behoorlijk voorspelbaar. Het is de kroniek van een boefje die altijd meer wil en gaandeweg de erecode vergeet: “Don’t get high on your own supply.” Het contrast met The Godfather (1972) kan echter niet groter zijn. Daar waar The Godfather ingetogen, evenwichtig, authentiek en diepgaand is, is Scarface eerder exuberant, lichtelijk incoherent, ongeloofwaardig (vooral dan die laatste sequentie) en gemaakt voor een popcornpubliek met het verstand-op-nul. Maar los van dit alles is het een plezier om naar te kijken en te herbekijken. Je moet het geheel met een dikke korrel zou nemen en de humor van dit personage inzien, anders ga je je ergeren van de eerste tot de laatste minuut. Het acteerwerk is ook niet altijd even subtiel. Het is hallucinant dat Michael Corleone en Tony Montana door dezelfde acteur is gespeeld. Zelf talentvolle acteurs in bijrollen zoals deze van F. Murray Abraham maakt hier geen al te beste beurt.

© Universal Pictures Home Entertainment

En neen, dit is geen anti-drugs films. Meer nog, ik denk dat deze film in de jaren ’80 de populariteit van drugs een boost gegeven. Het persinage van Pacino wordt wel een wandelende zombie door al zijn gesnuif, maar de scène waarin hij met zijn neus in een hoopje cocaïne duikt, lokt alleen maar uit om ons te doen lachen, alsof het allemaal maar een grap is. De ernst van cocaïneverslavingen komt hier eigenlijk niet aan bod. Tony sterft omdat hij twee kindjes heeft gered van een gewisse dood, en dus is hij zelfs iets van een anti-held. Een anti-held die zijn trouwe vriend vermoord, maar kijk, het is aan de kijker om er zijn oordeel over te vellen.

Wat slechts weinig mensen weten is dat bepaalde shots uit de eind-sequentie, geregisseerd werden door Steven Spielberg die een goede vriend was van De Palma. Een ander weetje wat misschien ook deel de ietwat warrige structuur van de film verklaart is dat Oliver Stone ten tijde van het schrijven het script ook worstelde met een cocaïne verslaving. Maar hij was dus wel iets van een deskundige in de materie. De reden waarom de eindsequentie zo lang duurde was wel niet de fout van Stone, dan wel van Pacino, die bij het vastnemen van de loop van een geweer zijn hand kwalijk verbrandde en hij een paar dagen out was. Bijgevolg besloot De Palma om extra materiaal te draaien met de guerilla invasie – inclusief met beelden van Steven Spielberg met een kerel die met een grijphaak op het terras klom, tot Pacino terug beschikbaar was.

Scarface duurt 142 minuten maar er is ook een uncut versie van 170 minuten.