Downsizing (2017) **½ Blu-ray review

Je zou niet meteen denken aan Alexander Payne (Sideways, The Descendants) wanneer je een science-fiction film voorgeschoteld krijgt, maar Downsizing (2017) is wel degelijk van hem. De Oscarwinnende filmmaker schreef de film met die andere Oscar-winnende scenarist Jim Taylor. Spijtig genoeg is het resultaat niet meteen een voltreffer, en het was pijnlijk duidelijk dat Payne zich buiten zijn comfortzone bevond.

Korte inhoud: Als oplossing voor de overbevolking en de klimaatveranderingen bedenken Noorse wetenschappers een manier om organisch materiaal te krimpen. Uit financiële overwegingen besluit een echtpaar uit de lagere middenklasse, Paul Safranek (Matt Damon) en Audrey (Kristen Wiig), om zich aan het experiment te wagen. Eens gekrompen kunnen ze met hun spaargeld een luxueus leven leiden in een verkleinde mensenwereld, waar ze minder land en voedsel verspillen en minder afval produceren. Paul’s vrouw trekt zich terug op het laatste moment, maar hij ontdekt het pas nadat hij klein is geworden. Nu met een McMansion helemaal voor zichzelf, moet Paul zich aanpassen aan wat hij dacht dat zijn nieuwe leven zou zijn.

Het concept van de film is wel interessant, ook al is de uitwerking verre van geslaagd. Toch hebben we een pak sterke vertolkingen en zijn er hier en daar wel een aantal memorabele momenten. In de cast zien we ondermeer Christoph Waltz als Paul’s hedonistische buurman en Hong Chau, een one-legged Vietnamese schoonmaakster die tegen haar wil werd ingekrompen omdat ze een buitenlandse politieke activist was en nu de beste vriendin van Paul. Paul voelt zich aangetrokken tot deze vrouw en ze opent zijn ogen voor de grotere wereld om hem heen. Wat mij betreft is Hong Chau zelfs het beste aan de film. Daarnaast zijn er nog rollen voor Udo Kier als een oude partyboy en Jason Sudeikis als de oude schoolvriend van Paul.

Het meest bizarre aan Downsizing is dat het science-fiction gegeven eigenlijk geheel bijkomstig is en zelfs in essentie niet nodig is. Het lijkt een soort gimmick om uiteindelijk een gewoon Payne-verhaal te vertellen. En het kernverhaal op zich hebben we eigenlijk al honderden keren gehoord. Een man staat voor een belangrijkste levenskeuze en hij ontmoet iemand die de kijk op zijn leven drastisch verandert. Legt de film dan een ecologische accent op het verhaal met het inkrimpen van mensen? Zelfs niet, want in wezen hangen ze de boodschap op dat het ideale leven één is van grootsheid en rijkdom. Mensen worden kleiner, zodat ze kunnen leven in luxe en een overvloed aan vrije tijd hebben. Een ode aan de egoïstische en zelfingenomen zwakheden van de mensheid. Er zit ook een kleine laag maatschappijkritiek in met de niet-zo-verborgen subcultuur van immigrantenarbeid, maar veel meer dan het vermelden van het fenomeen komen we ook niet.

© Universal Pictures Benelux

Het uitgangspunt van Payne over zelfverwezenlijking en tevens het gehele sci-fi aspect zou eigenlijk beter aarden in de vorm van een tv-serie in plaats van een film. Op het einde van de film heb je nu het gevoel dat er véél meer met het concept aangevangen kon worden. Een tv-serie zou meer ruimte hebben gegeven om dilemma’s over kiesrecht en mensenrechten, in detail met fijnere nuances kunnen uitwerken. Payne gaat hier op verkenning maar diepgravend of echt ontspannend wordt het nooit.

Kortom, Downsizing is een high-concept-komedie met een episodisch karakter waarin het sci-fi gegeven uiteindelijk niet relevant is voor het hoofdverhaal. Het is een volwassen 135 lange film die een aantal volwassen onderwerpen aankaart naast de wat simplistische rom-com elementen. Het wordt echter nooit een sociale satire en ik had echt het gevoel dat de makers de voorkeur gaven aan een meer conventionele mainstream aanpak, die blijkbaar volledig verkeerd is uitgedraaid met een box-office recette van 55 miljoen dollar wereldwijd, wat een pak onder het productiebudget van 68 miljoen dollar ligt. De film is ondertussen uit op DVD, Blu-ray en UHD met heel wat making of filmpjes maar spijtig genoeg geen audio-commentaar.

Beoordeling: 2.5 / 5