Een sterke film begint met een sterk scenario. Voeg daar nog een talentvol regisseur aan toe en een ijzersterke cast en je hebt een film die met kop en schouders boven het huidige aanbod uitsteekt. En dat kan zeker gezegd worden van de misdaad-thriller A Most Violent Year (2014) van de geniale cineast J.C. Chandor, die hier zijn derde film aflevert, na All is Lost (2013) en Margin Call (2011), stuk voor stuk films die hij zelf heeft geschreven.
Korte inhoud: We bevinden ons in New York in 1981. Een jaar met een van de hoogste criminaliteitscijfers uit de geschiedenis van de stad. Gedurende de winter proberen de immigrant Abel Morales (Oscar Isaac) en zijn vrouw Anna (Jessica Chastain), tevens de dochter van een beruchte maffiabaas, hun verwarmingsolie-bedrijf uit te breiden en al het omringende gevaar, waaronder corruptie, te omzeilen met het risico alles te verliezen wat ze hebben opgebouwd. Ze krijgen de hulp van hun advocaat Andrew Walsh (Albert Brooks), maar wanneer een dure investering verloren dreigt te geraken lopen de gemoederen op.
A Most Violent Year is een krachtig, lineair verhaal die een heel a-typisch parcours volgt. Je verwacht een soort Don Corleone aanpak, maar het is een prent die met de voetjes op de grond blijft en zijn personages laat groeien. Chandor had eerder een blik geworpen achter de schermen van een Wall Street investeringsbank, nadien ging hij een soort introspectie maken van een man of leeftijd, nu pakt de regisseur het bedrijfsleven aan, en met name de “KMO”, die zich in de begin jaren ’80 een plaats moest zien te maken tussen de concurrentie. En de ene onderneming is duidelijk iets meer blootgesteld aan geweld dan de andere. Maar elke bedrijfsleider heeft te maken met risico’s van investeringen, leningen, schulden, belastingontduiking en de gevolgen ervan, verlies en uiteraard ook de aanwezigheid werknemers met zijn vakbond. En al deze zaken komen in deze film min of meer aan bod, maar je verliest voor geen seconde het oog op het hoofdpersonage. En het is niet toevallig dat het hoofdpersonage ‘Morales’ heet, wat deze film heeft alles te maken met moraliteit, en dat in eerste instantie de inherent morele corruptie die samengaat met het kapitalisme.
Het is niet het soort scenario dat ons te slim wil afzijn met allerhande plottwisten, maar gaat over personages die keuzes maken en deze keuzes hebben gevolgen. Ze worden ook om de haverklap getest. Alles steekt goed in mekaar en nooit gaat de film over-the-top en toch zit je op het puntje van je stoel. Iets wat je niet zou verwachten over een zaakvoerder van een brandstof bedrijf. Wanneer de geweerschoten zeldzaam zijn, is dat ene schot des te luider en meer onrustwekkend. Maar het hoofdpersonages heeft niet alleen af te rekenen met hijackings van zijn trucks, maar er hangt tevens een zware rechtszaak over zijn hoofd, ingezet door de district advocaat Lawrence (David Oyelowo). Maar Abel laat zich niet zomaar in de hoek drummen.
© Lumière
De expressieve muziek van Alex Ebert (All is Lost, What to Expect When You’re Expecting) is tevens één van de betere scores van 2014. Ook de elegante en volwassen fotografie van DoP Bradford Young (Ain’t Them Bodies Saints) is bijzonder geslaagd. De beelden dompelen ons onder in de beginjaren ’80 met die creamkleurige geel-bruine tinten. Nochtans werd alles opgenomen met de Digitale Alexa cameras met anamorphobe lenzen. Ik heb in ieder geval de indruk dat de regisseur met elke film groeit in zijn filmstijl. Hij is niet het soort regisseur zoals een Paul Greengrass die docu-realisme probeert na te streven. Het accent ligt op emotie. Wij voelen mee met wat de personages doorgaan. Zelfs bij de nevenpersonages. In de film krijgt een chauffeur het verschillende malen aan de stok met gewapende criminelen. Op een dag is de angst dermate groot dat hij een pistool meeneemt. Wat er volgt volg je op de voet en elke seconde leef je mee met het personage.
Ik ben echt onder de indruk van de maturiteit en het zelfvertrouwen die deze film uitstraalt, ook al is het maar de derde film van een nog jonge cineast. Je wordt er niet meteen door opgebeurd, maar het is op het einde wel een verhaal dat blijft plakken. De manier hoe Abel zijn bedrijf recht wil houden, zijn familie wil beschermen, de juiste beslissingen wil nemen, is op z’n minst inspirerend te noemen. A Most Violent Year is wat mij betreft de beste film van Chandor. Maar veel is uiteraard ook te danken aan de sterk vertolkingen van Jessica Chastain en Oscar Isaac, die al hadden bewezen in vorige films dat zij tot de betere acteurs van Hollwood behoren.
Ik ben nu al benieuwd naar zijn volgende prent, Deepwater Horizon (2016), een film waarmee hij de olieramp van april 2010 in de Golf van Mexico, na een lek op een boorplatform van BP, zal uitspitten. De DVD en Blu-ray liggen ondertussen in de winklrekke, met heel wat interessante extraatjes, gaande van de audio-commentaar van de regisseur, deleted scènes en interviews met de hoofdacteurs.
Beoordeling: 4.5 / 5
Recensie door Dave op 11 mei 2015
