’The Looming Tower’ (2018) is een politieke miniserie van tien afleveringen die door streamingdienst Hulu werd besteld. De serie focust op de opkomst van Al-Qaeda en zijn leider Osama Bin Laden eind jaren ’90, wat uiteindelijk resulteerde in de aanslagen op de torens van het World Trade Center van 11 september 2001. ‘The Looming Tower’ toont hoe Al-Qaeda groot kon worden en vraagt zich af of 9/11 niet had vermeden kunnen worden, moesten FBI en CIA beter samengewerkt hebben. Het levert een interessante blik achter de schermen op die toont dat overheidsdiensten als CIA of FBI soms meer naast elkaar dan met elkaar werken.
Korte inhoud: Eind jaren ’90 werd de wereld geconfronteerd met enkele gruwelijke aanslagen die werden opgeëist door de terreurorganisatie Al-Qaeda onder leiding van Osama Bin Laden. Zowel FBI als CIA jaagden verwoed op Bin Laden en speciale eenheden werden op de been gebracht om de terroristenleider te vangen. Toch kunnen de Verenigde Staten niet verhinderen dat aanhangers van Bin Laden op 9 september 2001 meerdere vliegtuigen kapen en deze o.a. in de WTC-torens in New York vliegen. Meer dan 3000 mensen kwamen daarbij om en Amerika wordt geraakt in het diepste van zijn ziel. ‘The Looming Tower’ volgt de FBI van John O’Neill (Jeff Daniels) en de CIA van Martin Schmidt (Peter Sarsgaard) in de jaren voor 9/11. Het zijn twee overheidsinstanties met hetzelfde doel, maar ook met een grote onderlinge rivaliteit.
‘The Looming Tower’ (2006, vertaald als ‘De toren van onheil) is in eerste instantie een boek van de Amerikaanse auteur Lawrence Wright die hiermee o.a. een Pullitzerprijs voor beste non-fictie won. De titel komt uit een vers uit de Koran dat zegt “Wherever you are, death will find you, even in the looming tower”, een vers dat door Bin Laden ook drie keer in zijn videoboodschappen wordt gebruikt. Dan Futterman (scenarist van Capote en Foxcatcher) en Alex Gibney (Enron: The Smartest Guys in the Room) goten het boek van Wright in een vlotwegkijkende serie die een boeiende, maar soms ook hallucinante, kijk biedt achter de schermen van de jacht op Osama Bin Laden en Al-Qaeda.
Hoewel FBI en CIA beide Amerikaans zijn en beiden eind jaren ’90 naarstig op zoek waren naar Osama Bin Laden, voerden ze een van elkaar onafhankelijk onderzoek. Het was vooral de CIA onder leiding van Martin Schmidt die niet alle informatie doorspeelde aan de FBI. Dit tot grote frustratie van John O’Neill die het onderzoek bij de FBI leidde en in zijn zoektocht naar de waarheid niet bang was om tegen gevoelige schenen te stampen*. De grote vraag die ‘The Looming Tower’ opwerpt is: had 9/11 kunnen vermeden worden als beide overheidsorganisaties beter met elkaar hadden samengewerkt?
(*Ter info: O’Neill werd uiteindelijk nog tijdens het onderzoek buitengewerkt bij de FBI en ging daarna – ironisch genoeg – aan de slag in de privésector als hoofd van de bewakingdienst van de WTC-torens. Hij was een van de slachtoffers van de ramp.)
Het antwoord op deze vraag is uiteraard niet zo simpel en eenduidig, en ‘The Looming Tower’ geeft ook geen rechtstreeks antwoord op deze vraag. In de serie worden echte nieuwsbeelden en beelden uit de echte onderzoekscommissies van na 9/11 gebruikt, wat het allemaal nog wat realistischer maakt. Belangrijke nieuwsfeiten uit de periode voor 9/11 komen aan bod. Zo toont de serie ook de aanslag op de Amerikaanse ambassade in Kenia in 1998 of de bomontploffing bij het Amerikaanse legerschip USS Cole in Jemen in 2000. Aanslagen die later door Al-Qaeda werden opgeëist.
We volgen agenten in het veld die naar Afrika en het Midden-Oosten worden gestuurd om veldonderzoek te doen. Daarbij ligt de klemtoon vooral op Robert Chesney (Bill Camp) in Afrika en Ali Soufan (Tahar Rahim) in het Midden-Oosten. Soufan is één van de acht (slechts 8!) FBI-agenten die Arabisch spreekt en daarom een belangrijke troef ter plaatse is. We volgen Soufan ook in zijn privéleven, hij probeert een relatie aan te knopen met Heather (Ella Rae Peck) wat door alle gruwel die hij in zijn werk ziet, niet simpel is.
Ook FBI-leider John O’Neill – intens en geweldig gespeeld door Jeff Daniels – is een uitermate boeiende figuur. Overdag leidt O’Neill met harde hand zijn departement, ’s avonds blijkt hij ook maar een mens van vlees en bloed en houdt hij er verschillende minnaressen op na. Door ook de privé-levens van de personages te tonen, willen de makers hen een menselijker gelaat geven, maar eigenlijk is dit helemaal niet nodig. ‘The Looming Tower’ is een serie die het niet moet hebben van privé-intriges en besognes van de personages, hun werk is op zich al meer dan boeiend genoeg.
© Warner Home Video / Hulu
‘The Looming Tower’ werd digitaal opgenomen en er werd voor gekozen om een verschillend kleurenpalet te gebruiken voor bepaalde scènes. Zo ogen de scènes met de CIA, FBI en andere overheden warmer en die waarin de terroristen centraal staan koeler. Naarmate de serie vordert en 9/11 dichterbij komt, komen de twee paletten dichter bij elkaar. Het is subtiel, maar wel effectief.
Hoewel de feiten rond 9/11 door iedereen gekend zijn, is ‘The Looming Tower’ toch nog uiterst spannend. De makers zijn erin geslaagd trapsgewijs de spanning op te bouwen, van Kenia tot New York. Daarbij volgen we ook terrorist Mohamed Atta (Dhafer L’Abidine) wanneer die voet zet op Amerikaanse bodem. Kortom, ‘The Looming Tower’ is een belangrijke geschiedenisles die aangeraden is voor iedereen die wil begrijpen hoe de dodelijkste aanslag op Amerikaans grondgebied sinds Pearl Harbor tot stand kwam.
De Blu-Ray is vanaf 14 november 2018 beschikbaar. Naast twee audiocommentaren vind je op de twee schijfjes ook nog features als The Complexities of Character, Across Three Continents: Creating The Looming Tower, The Looming Tower: Divided We Fail en Ali Soufan: In His Own Words. Deze extra’s van gemiddeld tien minuten elk tonen een interessante kijk achter de schermen en laten ook de echte protagonisten als Ali Soufan en auteur Lawrence Wright aan het woord.
Beoordeling: 4 / 5
Recensie door Karen op 14 januari 2019
