American Sniper (2014) ** Blu-ray review

Toen ik de film voor het eerst zag dacht ik gaandeweg waarom American Sniper (2014) was genomineerd voor een Oscar voor Beste Film – dit is meestal geen goed teken wanneer je aandacht in het midden van een film begint weg te deemsteren – , maar toen schoot het me te binnen met de impact van een sniperkogel: Dit is een Clint Eastwood prent, die zowat de Meryl Streep van de regisseurs is geworden. De film won uiteindelijk slechts één oscar, deze van Beste Geluidsmontage. En achteraf bekeken denk ik dat deze prent zelfs geen enkele nominatie verdient.

Met Flags of Our Fathers (2006), was meteen al duidelijk dat Eastwood een vlaggenzwaaier was en patriottisch heroïsme een belangrijk gegeven is. En deze prent is het ergste in zijn soort. Het wordt verkocht als een waar gebeurd verhaal, maar het is onversnedeb propaganda. Enkel spijtig dat de scenarist Jason Hall zo’n flauw script heeft afgeleverd, gebaseerd op het waar gebeurde momenten van misschien wel de meest beruchte sniper uit de SEAL geschiedenis. American Sniper is een recruteringsfilm, net zoals vele andere oorlogs én zelfs anti-oorlogsfilms. Anderzijds is het personage Chris Kyle niet zonder schaduwzijde. Het is bekend dat hij niet altijd de waarheid vertelde (hij zou verschillende kills hebben geclaimed die niet gebeurd zijn of geen enkele getuige of bewijs voor zijn. Er zou ook een verhaal zijn dat hij tijdens de overstromingen van Carolina looters zou hebben neergeschoten.). Hij had tevens een oud Seal beschuldigd (met name Jesse Ventura) van allerlei zaken en hij zou Jesse op een waken van een collega in elkaar geklopt hebben. Met dat verhaal heeft hij op verschillende talk shows geweest. Later is gebleken dat het verhaal waarschijnlijk verzonnen was, terwijl Ventura’s carrière in elkaar dook. Daarnaast kan je je ook de vraag stellen of het niet wat bitter is om een “overheids-soldaat die mensen neerschiet” uit te roepen als held.

Korte inhoud: Het verhaal van Navy SEAL Chris Kyle (Bradley Cooper), de dodelijkste schutter aller tijden die door zijn vijanden “de duivel” wordt genoemd. Van 1999 tot 2009 vestigde hij een record met de meeste moorden als scherpschutter in de geschiedenis van het Amerikaanse leger. Kyle leerde de fijne kneepjes van het vak al toen hij een kind was en zou een prominente rol gaan spelen in de strijd tegen het terrorisme in Irak, die na 9/11 van start ging. En bij zijn terugkeer naar zijn vrouw (Sienna Miller) en kinderen zou hij de oorlog nog moeilijk achter zich kunnen laten.

Clint is nog steeds verzot op wapens en scherpschutters, en de scènes waarin we Bradley in het oorlogsgebied zien zijn echt wel adembenemend. Voornamelijk omdat alles heel realistisch en allesbehalve over-the-top in beeld werd gezet. Daar waar een Ridley Scott (Black Hawk Down) zijn Amerikaanse helden in een vagevuur van kogels zet met rondvliegende helikopters in een afgelikte fotografie, benadert Clint Eastwood zijn Amerikaanse held met enige terughoudendheid in een documentair-achtig setting. Maar beide regisseur brengen wel degelijk fictie, waarin de Amerikaanse helden het moeten opnemen tegen een duivels volk. Het lijkt wel of elke Irakees een handlanger is van Abu Musab al-Zarqawi en elke Amerikaanse soldaat een blanke, volwassen koorknaap wiens benen zijn afgeschoten.

Politiek gezien is het duidelijk een film die vooral in de smaak zal vallen voor Amerikaanse Republikeinen en de National Rifle Association. Eastwood, zelf een Republikein, heeft in 2012 nog opgekomen voor de republikeinen tegen Barack Obama met een wel heel mislukte speech die grandioos werd neergesabeld door Jon Stewart. Nochtans was hij zelf tegen de oorlog in Irak en tegen de politiek van George W. Bush. Maar Eastwood draagt wel de militairen in zijn hart en het is eraan te zien. Het lijken allemaal doodeerlijke mensen die elke dag de baarlijke duivel trotseren. Hij is zo verzot op zijn militairen, dat de vijand zelfs nauwelijks aan bod komt in deze prent. En een beetje zoals een scherpschutter de wereld ziet door de loop van een McMillan TAC-338A sniperpistool, bekijkt Eastwood het levensverhaal van de scherpschutter met tunnelvisie en worden er nauwelijks vragen geopperd over het ‘waarom’ van hun aanwezigheid. We krijgen de beelden te zien van 9/11 en zien hen strijden in Irak, maar op geen enkel moment is er een twijfel waarom ze nog maar eens een deur instampen om de inwoners met hun wapens op de grond te dwingen.

© Warner Home Video (Belgium)

Bradley Cooper zet een sterke vertolking neer, ook al komt zijn personage nooit echt van de grond. Maar de acteur doet wat hij kan met datgene wat hij aangereikt krijgt. Hij is zelfs 18 kilo bijgekomen voor de rol. Het enige interessante aan zijn personage is het feit dat hij een talentvolle scherpschutter is. Voor de rest is hij niet meteen een figuur die je wil volgen of waarvan je een afschuw hebt. Hij laat ons allemaal koud. Aan de andere kant is er Sienna Miller (pics) die de ondankbare rol heeft om thuis te blijven en te zitten snotteren aan de telefoon.

Al bij al heb ik me toch niet verveeld, al had ik hier heel wat meer van verwacht. Het is een iets te braaf eerbetoon aan de militairen. Er zitten momenten in van efficiënte cinema en de acteurs maken dit hele verhaal bijna tastbaar met hun kwetsbaarheid. Is American Sniper een pro-oorlogsfilm à la Scott of een anti-oorlogsfilm à la Stone? Eigenlijk wil de film niet meteen de oorlog verheerlijken, maar laat het duidelijk zijn: American Sniper is een oe aan de Amerikaanse soldaat en laat geen spaander heel van het Iraakse volk (met zijn moordenaars, terroristen, kindermishandelaars en verklikkers). En dat is misschien wel de grootste teleurstelling. Normaal had Steven Spielberg de film moeten regisseren, en dit had misschien een meer evenwichtige film kunnen worden. Maar desondanks de inhoud weet Clint nog steeds hoe hij een verhaal moet vertellen en in beeld zetten.

American Sniper komt volgendeweek dinsdag 30/06 uit op DVD, Video on Demand en Blu-ray. Op de Blu-ray vinden jullie een ‘The Making of American Sniper’ naast een reportage over de dag van een Amerikaanse sniper. Spijtig genoeg geen audio-commentaar van de regisseur.