The Monuments Men (2014) *** review

‘George Clooney. What else?’ Niets! Wanneer de afgelopen decennia Mr George Clooney op draafde, waren het niet alleen de dames die storm voor hem liepen. Als cinefiel moet ik zeggen dat films met hem meestal niet tegen vallen. Ik mag zelfs positiever zijn en zeggen dat hij heel wat kwaliteit wist te brengen op het scherm. Nooit te diepzinnig. Nooit te oppervlakkig. Meestal met een humoristische toon al dat niet in lagen verwerkt. En in veel gevallen omringd met een cast die het ego-trippen wat beperkt. Al klinkt ook dit te negatief.

Korte inhoud: De Tweede Wereldoorlog loopt op zijn einde. De nazi’s trekken zich terug, maar niet zonder alle kunstschatten die ze roofden veilig op te bergen. Frank Stokes, een Amerikaanse kunstliefhebber kan het leger ervan overtuigen een peloton op te richten met de missie gestolen kunstwerken terug te vinden. Hij krijgt geen soldaten mee, maar allemaal vrienden van hem die de kunst een warm hart toedragen. Geef ze een helm en een geweer en drop ze in het zog van de invasie vanuit Normandië en het komt wel goed, denken ze. Het wordt een race tegen de tijd, de Nazi’s en de Russen.

Toen ik hoorde over The Monuments Men (2014) was ik meteen getriggered. Ten eerste is het Clooney die die film regisseert. Dus wat zou het worden? Iets à la de Ocean‘s-trilogie of eerder iets raars à la Burn After Reading. Of ergens de middenweg zoals zijn rollen in de films van de Coen-brothers waar de grens tussen humor met dubbele bodem en cynisme nogal dun is soms. Alvast geen romcom in de zin van Intolerable Cruelty (2003). Daarnaast het verhaal over de tweede wereldoorlog. Altijd leuk oorlogsverhalen. Bovendien een oorlogsverhaal over de gestolen kunst. En niet zomaar kunst. Kunst die in België, in Brugge en Gent vertoeft. Al vind ik dat het Vlaams onderwijs ferm te kort schoot aangezien ik nooit op school geleerd heb dat de Madonna van Michaelangelo verdikke in een kerk in Brugge staat.

Een mens moet dan eens een half gefantaseerde film zien op de helft van zijn levensverwachting om nog eens bij te leren over kunst. Anyway The Monuments Men. Hoe kan ik het beschrijven? Een heel aparte stijloefening toch. Geen drama, geen actie, geen thriller…

Clooney slaagt erin de sfeer te creëren van de oorlogsfilms uit de jaren zestig. Alles peis en vree en van de oorlog merk je niet veel. De helden hebben een missie, bewegen zich van punt A naar B al fluitend op de passende muziek en ja occasioneel komen ze een hindernis tegen die ze moeten overwinnen.
Het is wel wat wennen in het begin. De vrolijke toon van de film is gemakzuchtig, traag en nonchalant. Een hoop ouwe rakkers die samen op avontuur trekken als gingen ze op scoutskamp. Alles behalve de grimmigheid van hoe een oorlog echt is.

Eenmaal dat beseft, en je kunt ook niet anders, want de muziekscore van Alexandre Desplat is soms net iets te dramatisch bij op zich onbetekenende scènes. Denk maar aan de scène waar een dubbeldekker uit een schuur te voorschijn komt. Alsof een wonder is geschied. Maar zo zag je het ook in de eerder genoemde oude films. Een soundtrack met een fluit is bovendien zelden grimmig of donker te noemen. Toch verveelt de film niet. Het tempo ligt net hoog genoeg en ondanks de heel eenvoudige plot en het gebrek aan actie, houdt hij je aandacht vast. Al is de ontknoping ook weer zo gemakkelijk als in de films van de jaren zestig.

© Twentieth Century Fox Home Entertainment

Een pluim voor de cast. Het gezapige werkt door dat de cast zo goed gekozen is. Pafferige lamme goedzakken die hun leven opofferen voor de goede zaak. Mannen die geen soldaat zijn en dat nooit zullen zijn. Ze zijn kunstliefhebbers, houden eerder van een gezellige drink met art-talk dan van het liggen en de modder en schieten op alles wat beweegt. De paar scenes waar er kogels worden afgevuurd vind ik in dat opzicht dan ook heel goed gefilmd. Cate Blanchette als de Franse Claire Simone is ijzersterk. Haar licht frigide secretaresse-look, houterig en stijf met daaronder toch die hunkering naar romantiek. Sterk.

Matt Damon als luitenant, de enige die echt soldaat is, maar een soort Frans zwatelt die niemand begrijpt zonder dat hij zijn personage belachelijk maakt zoals Brad Pitt in die andere oorlogsfilm. Bill Murray, John Goodman, Jean Dujardin en Hugh Bonneville als lamme goedzakken. Top. Ze zijn geen Dirty Dozen, maar de parallellen zijn ergens toch te trekken. Een missie die niet gesteund wordt door de legertop maar als ze slaagt toch mooi meegenomen. Ze moeten hun plan trekken en dat het plantrekkers zijn, dat staat als een paal boven water.

De verdienste van de film is dat het geen actie-thriller is geworden omdat het dan weer zo’n film zoals duizend in een dozijn ging zijn geworden, waar je even goed Tom Cruise of Pierce Brosnan kon voor inschakelen. Bovendien met al dat Marvel-gedoe is het leuk eens menselijke antihelden aan het werk te zien. De film werd bij ons uitgebracht door Sony en Columbia Pictures op 12 maart 2014 en heeft zijn productiebudget vlotjes verdubbeld. Ondertussen wordt het afwachten op de Blu-ray release.

*** The Monuments Men trailer ***