The Shining (1980) **** 4k Ultra HD Blu-ray recensie

Ja, deze klassieker hebben ze een 4k remastering gegeven. Stanley Kubrick had nood aan een commercieel succes, nadat zijn Barry Lyndon (1975) zwaar flopte aan de box-office, ook al had de film heel wat verdiensten. En wat beter om het publiek naar de bioscoop te lokken met de verfilming van een horror-bestseller. Het horrorgenre was gigantisch populair in die periode (cf. The Exorcist, Carrie, Rosemary’s Baby, Eraserhead). Het idee van het metafysische had Kubrick altijd al geboeid (kijk maar naar zijn 2001), en dit kwam uitbundig aan bod in het boek van Stephen King.

Toch heeft Kubrick het boek niet op de letter gevolgd en is de supernatuurlijke context tot het strikt functionele beperkt. Het kon een David Lynch achtige film worden, maar Kubrick koos voor de psychologie uit te diepen, eerder dan de paranormale gaven. Wat hem intrigeerde, was de waanzin van een man die wordt afgesloten van de rest van de wereld, mentale isolatie die tot gekte leidt. Overeenkomstig die wens iets te doen dat nog nooit eerder was gedaan, besloot hij ook visueel diametraal tegenover eerdere, conventionele horrorfilms te gaan staan: zijn film zou baden in een ongenadig wit licht, elk hoekje van elke set zou volkomen zichtbaar zijn. Het was dus enerzijds was het een persoonlijke overweging, anderzijds was het een productionele kwestie. In het boek kwamen de haag-dieren tot leven, maar dat was gewoon niet haalbaar (zeker niet in die tijd waar de cgi eigenlijk nog in zijn kinderschoenen stond) en Kubrick koos dan maar voor een doolhof.

Kubrick stak niet onder stoelen of banken dat hij Kings schrijfstijl maar ‘zwakjes’ vond, maar hij had eerder in interviews al gezegd dat het wellicht makkelijker is om een goeie film te maken van een slecht boek dan omgekeerd, omdat je dan niet steeds tegen het kwaliteitsniveau van het bronmateriaal aan het opboksen bent. Maar de auteur en de regisseur zouden tijdens de productie van de film herhaaldelijk met elkaar aan de telefoon hangen, zelfs in de vroege of late uurtjes (Kubrick woonde in Engeland, King in Maine met 5 uren verschil). Eén van de onderwerpen was de casting van Jack Nicholson. Stephen King vond dit een slechte keuze en had veel liever Michael Moriarty of Jon Voight voor de rol. Kubrick twijfelde zelf nog tussen Robin Williams en Robert De Niro, maar bleef uiteindelijk bij zijn keuze van Nicholson. Stephen King had trouwens ook een probleem met Shelly Duvall, die Kubrick uiteindelijk als een hond behandelde op de set om zo de gepaste emotie voor de rol in haar los te weken.

Korte inhoud: Jack Torrance (Jack Nicholson) is een schrijver met een writer’s block. Wanneer hij wordt aangenomen voor een baan als huismeester van het prestigueuze Overlook Hotel, dat zich op een afgelegen plek in de bergen van Colorado bevindt, ziet hij dit als de ideale kans om inspiratie op te doen en zijn boek af te maken. Bovendien is het de perfecte plek voor hem, zijn vrouw Wendy (Shelly Duvall) en zijn zoontje Danny (Danny Lloyd) om tot rust te komen. In al zijn arrogantie slaat hij de geruchten dat er kwade krachten in het hotel zouden huizen, en het lugubere verhaal over de vorige huismeester die waanzinnig is geworden en daarna op gruwelijke wijze zijn gezin heeft uitgemoord, in de wind.

© Warner Bros Home Entertainment Belgium

Na de statische beeldvoering in Barry Lyndon, zou Kubrick hier de bewegingsvrijheid van de relatief nieuwe techniek van de steadicam uitbuiten. In de tweede helft van de 70’ties waren er een paar films geweest, waaronder Rocky en Marathon Man die de steadicam gebruikten voor sommige scènes. Het systeem liet regisseurs toe om lange shots in te voegen waarin de camera de personages kan volgen door verschillende ruimtes, ongehinderd door fysieke obstakels en met steeds een perfect gestabiliseerd beeld. The Shining (1980) werd de eerste film die specifiek ontworpen werd om voor het leeuwendeel met een steadicam opgenomen te worden. Kubrick wilde echter niet zomaar een paar sequenties als paradepaardje met een steadicam opnemen. Net zoals hij dat deed met de zoomlens in Barry Lyndon’, maakte hij er een stilistische keuze op zichzelf van. Shots zoals dat van Danny die eindeloze rondjes rijdt op z’n driewieler door de gangen van het Overlook, zijn klassiek geworden.

© Warner Bros Home Entertainment Belgium

The Shining gaat over veel zaken – writer’s block, alcoholisme, de mens als moordenaar door de eeuwen heen, het wegvallen van sociale functies door isolement, enz.. Sommige mensen zijn er zelfs van overtuigd dat het allemaal over de uitroeiing van indiaanse stammen door de blanken gaat. Het blijft hoe dan ook een veelgelaagde film die zich nauwelijks bezighoudt met wat Kubrick beschouwde als triviale dingen, zoals traditionele plot en logica. Wie de film de eerste keer ziet, blijft achter met behoorlijk wat vragen over de plot – maar dat was dan ook niet waar de regisseur in geïnteresseerd was. Die onduidelijkheid op het meest fundamentele niveau – waar gaat het over, wat is het verhaal en hoe zit dat in elkaar? – blijft een tekortkoming van de film waar niemand naast kan kijken. Maar hoewel The Shining aanvankelijk zeer negatieve kritieken kreeg, is er over de loop der jaren toch een herwaardering gekomen (zoals dat te beurt valt bij heel wat Kubrickfilms), en is men gaan inzien dat dit een visueel vernieuwend en inhoudelijk bijzonder complex en uitdagend werkstuk is. Waarvan akte.

Er zijn twee versies van de film, een Europese versie van 119 minuten en een langere Amerikaanse versie van 144 minuten en het is die laatste versie die op de Blu-ray staat.

The Shining Ultra HD Blu-ray Combo Pack zal beschikbaar zijn vanaf 1 oktober en bevat een Ultra HD Blu-ray disc met de film in 4K HDR en een Blu-ray met de film en special features in high definition. De Ultra HD Blu-ray bevat bovendien meer dan drie uur special features. Voor de 4K remastering maakte men gebruik van een nieuwe 4K scan van het originele 35mm camera negatief bij Warner Bros. Motion Picture Imaging. Steven Spielberg en Stanley Kubrick’s voormalige personal assistant Leon Vitali werkten nauw samen met het team bij Warner Bros tijdens het mastering proces. Op de disk vinden jullie tevens een audio commentary-track door Steadicam uitvinder Garrett Brown en Stanley Kubrick biograaf John Baxter, alsook fascinerende docu’s over het maken van de film, alsook een blik op de muziek. Een uitgave voor elke echte filmfreak.