I’m Not There (2007) *** Blu-ray review

Hoe maak je een film over een legendarisch personage als Bob Dylan over wie heel wat verhalen de ronde doen? Todd Haynes (Velvet Goldmine, Far from Heaven) heeft een poging ondernomen en hij is nu net de regisseur die het hele biopic-genre op zijn kop te zetten.. Man, mythe en muziek lopen kriskras door elkaar in I’m Not There (2007), waarin Dylan vertolkt wordt door zes verschillende acteurs, onder wie een vrouw en een Afro-Amerikaans jongetje. En als klap op de vuurpijl komt er in deze onorthodoxe film niemand voor die Bob Dylan heet.

Het heeft er alle schijn van dat dit een soort omzichtige truuk is, bedacht door een regisseur die zijn reputatie als filmvernieuwer hoog wil houden. Maar Haynes is geen poser. Het leek hem simpelweg de beste manier om een film over Dylan te maken. Een man met zoveel gezichten doe je geen recht met een eendimensionale biopic. I’m Not There is niet echt een biografische film. Verwacht dus geen film die de mens achter de zanger zal brengen, met huiselijke taferelen die afgewisseld worden met legendarische optredens. Haynes’ film – geïnspireerd door de vele levens van Bob Dylan, zoals de begintitels melden – lost geen raadsels op en legt geen verbanden, maar bouwt uit losse brokstukken een fascinerend mozaïek.

Korte inhoud: I’m Not There is een reis door het leven van Bob Dylan. Zes acteurs incarneren Bob Dylan als een kaleidoscoop van wisselende personages en samen vormen ze een beeld van dit Amerikaanse icoon. Dylan is te zien als dichter, profeet, misdadiger, bedrieger, acteur en muzikant. De verschillende identiteiten vormen samen een levensverhaal. dat net zo bewogen is als het tijdperk dat het geïnspireerd heeft. Hier is de trailer.

De belangrijkste gebeurtenissen en hardnekkigste geruchten komen aan bod. Dylans opkomst als protestzanger in de jaren 60, zijn vurig bekritiseerde overstap naar de rock-scène, de gospelperiode, het raadselachtige motorongeluk. Zes personages verbeelden verschillende fases uit Dylans leven, waarbij de in januari overleden Heath Ledger (als een met zijn populariteit en zijn privéleven worstelende acteur), Christian Bale (als Jack, succesvolle zanger van protestliedjes) en Cate Blanchett (de arrogante, jonge muzikant die regelmatig overhoop ligt met journalisten door zijn schijnbare triviale stijl- en inhoudswisselingen, waarmee hij ongrijpbaar wordt voor zijn bewonderaars, die hem altijd als een stem des volks beschouwden) de meeste indruk maken.

Zoals Dylan zichzelf telkens opnieuw uitvond, zo verschiet I’m Not There minstens zes maal van toon en kleur. Het is de perfecte manier om toegang te vinden tot Dylans ambivalentie: beurtelings komt de zanger naar voren als een getalenteerde ziener, een ijdel en megalomaan monster, een kwetsbare ziel, en een griezelig onaantastbare man zonder eigenschappen. Haynes mengt stijlen, springt heen en weer in de tijd en geeft ruim baan aan surrealistische invallen. Dat hij van die hutsepot een boeiend geheel weet te maken, is een klein wonder. Het is te danken aan zijn meesterlijke beheersing van het vak, eerder bewezen in zijn vorige films. Het resultaat is een fascinerende benadering, die dit misschien afgezaagde genre van de biopic tot iets fris maakt, en voor een soms surreële kijkervaring zorgt.

Haynes’ gulzig geëxperimenteer pakt niet altijd goed uit. De scènes met Richard Gere als oudere, voortvluchtige outlaw doen gekunsteld aan, en de interviewfragmenten met de jonge Britse acteur Ben Whishaw als orakelende dichter voegen weinig toe. Toch is I’m Not There over de hele linie een interessante film. Als een behendige magiër trekt Haynes nieuwe registers open, zonder de kern van Dylans kunstenaarschap uit het oog te verliezen. De muziek, slim gedoseerd in covers en originele vertolkingen, speelt steeds een hoofdrol. En of je daar nu van houdt of niet – de intensiteit is voelbaar. Hoewel, een beetje kennis van de figuur van Bob Dylan is wel een mist. Mensen die geen snars van de man afweten zouden zich knap kunnen vervelen met deze prent. Dylan-fans zullen meer referenties snappen en waarschijnlijk vele zuchten van herkenning slaken wanneer de verschillende persoonlijkheden in beeld komen. U bent bij deze gewaarschuwd.