The Master (2012) **** Blu-ray review

Voor diegene die verlangen naar een film over Scientology moet ik hen teleurstellen. Ook al heeft The Master (2012) duidelijk zijn inspiratie gezocht in het leven van de oprichter van de sekte, L. Ron Hubbard, is deze prent veel meer dan dat. De zesde film van Paul Thomas Anderson (Magnolia, Punch Drunk Love, There Will Be Blood) vertelt het verhaal van twee mannen die hun plaats niet vinden in een vijandige maatschappij.

Korte inhoud: We verplaatsen we ons naar het Amerika net na de 2de WO. Freddie Quell (Joaquin Phoenix) is een ex-marinier wiens diensttijd erop zit. Opgezadeld met post-traumatische emoties door de oorlog moet Freddie weer proberen zijn draai te vinden in de maatschappij. Maar als een seksueel gefrustreerde alcoholist loopt dit niet van een leien dakje. Al snel gaat het bergafwaarts met Freddie en raakt hij van de ene mislukking in de andere. Tijdens één van zijn zovele vluchtpogingen verzeilt hij op het schip van ‘The Master’ Lancester Dodd (Philip Seymour Hoffman), een leider van de sekte genaamd The Cause. Dodd ontfermt zich over Freddie, in wie hij zijn gedroomde zoon ziet en probeert hem met zijn kennis weer op het rechte pad te zetten.

Het acteerwerk van Joaquin Phoenix is buitengewoon. De briljante vertolking die hij neerzet overstijgt het gevoel van vervreemding tot deze volledig te belichamen. We zien hem als man die letterlijk en figuurlijk getekend werd door het leven, vaak met een kromming in zijn rug en een ongemakkelijke, nonchalante houding. De ontmoeting met Dodd lijkt als een laatste, reddende strohalm. Maar de regisseur kiest niet voor de evidente plotwendingen en we krijgen een apart verhaal van iemand die in niets meer gelooft en een andere die zijn geloof met iedereen wil delen. En ook al krijgen we deze tegenstelling in het begin van de film, tussen de rijke, charismatische sekteleider en de aan lager wal geraakte militair, zien we dat er gaandeweg steeds meer overeenkomsten zijn tussen deze twee vreemde snuiters. Ze hebben met mekaar veel meer gemeen dan enkel maar een voorliefde voor sterke drank.

Maar de kracht van de film zit hem niet in het ontwaken van een in slaap gedommelde ziel, dan wel de crisis waarin een man verzeilt na de confrontatie met de tekortkomingen van zijn theorieën. De film vertelt ook een verhaal over het leven en de eenzaamheid die zo kenmerkend is in ons menselijk bestaan, en vermijdt al te evidente filosofische conclusies. Het is de innerlijke kracht en de schoonheid van het verhaal die hier van tel zijn. The Master is een onthutsende en fragiele zoektocht naar het lot van een man, een onzekere lot, maar wel een vrij lot.

© Film1

Neemt de regisseur een standpunt in tegen deze sekte, en indirect ook tegen de Scientology Kerk? Eigenlijk wel, ook al wordt dit heel subtiel aangebracht. De kritiek wordt eerst aangewend door een arrogante kerel die zich sceptisch opstelt tegenover hypnose met een discussie die eindigt in scheldwoorden. We krijgen meteen de indruk dat Dodd niet alle kritiek kan weerleggen als een bevlogen orator. Maar gaandeweg komt de kritiek ook van binnenin het systeem, via een trouwe volgeling gespeeld door Laura Dern, maar ook door zijn zoon Val Dodd (Jesse Plemons) die voor het eerst de gehele theorie van zijn vader onderuit haalt “He’s making all of this up as he goes along. You don’t see that? “. En dit is een beetje een kantelmoment in het verhaal. Terwijl zijn vrouw Peggy Amy Adams en zijn dochter Elizabeth Ambyr Childers aan geloofwaardigheid moeten inboeten, zien we de verloren zoon Freddie Quell afrekenen met zijn verleden en zijn verloren liefde, om dan uiteindelijk terug te keren naar de vader-figuur waarmee hij duidelijk is verbonden.

Niet alleen de fotografie van de film, door de Roemeense Director of Photography Mihai Malaimare Jr., is om van weg te dromen, maar ook de meeslepende muziek van Jonny Greenwood vervoert ons naar de jaren 50. Ik zou niet durven zeggen dat de film beter is dan There Will Be Blood (2007), maar het behoort zeker tot de betere films van de cineast. Gezien de film heel open blijft en geen conclusie maakt of zich bezig houdt met elke plotlijn te gaan afronden, is hij misschien wel minder toegankelijk voor een groter publiek. Maar dat deze prent niet genomineerd werd als Beste Film bij de oscars is en blijft onbegrijpelijk. Het is het soort moeilijk te doorgronden prent die met de jaren en met de verschillende visies enkel maar beter en rijker kan worden. Het is een explosie van passie en liefde voor de cinema, bestemd voor mensen die nog met volle teugen van het leven kunnen genieten. Ook al moet ik Lincoln (2012) nog zien, mag van mijn part Joaquin Phoenix alvast de erkenning voor Beste acteur krijgen. The Master komt bij ons pas op 6 maart 2013 in de bioscoop, God weet waarom zo laat.