The Reader (2008) **** Blu-ray review

Regisseur Stephen Daldry is geen veelfilmer. Sinds zijn debuut Billy Elliot (2000) heeft de Brit slechts één andere film gemaakt, met name The Hours (2002). Voor beide films kreeg hij wel een oscarnominatie voor beste regie.

Daldry wist geen van beide nominaties te verzilveren, maar hij is er wel steeds bij, en ook voor zijn derde film The Reader (2009) kreeg hij opnieuw een nominatie voor beste regie: drie films maken en drie nominaties voor beste regie, het zijn cijfers waar Uwe Boll alleen van kan dromen. Het begint in ieder geval tijd te worden dat de regisseur voor een keertje zelf een Oscar mee naar huis mag nemen in plaats van zijn leading ladies (cf. Kate Winslet, Nicole Kidman)

Korte inhoud: Wanneer de 15-jarige Michael Berg (David Kross) op straat plots ziek wordt, wordt hij geholpen door Hanna Schmitz (Kate Winslet), een vrouw die dubbel zo oud is als de tiener. De volgende maanden brengt Michael ziek in bed door, maar wanneer hij genezen is, zoekt hij Hanna op om haar te bedanken. De twee krijgen al snel een passionele, maar geheime affaire waarbij Michael Hannah voorleest uit de boeken die hij meebrengt uit school. Op een dag verdwijnt Hanna echter zonder directe aanleiding. Acht jaar later, in 1966, wanneer Michael rechten studeert, ziet hij haar opnieuw wanneer ze terechtstaat voor oorlogsmisdaden. Hanna blijkt tijdens de Tweede Wereldoorlog immers lid geweest te zijn van de SS en was de bewaakster van een kamp. In die hoedanigheid stuurde ze vele onschuldigen de dood in.

Stephen Daldry wist in 2003 Nicole Kidman naar haar eerste (en voorlopig enige) Oscarwinst te loodsen, en The Reader deed hetzelfde met Kate Winslet. En dat scheelde uiteindelijk niet veel want Daldry had eerst Nicole Kidman in gedachten als Hanna Schmitz, maar omdat zij zwanger was, ging de hoofdrol uiteindelijk naar Winslet. Een actrice die je toch niet zou beschouwen als een “tweede keuze”.

En dat is het ook niet, want The Reader is vooral Kate Winslets film. Vanaf de eerste momenten dat ze in beeld komt, zuigt de Britse actrice alle aandacht naar zich toe. Winslet staat ongelooflijk sterk te acteren en weet de twijfel van haar personage perfect weer te geven. De actrice krijgt overigens uitstekend weerwerk van haar twee mannelijke collega’s David Kross en Ralph Fiennes, die resp. de jonge en oude Michael Berg spelen. Haar zesde Oscarnominatie heeft Winslet dus absoluut niet gestolen, maar de rol van Hanna Schmitz valt inderdaad misschien beter in de categorie ‘beste bijrol’, zoals sommigen beweren.

Het scenario van David Hare, gebaseerd op een bestseller van Bernhard Schlink, zit vakkundig in elkaar en wisselt scènes uit verschillende tijdsperiodes af. De film speelt zich o.m. af in 1995, 1985, 1966 en de jaren ’50 van Duitsland. Roger Deakins en Chris Menges zorgen andermaal voor de juiste cinematografie en ook de rustige muziek van Nico Muhly verdient een vermelding.

Een van de taglines van de film luidt “behind the mystery lies a truth that will make you question everything you know” en dat is eigenlijk een uitstekende samenvatting van The Reader. Deze film roept immers heel wat vragen op en geeft het publiek heel wat zaken mee naar huis om over na te denken. Is Hanna Schmitz bijvoorbeeld doorslecht omdat ze tijdens de Tweede Wereldoorlog de Nazi’s hielp? Of maakte ze de verkeerde keuzes op het verkeerde moment?

© Benelux Film Distributors

Ron Rausenbaum, de auteur van ‘Explaining Hitler’, omschreef de film dan ook al als de “worst Holocaust movie ever”. Joodse groeperingen willen een ban op de film omdat het personage Hanna Schmitz te sympathiek wordt voorgesteld. The Reader is echter geen Holocaustfilm — natuurlijk spelen deze afschuwelijke gebeurtenissen een rol in de film —, maar eerder is dit een film over een liefde tussen twee mensen, die een fatale afloop kent door de keuzes die een van hen voordien maakte. Of zoals Roger Ebert het stelde: “it is a movie about lacking the courage to speak when we should. That’s something I think we can all identify with”.

Kortom, The Reader is een aangrijpende film die begint als een liefdesverhaal tussen een tiener en een veel oudere vrouw, maar halverwege omslaat in een moreel dilemma tussen juist en fout. Een krachtig verhaal waarin heel sterk geacteerd wordt. De film roept vele complexe vragen op, maar vermijdt simpele antwoorden. Nu al één van de films voor onze eindejaarslijstjes.