Turist (2014) ***½ Blu-ray review

Scandinavië is niet alleen Europa aan het veroveren met zijn kille misdaad-series, ook op vlak van film is het duidelijk dat niet alles Lars Von Trier is wat de klok slaat. Ik denk dan aan films als After the Wedding (2006) van Susanne Bier, Jagten (2012) van Thomas Vinterberg, Trollhunter (2011) van André Øvredal, Headhunters (2011) van Morten Tyldum en King of Devil’s Island (2010) van Marius Holst. En er zijn nog tal van andere Scandinavische filmpareltjes.

Een nieuwe Zweedse film die vorige maand op Blu-ray is verschenen is Turist (2014) (Force Majeure) van Ruben Östlund. Een ‘familie-disaster movie’ die zich afspeelt op de ski-latten. De film won in Cannes de Prijs van Un Certain Regard, een prijs bedoeld om jonge filmmakers in de spotlight te zetten. Turist won tevens de Prijs van de Jury. De film werd vertoond op het filmfestival van Gent maar kreeg verder geen officiële bioscooprelease bij ons.

Korte inhoud: Een Zweedse familie reist naar de Franse Alpen om te genieten van een deugddoend skiverlof. De zon straalt aan de blauwe hemel en de witte hellingen zien er spectaculair uit, maar tijdens een lunch in een restaurant op een berghelling zet een lawine alles op z’n kop. Iedereen vlucht alle kanten uit en terwijl de moeder, Ebba (Lisa Loven Kongsli), zich ontfermt over de kinderen zien we dat de man, Tomas (Johannes Kuhnke), zijn eigen hachje probeert te redden. De verwachte ramp blijft echter uit, maar de schade binnenin het gezin is toch aanzienlijk, en dan zeker over de rol van de vader. Het huwelijk van Tomas en Ebba hangt nu aan een zijden draadje en Tomas probeert wanhopig om zijn rol als familie patriarch terug te vorderen.

Het is een soort satirische prent met een wel heel originele aanpak, waarbij een bijna ramp gebruikt wordt om een tweespalt tussen een koppel te drijven. En ondanks deze dramatische metafoor blijft alles toch heel docu-realistisch tot zelfs banaal in beeld gebracht en gaat het drama niet vaststeken in clichés. Op een gegeven moment zien we een scène met ons koppel aan tafel met het gescheiden koppel Mats (Game of Thrones acteur Kristofer Hivju) en zijn 20-jarige vriendin Fanni (Fanni Metelius), en de twijfels van het ene koppel lijken zich ook over te zetten op het andere koppel. Fanni begint zich af te vragen of Mats als een verantwoordelijke vader bij zijn kinderen zou blijven of ook zijn eigen hachje zou redden.

© Lumière Home Entertainment

De film deed me bij momenten wat denken aan Ingmar Bergman’s dissecties van de hel van het huwelijk, maar deze keer wel doorspekt met sardonische komedie. Östlund graaft niet alleen de emoties die bij hen komen opborrelen na het incident – twijfel van Ebba in de verantwoordelijkheidszin van haar partner en twijfel van Tomas in zichzelf en zijn laffe instincten – maar begeeft zich ook in hun dagdagelijkse habitat een Michael Haneke-filmstijl, zoals hun bed waar ze met de kinderen slapen en de badkamer waar ze hun tanden poetsen en naar toilet gaan. Tevens een knap gefilmde scène, want je ziet nergens een camera in de badkamer-spiegel en het lijkt er op dat er effectief een spiegel werd gebruikt. Een effect, die drie keer wordt toegepast op cruciale momenten in het verhaal, en waarschijnlijk heel wat tijd heeft gekost in post-productie om te realiseren, maar iets dat de intimiteit van de scène voor een groot stuk verhoogt.

Je hebt het gevoel dat we kijken naar een paar labo-ratten die bloot werden gesteld aan een experiment in een onpersoonlijk en steriel hotelletje met zijn artificiële middelen (kanonnen, ski-liften, …) om de ski-oord zo aangenaam mogelijk te maken voor de toeristen. Een serene atmosfeer op muziek van Vivaldi wordt nu en dan verbroken wordt door luid gehuil van Tomas of diens kleine escapade in een booze-fest waar mannen luidkeels staan te roepen en kotsen van de drank. Het uitstekende camera- en acteerwerk zorgt in ieder geval voor een onvergetelijke psychoanalytische ski-trip.

De DVD en Blu-ray werden uitgegeven door Lumière op 23 juni 2015 met Nederlandstalige ondertitels. Spijtig genoeg zonder bonus-materiaal – dus de manier waarop de badkamer scène werd gefilmd blijft alsnog een mysterie. Sneeuwtherapie die misschien niet iedereen zal kunnen bekoren maar die hoe dan ook blijft nazinderen.