In de komedie The Lady in the Van (2015) toont de Britse Maggie Smith nog eens wat voor een geweldige actrice ze wel is. De jongere generatie kent Smith als professor McGonagall uit de Harry Potter-films of Violet Craywley uit “Downtown Abbey” maar deze kranige tante van bijna 82 jaar maakte reeds haar televisiedebuut in 1955. The Lady in the Van is een onewomanshow van de Britse actrice, Smith is simpelweg The Lady in the Van en we hadden ons niemand anders in deze rol kunnen voorstellen.
Korte inhoud: Alan Bennett (Alex Jennings) is een alleenstaande schrijver die ergens in de jaren ’70 een huis koopt in de Londense wijk Camden. Het is een wijk die weldra tot bloei zal komen en zal uitgroeien tot een van de duurdere wijken in de Londense hoofdstad, maar wanneer Bennett er zich settelt zijn de huizen nog betaalbaar. Bij de wijk hoort ook de oude excentrieke Mary Shepherd die in een oud busje woont en ongeveer elke week naar een nieuw plekje in de straat verhuist.
De buurtbewoners weten niet zo goed wat ze met Shepherd moeten aanvangen, de vrouw stinkt, is onbeschoft en bemoeit zich met alles, maar toch krijgt niemand het over zijn hart om haar weg te wijzen en ontstaat er een soort gedoogbeleid. Als nieuweling in de buurt bekijkt Bennett de hele zaak aanvankelijk vanop een afstand totdat Shepherd op een dag haar busje voor zijn huis parkeert.
Na een stroef begin begint er een zekere vriendschap tussen Bennett en Shepherd te groeien en wanneer Shepherd haar parkeervergunning dreigt kwijt te spelen, stelt Bennett voor dat ze haar busje op zijn oprit parkeert. Voor enkele weken is de afspraak. Maar vijftien jaar later staat Shepherd er nog…
The Lady in the Van is de zesde film van regisseur Nicholas Hytner van wie The Madness of King George en het Jennifer Aniston-vehikel The Object of my Affection wellicht de bekendste films zijn. Hytner beseft zeer goed dat Smith de ster van de film is en geeft haar ook alle ruimte om te schitteren. De regie is sober, maar doeltreffend en de relatie tussen Shepherd en Bennett krijgt alle kans om zich te ontwikkelen.
Het scenario van The Lady in the Van werd geschreven door de echte Alan Bennett. Het verhaal is immers gebaseerd op waargebeurde feiten, nou ja een mostly true story zoals het hoesje vermeld. In de film werd overigens het échte huis van Bennett in Camden gebruikt waar de feiten zich destijds afspeelden. Bennett wordt in de film gespeeld door Alex Jennings, een veelzijdig acteur die o.a. prins Charles in The Queen en Horatio in de Bridget Jones-films speelde.
Jennings speelt een soort dubbelrol in de film want we krijgen – letterlijk – twee kanten te zien van het personage Bennett. Enerzijds de cynische schrijver die vanachter zijn bureau commentaar geeft op de sociale Bennett die Shepherd wil helpen. Zo krijg je soms scènes waarin de twee Bennetts met elkaar aan het kibbelen zijn. Deze ingreep geeft de dualiteit wat betreft Shepherd die leeft in Bennett weer, maar filmisch gezien is het soms een vreemd zicht.
Scenarist Alan Bennett baseerde het personage van Mary Shepherd op Margaret Fairchild die vijftien jaar voor Bennetts deur kampeerde en in 1989 overleed. Niemand wist iets van deze Fairchild, wie ze was en waarom ze op straat in haar busje leefde. Met mondjesmaat komen we te weten dat Shepherd/Fairchild ooit een begaafde pianiste was en in het klooster was. Waarom ze in haar busje kampeerde, komen we pas in de slotscènes te weten en dit breit een mooi einde aan de film.
Zoals hierboven al vermeld is de grote troef van deze film de vertolking van Maggie Smith. Het is de grote verdienste van Smith dat ze van Shepherd een personage maakt waar je sympathie toch langzaamaan voor groeit. Shepherd is immers geen gemakkelijke tante, ze is nors, weinig behulpzaam, trekt zich van niets aan en heeft over alles en iedereen haar mening klaar. Maar Smith maakt haar geloofwaardig en vooral écht. Ze kreeg voor haar vertolking terecht een nominatie voor een Golden Globe en een BAFTA.
The Lady in The Van is een trage film die het moet hebben van de dialogen tussen de acteurs en het voortreffelijke acteerspel. In België kreeg de film geen bioscooprelease (in tegenstelling tot Nederland), maar de blu-ray is inmiddels verkrijgbaar en daarop vind je verwijderde scènes, een extra rond Maggie Smith als Mary Shepherd, een making of en een audiocommentaar van regisseur Nicholas Hytner.
Beoordeling: 3.5 / 5
Recensie door Karen op 25 juni 2016
