Ik lig niet echt wakker van koningshuizen, zowel in ons land als daarbuiten. Het is een duur poppentheater uit de feodale tijd waar de bevolking steeds minder aan heeft. Maar dat het soms stof is voor opmerkelijke films is opnieuw duidelijk geworden met The Queen (2006) van Stephen Frears (Dirty Pretty Things, Dangerous Liaisons, The Grifters).
De kritieken over de film zijn lovend, meer nog, op Rotten Tomatoes haalt de film maar liefst 98% met 153 reviews van diverse kranten en webmagazines en verdient daarmee, samen met Casino Royale (2006), de Golden Tomato Award die wordt toegekend aan de films met de hoogte review score in 2006.
Korte inhoud: The Queen is een weergave van de veelvuldige contacten die koningin Elizabeth en premier Tony Blair met elkaar hadden, na de dood van Prinses Diana. Hoofdonderwerp was de balans die gevonden moest worden tussen het deel dat een privé-aangelegenheid van de Koninklijke familie was en de roep van het volk tot een openbare rouwceremonie. Koningin Elizabeth II trekt zich met haar gezin terug in het kasteel Balmoral, onthutst door de reacties van het volk. Voor Tony Blair, de nieuwgekozen gekozen premier, is de roep van het volk om zekerheid en steun door hun leiders een speerpunt. Wanneer de emoties beginnen op te lopen is het aan Blair om een manier te vinden om een brug te slaan tussen de koningin en het Britse publiek.
Ik heb de film nog niet gezien, maar ik ken wel de meeste van de films van Stephen Frears, en is één van de meest talentvolle Europese regisseurs die ik ken. Frears is niet op zoek naar al te evidente speciale effecten om zijn films mee op te smukken, maar zet zijn acteurs op de voorgrond, in dit geval Helen Mirren, die tijdens het Filmfestival van Venetië werd verrast met een minutenlange staande ovatie. Frears vertelt tevens zijn verhaal met een kroniek-achtig realisme die zowel de wereld van het traditionele koningshuis beschrijft als de soms chaotische leven van een eerste minister. Bij deze een document bestemd voor volharde monarchisten als voor overtuigde republikeinen. Misschien leren we er nog iets uit met betrekking tot de oproer rond de dotaties bij ons.
We hebben een heel eng beeld van wat er zich afspeelt achter de muren van het paleis, en zoals dat nu het geval is met prins Laurent, krijgen we vaak de extremen te zien: de glitter en de schandalen. Met deze prent stappen we uit de karikatuur en lijkt het erop dat we een waarheidsgetrouw beeld van de koningin van Groot-Brittannië krijgen voorgeschoteld. In The Queen wordt het instituut dat zijn uitstraling, bestaansrecht en aantrekkingskracht dankt aan eeuwenoude tradities, tot verantwoording geroepen door het volk. Een volk die verwacht dat dit eeuwenoude instituut zich gedraagt naar wat die tradities voorschrijven. En dat is meteen ook een moeilijke evenwichtsoefening, met blijkbaar een buitengewone film tot gevolg.